Η παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή του παγκρέατος. Η φλεγμονή είναι μία αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο, πόνο και αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας ενός οργάνου. Το πάγκρεας, είναι ένας μακρύς, επίπεδος αδένας που βρίσκεται πίσω από το στομάχι. Βοηθά το σώμα να αφομοιώνει τα τρόφιμα και να ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος.
Η παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι μια οξεία κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι εμφανίζεται ξαφνικά και διαρκεί για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι μια μακροχρόνια πάθηση. Η βλάβη στο πάγκρεας μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να βελτιωθεί από μόνη της. Οι πιο σοβαρές ασθένειες απαιτούν θεραπεία σε νοσοκομείο και μπορούν να προκαλέσουν επιπλοκές, οι οποίες είναι απειλητικές για τη ζωή.
Τα συμπτώματα της παγκρεατίτιδας μπορεί να ποικίλλουν. Τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:
Τα σημάδια και τα συμπτώματα της χρόνιας παγκρεατίτιδας περιλαμβάνουν:
Η παγκρεατίτιδα αποτελεί μια οξεία παθολογική κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση. Μετά από λεπτομερές ιστορικό και κλινική εξέταση, η διάγνωση επιβεβαιώνεται κυρίως μέσω αιματολογικών εξετάσεων που αποκαλύπτουν αύξηση των παγκρεατικών ενζύμων, κυρίως της λιπάσης και της αμυλάσης. Η συνύπαρξη κοιλιακού πόνου με τα παραπάνω εργαστηριακά ευρήματα, αποτελεί ένδειξη της νόσου.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η απεικονιστική απεικόνιση μέσω αξονικής τομογραφίας, συμβάλλει στην ακριβέστερη διάγνωση και αποκλεισμό άλλων παθολογικών καταστάσεων.
Η θεραπευτική προσέγγιση της παγκρεατίτιδας εξατομικεύεται ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου. Η συντηρητική αγωγή, που περιλαμβάνει παρεντερική υδροθεραπεία, αναλγησία και αντιπυρετική αγωγή, αποτελεί τη συνήθη θεραπεία των ήπιων περιπτώσεων. Η νοσηλεία είναι απαραίτητη λόγω της πορείας της νόσου και της ανάγκης συνεχούς παρακολούθησης.
Η υγρή διατροφή μετά την υποχώρηση των εμετών, συμβάλλει στην αποκατάσταση. Σε περιπτώσεις παγκρεατίτιδας χοληδοχικής αιτιολογίας, η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή αποτελεί την κύρια θεραπεία και πραγματοποιείται κατά προτίμηση μετά την ύφεση της οξείας φάσης.
Η πρόγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας είναι γενικά καλή, με πλήρη ανάρρωση των περισσότερων ασθενών. Η διάρκεια της οξείας φάσης ποικίλλει, με τις ήπιες μορφές να επιλύονται εντός 5-10 ημερών. Σε σοβαρές ή επιπλεγμένες περιπτώσεις, η νοσηλεία μπορεί να παραταθεί αρκετές εβδομάδες. Η αποφυγή των αιτιολογικών παραγόντων συμβάλλει στην πρόληψη υποτροπών. Η θνησιμότητα σχετίζεται κυρίως με την ανάπτυξη οργανικής ανεπάρκειας και κυμαίνεται περίπου στο 20%.
Η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι μια προοδευτική νόσος που απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και διαχείριση. Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου αποτελεί συχνά πρόκληση και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, η χειρουργική εκτομή του παγκρέατος μπορεί να αποτελέσει θεραπευτική επιλογή.
Το πάγκρεας έχει δύο κύριους ρόλους. Παράγει ινσουλίνη, η οποία βοηθά το σώμα να διαχειρίζεται και να χρησιμοποιεί τα σάκχαρα. Το πάγκρεας παράγει επίσης ένζυμα, τα οποία βοηθούν στην πέψη. Το πάγκρεας παράγει και αποθηκεύει «απενεργοποιημένες» εκδόσεις των ενζύμων. Αφού το πάγκρεας στείλει τα ένζυμα στο λεπτό έντερο, αυτά «ενεργοποιούνται» και διασπούν τις πρωτεΐνες.
Εάν τα ένζυμα ενεργοποιηθούν πολύ νωρίς, μπορούν να αρχίσουν να λειτουργούν μέσα στο πάγκρεας. Η δράση μπορεί να ερεθίσει, να βλάψει ή να καταστρέψει τα κύτταρα. Αυτό με τη σειρά του, οδηγεί σε αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλεί πρήξιμο και επηρεάζει τη λειτουργία του παγκρέατος.
Αρκετές καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε οξεία παγκρεατίτιδα, συμπεριλαμβανομένων:
Οι καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνια παγκρεατίτιδα περιλαμβάνουν:
Μερικές φορές, δεν υπάρχει εμφανής αιτία για παγκρεατίτιδα. Αυτό είναι γνωστό ως ιδιοπαθής παγκρεατίτιδα.
Παρότι δεν είναι δυνατή η πρόληψη όλων των αιτιολογικών παραγόντων της παγκρεατίτιδας, ο περιορισμός στην κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί σημαντικό προληπτικό μέτρο. Επιπλέον, η μείωση των επιπέδων χοληστερόλης, συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης χολόλιθων, οι οποίοι αποτελούν συχνή αιτία παγκρεατίτιδας.
Σε ασθενείς με ιστορικό οξείας παγκρεατίτιδας, η διακοπή του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ είναι απαραίτητη για την πρόληψη υποτροπών. Τέλος, σε περιπτώσεις παγκρεατίτιδας χοληδοχικής αιτιολογίας, η χειρουργική αφαίρεση της χολής αποτελεί αποτελεσματική μέθοδο πρόληψης υποτροπών.
