Υπέρταση
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μία κατάσταση κατά την οποία η δύναμη του αίματος που ωθείται στα τοιχώματα των αρτηριών σας είναι πολύ υψηλή. Αυτό με την πάροδο του χρόνου βλάπτει τις αρτηρίες σας και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο όρος “υπέρταση” είναι μια άλλη λέξη για αυτή τη συχνή πάθηση.
Τύποι
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι υπέρτασης:
- Πρωτοπαθής Υπέρταση
Η πρωτοπαθής υπέρταση είναι ο πιο συχνός τύπος υψηλής πίεσης του αίματος. Οι αιτίες της περιλαμβάνουν την γήρανση και παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η μη επαρκής σωματική άσκηση. - Δευτεροπαθής Υπέρταση
Η δευτεροπαθής υπέρταση προκαλείται από διαφορετικές ιατρικές καταστάσεις ή κάποιο φάρμακο.
Η πρωτοπαθής και η δευτεροπαθής υπέρταση μπορεί να συνυπάρχουν. Για παράδειγμα, μια νέα δευτεροπαθής αιτία μπορεί να κάνει την αρτηριακή πίεση που είναι ήδη υψηλή να αυξηθεί ακόμα περισσότερο.
Συμπτώματα
Συνήθως, η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν προκαλεί κανένα σημάδι ή σύμπτωμα. Γι’ αυτό οι γιατροί την αποκαλούν “σιωπηλό δολοφόνο”. Μπορεί να έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση για χρόνια χωρίς να το γνωρίζετε. Στην πραγματικότητα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι το 46% των ενηλίκων με υπέρταση δεν γνωρίζουν ότι την έχουν.
Όταν η αρτηριακή σας πίεση είναι 180/120 mmHg ή υψηλότερη, μπορεί να εμφανίσετε συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, καρδιακούς παλμούς ή αιμορραγίες από τη μύτη. Η αρτηριακή πίεση σε αυτό το επίπεδο θεωρείται υπερτασική κρίση και απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.
Διάγνωση
Η διάγνωση της υπέρτασης γίνεται με τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.
Η αρτηριακή πίεση μετράται σε δύο αριθμούς: τη συστολική πίεση και τη διαστολική πίεση.
Η συστολική πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά συστέλλεται.
Η διαστολική πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά χαλαρώνει.
Για να διαγνωστεί κάποιος με υπέρταση, η συστολική πίεση πρέπει να είναι τουλάχιστον 140 mm Hg ή η διαστολική πίεση πρέπει να είναι τουλάχιστον 90 mm Hg.
Εάν η αρτηριακή πίεση είναι υψηλότερη από αυτά τα επίπεδα, τότε θεωρείται υπέρταση.
Εάν έχετε συμπτώματα υπέρτασης, όπως πονοκέφαλο, ναυτία ή ζάλη, ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να μετρήσετε την αρτηριακή σας πίεση στο σπίτι. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να παρακολουθείτε την αρτηριακή σας πίεση μεταξύ των επισκέψεων στον γιατρό σας.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες κινδύνου που πιθανόν να προκαλούν υπέρταση περιλαμβάνουν:- Ύπαρξη συγγενών πρώτου βαθμού με υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιαγγειακή νόσο ή διαβήτη.
- Ηλικία άνω των 55 ετών.
- Αφροαμερικανική καταγωγή.
- Χρόνια νεφρική νόσος
- μεταβολικό σύνδρομο
- αποφρακτική υπνική άπνοια
- νόσο του θυρεοειδή
- Ύπαρξη υπερβολικού βάρους ή παχυσαρκίας
- Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο
- Κάπνισμα ή χρήση προϊόντων καπνού
- Κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ
Θεραπεία
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος για εσάς. Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει ένα επιθυμητό εύρος βάρους.
- Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή. Ένα παράδειγμα είναι η διατροφή DASH. Αυτός είναι ένας τρόπος διατροφής που περιλαμβάνει πολλά φρούτα, λαχανικά, ολικής αλέσεως δημητριακά και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά.
- Περιορίστε το αλάτι. Ιδανικά, περιορίστε την πρόσληψη νατρίου σε όχι περισσότερα από 1.500 χιλιοστόγραμμα (mg) την ημέρα. Εάν αυτό είναι πολύ δύσκολο στην αρχή, μπορείτε να ξεκινήσετε μειώνοντας την ημερήσια πρόσληψή σας κατά τουλάχιστον 1.000 χιλιοστόγραμμα.
- Λάβετε αρκετό κάλιο. Προσπαθήστε να καταναλώσετε 3.500 έως 5.000 χιλιοστόγραμμα την ημέρα, κατά προτίμηση μέσω των τροφίμων που τρώτε και όχι από συμπληρώματα. Ορισμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο περιλαμβάνουν μπανάνες, αβοκάντο και πατάτες (με τη φλούδα).
- Γυμναστείτε. Ζητήστε συμβουλές από τον γιατρό σας για να ξεκινήσετε. Γενικά, ξεκινήστε αργά και αυξήστε σταδιακά τη διάρκεια της άσκησης μέχρι να φτάσετε τα 150 λεπτά αερόβιας άσκησης την εβδομάδα. Η προπόνηση με αντίσταση (όπως η άρση ελαφρών βαρών) είναι επίσης χρήσιμη.
- Περιορίστε το αλκοόλ. Εάν επιλέγετε να πίνετε αλκοολούχα ποτά, να το κάνετε με μέτρο.
Μερικές φορές, οι γιατροί συνιστούν αλλαγές στον τρόπο ζωής μαζί με φάρμακα για να μειώσουν την αρτηριακή σας πίεση.
Τέσσερις κατηγορίες φαρμάκων για την αρτηριακή πίεση θεωρούνται «πρώτης γραμμής» (πιο αποτελεσματικές και συχνά συνταγογραφούμενες) όταν ξεκινάει η θεραπεία:
- Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης
- Ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης ΙΙ
- Ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου
- Διουρητικά
Πρόγνωση
Εφόσον η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν προκαλεί συμπτώματα, πιθανότατα δεν θα νιώσετε καμία διαφορά με τη διάγνωση της . Ωστόσο, είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας για να μειώσετε την αρτηριακή σας πίεση, ώστε να μην προκαλέσει επιπλοκές στο μέλλον.
Όταν η υψηλή αρτηριακή πίεση οδηγεί σε επιπλοκές, μπορεί να αρχίσετε να νιώθετε συμπτώματα καταστάσεων όπως στεφανιαία νόσος ή περιφερική αρτηριακή νόσος. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Επίμονη στηθάγχη
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Πόνος στα πόδια
Αιτίες
Πρωτοπαθής Υπέρταση
Η πρωτοπαθής υπέρταση δεν έχει μια μοναδική, ξεκάθαρη αιτία. Συνήθως, πολλοί παράγοντες συνεργούν για την πρόκλησή της.
Δευτεροπαθής Υπέρταση
Η δευτεροπαθής υπέρταση έχει τουλάχιστον μία ξεχωριστή αιτία που οι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν.
Συχνές αιτίες υπέρτασης περιλαμβάνουν:
- Μη υγιεινές διατροφικές συνήθειες (συμπεριλαμβανομένης διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο)
- Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- Υψηλή κατανάλωση αλκοόλ
- Ορισμένα φάρμακα, όπως ανοσοκατασταλμικά, ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) και αντισυλληπτικά (χάπια)
- Νεφρική νόσος
- Αποφρακτική υπνική άπνοια
- Πρωτοπαθής αλδοστερονισμός (σύνδρομο Conn)
- Χρήση ψυχαγωγικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων αμφεταμινών και κοκαΐνης)
- Αγγειακές νεφρικές νόσοι, οι οποίες είναι καταστάσεις που επηρεάζουν τη ροή του αίματος στις αρτηρίες και τις φλέβες των νεφρών σας. Η στένωση της νεφρικής αρτηρίας είναι ένα συνηθισμένο παράδειγμα.
- Χρήση καπνού (συμπεριλαμβανομένου του καπνίσματος και του ατμίσματος)
Πρόληψη
Ευτυχώς, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο να αναπτύξετε υψηλή αρτηριακή πίεση. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Ακολουθήστε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής.
Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για να διατηρήσετε την αρτηριακή σας πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα. Η διατροφή DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension – Διατροφικές Προσεγγίσεις για τη Διακοπή της Υπέρτασης) δίνει έμφαση στην προσθήκη φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως στη διατροφή σας. - Περιορίστε το νάτριο.
Για να αποφύγετε την υπέρταση, θα πρέπει να μειώσετε την ποσότητα νατρίου στη διατροφή σας. Προσπαθήστε να τη διατηρήσετε κάτω από 1.500 χιλιοστόγραμμα την ημέρα. - Διατηρήστε ένα υγιές βάρος.
Παράλληλα με μια σωστή διατροφή, είναι σημαντικό να διατηρήσετε ένα υγιές για εσάς βάρος. Η απώλεια του περιττού βάρους με διατροφή και άσκηση θα βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής σας πίεσης σε πιο υγιεινά επίπεδα. - Παραμείνετε δραστήριοι.
Ακόμα και απλές σωματικές δραστηριότητες, όπως το περπάτημα, μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή σας πίεση (και το βάρος σας). - Πίνετε αλκοόλ με μέτρο.
Η κατανάλωση περισσότερων από ένα ποτού την ημέρα (για γυναίκες ή άτομα που τους έχει ανατεθεί το γυναικείο φύλλο κατά τη γέννηση) ή περισσότερων από δύο ποτά την ημέρα (για άνδρες ή άτομα που τους έχει ανατεθεί το αρσενικό φύλλο κατά τη γέννηση) μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Ένα ποτό ορίζεται ως 1 μερίδα (oz) αλκοόλ, 150 ml κρασί ή 330 ml μπύρα.