Άγχος
Η αγχώδης διαταραχή είναι ένας τύπος ψυχικής νόσου. Εάν πάσχετε από αγχώδη διαταραχή, μπορεί να αντιδράτε σε ορισμένα πράγματα και καταστάσεις με φόβο και τρόμο. Ενδέχεται επίσης να εμφανίσετε σωματικά σημάδια άγχους, όπως έντονο καρδιακό παλμό και εφίδρωση.
Το άγχος είναι φυσιολογικό και κάποιες φορές μπορεί να είναι και ωφέλιμο. Αλλά μια αγχώδης διαταραχή ξεπερνά τη συνηθισμένη νευρικότητα και φόβο. Σε αυτή την περίπτωση:
- Το άγχος παρεμποδίζει λειτουργικότητα του ατόμου
- Υπάρχει υπερβολική συναισθηματική αντίδραση
- Δεν υπάρχει έλεγχος των αντιδράσεων
Τύποι
Οι τύποι αγχώδους διαταραχής περιλαμβάνουν:
- Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ): Αυτή η κατάσταση προκαλεί φόβο και ανησυχία. Χαρακτηρίζεται από υπερβολικό, συχνό και μη ρεαλιστικό άγχος για καθημερινά πράγματα, όπως η εργασία, η υγεία ή οι δουλειές του σπιτιού.
- Αγοραφοβία: Αυτή η κατάσταση προκαλεί έντονο φόβο. Άτομα με αγοραφοβία, συχνά αποφεύγουν νέα μέρη και άγνωστες καταστάσεις, όπως μεγάλους, ανοιχτούς χώρους ή κλειστούς χώρους, πλήθος και μέρη έξω από το σπίτι τους.
- Διαταραχή πανικού: Αυτή η κατάσταση περιλαμβάνει απρόσμενες κρίσεις πανικού. Ένα κύριο χαρακτηριστικό της κατάστασης, είναι ότι οι κρίσεις συνήθως συμβαίνουν χωρίς προειδοποίηση και δεν οφείλονται σε άλλη ψυχική διαταραχή ή σωματική πάθηση. Άτομα με διαταραχή πανικού, μπορεί επίσης να έχουν αγοραφοβία.
- Ειδικές φοβίες: Μια φοβία, είναι κάτι σας προκαλεί φόβο ή άγχος τόσο έντονο, που διαταράσσει τη ζωή σας. Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι φοβιών και υπάρχει μία μόνο διάγνωση για σχεδόν όλες: ειδική φοβία. Μόνο μία φοβία, η αγοραφοβία, αποτελεί ξεχωριστή διάγνωση.
- Κοινωνική αγχώδης διαταραχή: Αυτή η κατάσταση, παλαιότερα γνωστή ως κοινωνική φοβία ή κοινωνικό άγχος, προκύπτει όταν βιώνετε έντονο και συνεχή φόβο να σας κρίνουν αρνητικά ή/και να σας παρατηρούν οι άλλοι.
- Άγχος αποχωρισμού: Σε αυτή την περίπτωση, νιώθετε υπερβολικό άγχος όταν αποχωρίζεστε από ένα αγαπημένο πρόσωπο, όπως έναν γονέα. Ενώ το άγχος αποχωρισμού σε μωρά και νήπια είναι ένα φυσιολογικό στάδιο ανάπτυξης, η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει παιδιά και ενήλικες.
- Επιλεκτική αλαλία: Αυτό συμβαίνει, όταν δεν μιλάτε σε συγκεκριμένες καταστάσεις λόγω φόβου ή άγχους. Συνήθως επηρεάζει μικρά παιδιά, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει εφήβους και ενήλικες.
Διάγνωση
Συνήθως, ο γιατρός βασίζει τη διάγνωση στα εξής:
- Τα συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής, συμπεριλαμβανομένης της έντασης και της διάρκειάς τους.
- Συζήτηση για το πώς τα συμπτώματα επηρεάζουν την καθημερινή ζωή του ασθενούς.
- Τις παρατηρήσεις του γιατρού σχετικά με τη στάση και τη συμπεριφορά του ασθενούς.
Θεραπεία
Οι ερευνητές έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες στη θεραπεία των διαταραχών ψυχικής υγείας. Ο γιατρός, θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας. Το πλάνο, μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμάκων και ψυχοθεραπείας.
Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να περιλαμβάνει:
- Αντικαταθλιπτικά
- Βενζοδιαζεπίνες
- Βήτα αναστολείς
Η ψυχοθεραπεία περιλαμβάνει τις εξής προσεγγίσεις:
- Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία
- Θεραπεία Έκθεσης
Πρόγνωση
Αν δεν αντιμετωπιστούν, οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, όπως:
- Δυσκολία στις κοινωνικές καταστάσεις και μειωμένη ποιότητα ζωής
- Διαταραχές χρήσης ουσιών, συμπεριλαμβανομένης του αλκοόλ
- Κατάθλιψη
- Αυτοκτονία (σε περιπτώσεις σοβαρού άγχους)
- Ο διαρκής άγχος αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρδιακών επεισοδίων
Αιτίες
Όπως και με άλλους τύπους διαταραχών ψυχικής υγείας, οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακριβώς τι προκαλεί τις αγχώδεις διαταραχές. Πιστεύουν όμως, ότι εμπλέκεται ένας συνδυασμός των παρακάτω παραγόντων:
1. Χημικές ανισορροπίες: Πολλοί νευροδιαβιβαστές και ορμόνες παίζουν ρόλο στο άγχος, όπως η νορεπινεφρίνη, η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και το γαμμα-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA). Οι ανισορροπίες σε αυτές τις χημικές ουσίες, μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη αγχώδους διαταραχής.
2. Αλλαγές στον εγκέφαλο: Ένα μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται αμυγδαλή, παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση του φόβου και του άγχους. Μελέτες δείχνουν, ότι άτομα με αγχώδεις διαταραχές παρουσιάζουν αυξημένη δραστηριότητα της αμυγδαλής ως απάντηση σε ενδείξεις άγχους.
3. Γενετικοί παράγοντες: Οι αγχώδεις διαταραχές τείνουν να εμφανίζονται σε οικογένειες. Αυτό υποδηλώνει, ότι η γενετική μπορεί να παίζει ρόλο. Μπορεί να διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξετε κάποια αγχώδη διαταραχή, εάν έχετε συγγενή πρώτου βαθμού που πάσχει από κάποια μορφή αγχώδους διαταραχής.
4. Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Το σοβαρό ή παρατεταμένο άγχος, μπορεί να αλλάξει την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών που ελέγχουν τη διάθεσή σας. Το έντονο στρες για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να συμβάλει σε μια αγχώδη διαταραχή. Ένα τραυματικό γεγονός, μπορεί επίσης να πυροδοτήσει αγχώδεις διαταραχές.
Πρόληψη
Προς το παρόν, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης των αγχωδών διαταραχών. Ωστόσο, η θεραπεία μπορεί να μειώσει πολλά από τα υποκείμενα συμπτώματα. Η αναζήτηση βοήθειας, αμέσως μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα είναι σημαντική για μία καλύτερη αντιμετώπιση της διαταραχής