Η σεξουαλική δραστηριότητα δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική ευεξία αλλά και τη λειτουργία του εγκεφάλου μας. Πώς μπορεί το σεξ –ή η αποχή από το σεξ– να διαμορφώσει τη νευροχημεία, τη διάθεση και τη γνωστική μας υγεία;
Σεξ: Τι θα συμβεί αν σταματήσετε να προσποιείστε οργασμό; Έρευνα αποκαλύπτει
Το σεξ επηρεάζει το σώμα αλλά και τον εγκέφαλο – Τι κάνει το συχνό σεξ ή η αποχή του σεξ στη διάθεση και την ψυχική υγεία μας;
Η σεξουαλικότητα είναι ένα θεμελιώδες κομμάτι του ποιοι είμαστε, συνδέοντας μας με τον εαυτό μας, τους άλλους και την ίδια μας την ευεξία. Και η επιστήμη, ειδικά η νευροεπιστήμη, αρχίζει να καταλαβαίνει πραγματικά γιατί. Πρόσφατες έρευνες έχουν ρίξει φως στο πώς η σεξουαλική δραστηριότητα, αλλά και η αποχή, επιδρά στη λειτουργία και τη δομή του εγκεφάλου μας.
Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τη συναρπαστική σχέση μεταξύ σεξ και εγκεφάλου, από τις νευροχημικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, μέχρι τις επιπτώσεις της αποχής. Θα δούμε πώς η τακτική σεξουαλική δραστηριότητα επηρεάζει τη νευρογένεση και τη γενικότερη ευεξία μας, αλλά και πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τα νευρολογικά οφέλη ακόμα και όταν απέχουμε.
Σεξουαλική δραστηριότητα και εγκέφαλος
Η σεξουαλική δραστηριότητα έχει μια σύνθετη επίδραση στον εγκέφαλο, καθώς περιλαμβάνει περίπλοκες αλληλεπιδράσεις εντός του νευρικού συστήματος. Όπως επισημαίνεται στην εργασία του 2019 με τίτλο Neuroanatomy and function of human sexual behavior: A neglected or unknown issue?, η σεξουαλική επιθυμία, η διέγερση και ο οργασμός συντονίζονται από ένα δίκτυο σωματικής και αυτόνομης νευρικής δραστηριότητας.
Διαταραχές στις ενδοκρινικές, νευρικές ή αγγειακές αντιδράσεις μπορούν να οδηγήσουν σε σεξουαλική δυσλειτουργία και να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα ζωής μας.
Συχνό σεξ: Τα νευρολογικά οφέλη
Το σεξ προκαλεί την απελευθέρωση κάποιων βασικών νευροχημικών ουσιών όπως οι:
- Ντοπαμίνη: Γνωστή ως το «ορμόνη της ανταμοιβής», η ντοπαμίνη παίζει κρίσιμο ρόλο στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Η απελευθέρωσή της κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας ενισχύει τα συναισθήματα απόλαυσης και κινήτρου, ενθαρρύνοντας συμπεριφορές που θεωρούνται ευχάριστες. Τα αυξημένα επίπεδα ντοπαμίνης συμβάλλουν στην έντονη αίσθηση ευχαρίστησης που βιώνεται κατά τη διάρκεια του σεξ, ενθαρρύνοντας τα άτομα να επιδιώκουν επαναλαμβανόμενη ενασχόληση.
- Οξυτοκίνη: Γνωστή ως η «ορμόνη της αγάπης», η οξυτοκίνη συνδέεται με τη δημιουργία δεσμών και την εμπιστοσύνη. Η απελευθέρωσή της κατά τη διάρκεια στιγμών οικειότητας, όπως το αγκάλιασμα, το φιλί και η σεξουαλική δραστηριότητα, ενισχύει τις συναισθηματικές συνδέσεις μεταξύ των συντρόφων, προάγοντας την εμπιστοσύνη και εμβαθύνοντας τους δεσμούς της σχέσης. Αυτό το νευροπεπτίδιο παίζει βασικό ρόλο στη μακροχρόνια προσκόλληση και την κοινωνική σύνδεση.
- Σεροτονίνη: Αυτός ο νευροδιαβιβαστής συμβάλλει στη ρύθμιση της διάθεσης και στη συνολική αίσθηση ευεξίας. Η αύξηση της σεροτονίνης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη διάθεση και αίσθηση ικανοποίησης, βοηθώντας στη σταθεροποίηση των συναισθημάτων και στη μείωση των αισθημάτων άγχους και κατάθλιψης.
Επιπλέον, μελέτες έχουν δείξει ότι η σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να προάγει τη νευρογένεση—δηλαδή τον σχηματισμό νέων νευρώνων—στον ιππόκαμπο, μια περιοχή ζωτικής σημασίας για τη μνήμη και τη μάθηση. Έρευνες σε ζώα έδειξαν ότι η σεξουαλική εμπειρία οδήγησε σε αυξημένη νευρογένεση και βελτιωμένες γνωστικές λειτουργίες, υποδηλώνοντας πιθανά γνωστικά οφέλη και στους ανθρώπους.
Σεξ: Οι 8 ασκήσεις για να απογειώσετε την ερωτική σας ζωή, σύμφωνα με ειδικούς
Τα ψυχολογικά και συναισθηματικά πλεονεκτήματα του σεξ
Το συχνό σεξ έχει συνδεθεί με αρκετά ψυχολογικά και συναισθηματικά οφέλη:
- Μείωση του άγχους: Η πράξη του σεξ μπορεί να μειώσει τα επίπεδα κορτιζόλης, της κύριας ορμόνης του στρες του σώματος, οδηγώντας σε μια πιο ήρεμη κατάσταση του νου. Η απελευθέρωση ενδορφινών και άλλων νευροχημικών ουσιών κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας προάγει τη χαλάρωση και την αίσθηση ευεξίας, καθιστώντας την μια αποτελεσματική φυσική μέθοδο μείωσης του στρες.
- Βελτιωμένη διάθεση: Η αύξηση των ενδορφινών, της ντοπαμίνης και της οξυτοκίνης κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, προάγοντας μια πιο θετική προοπτική. Αυτές οι χημικές ουσίες που ενισχύουν τη διάθεση συνεργάζονται για να βελτιώσουν την συναισθηματική ευεξία και να προάγουν την αίσθηση της ευτυχίας.
- Βελτιωμένος ύπνος: Η απελευθέρωση της προλακτίνης και της οξυτοκίνης μετά τη σεξουαλική επαφή μπορεί να διευκολύνει την καλύτερη ποιότητα ύπνου, συμβάλλοντας στη συνολική υγεία. Αυτές οι ορμόνες προάγουν τη χαλάρωση και την υπνηλία, βοηθώντας τα άτομα να κοιμηθούν πιο εύκολα και να απολαύσουν βαθύτερους κύκλους ύπνου.
Παρατεταμένη σεξουαλική αποχή: Επιπτώσεις
Η παρατεταμένη αποχή από σεξ μπορεί να έχει διάφορες επιπτώσεις στην ψυχολογική και συναισθηματική ευεξία ενός ατόμου. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι εμπειρίες διαφέρουν μεταξύ των ατόμων, και ενώ ορισμένοι μπορεί να μην παρατηρήσουν αρνητικές συνέπειες, άλλοι ενδέχεται να βιώσουν αλλαγές στη διάθεση και τη συναισθηματική τους κατάσταση.
- Μεταβολές στη διάθεση: Η σεξουαλική δραστηριότητα συνδέεται με την απελευθέρωση νευροχημικών ουσιών, όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, που συμβάλλουν στη ρύθμιση της διάθεσης. Η έλλειψη αυτών των χημικών ουσιών λόγω αποχής μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα ευερεθιστότητας ή μελαγχολίας.
- Αυξημένο άγχος: Η σεξουαλική δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες. Χωρίς αυτήν την φυσική μείωση, ορισμένα άτομα μπορεί να βιώσουν αυξημένα επίπεδα άγχους κατά την περίοδο αποχής.
- Μειωμένη αυτοεκτίμηση: Η σεξουαλική οικειότητα μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση και την αίσθηση της ελκυστικότητας. Η παρατεταμένη αποχή μπορεί να οδηγήσει σε αμφιβολίες σχετικά με την προσωπική αξία ή την ελκυστικότητα, επηρεάζοντας την αυτοπεποίθηση.
- Δυσκολίες στον ύπνο: Η απελευθέρωση ορμονών όπως η προλακτίνη μετά τη σεξουαλική δραστηριότητα συμβάλλει στην προώθηση του ύπνου. Χωρίς αυτήν την φυσική βοήθεια, ορισμένα άτομα μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στον ύπνο ή μειωμένη ποιότητα ύπνου.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η εμπειρία της αποχής είναι υποκειμενική και επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως οι προσωπικές πεποιθήσεις, η ψυχολογική κατάσταση και οι κοινωνικές επιρροές. Εάν η αποχή επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογική ή συναισθηματική ευεξία, συνιστάται η αναζήτηση υποστήριξης από επαγγελματίες ψυχικής υγείας ή η συζήτηση με έναν ιατρό για περαιτέρω καθοδήγηση.
Παρόμοια νευροχημικά οφέλη με αυτά του σεξ
Για όσους απέχουν από τη σεξουαλική δραστηριότητα, είτε από επιλογή είτε λόγω συνθηκών, άλλες δραστηριότητες μπορούν να προσφέρουν παρόμοια νευρολογικά οφέλη:
- Σωματική άσκηση: Τακτικές αερόβιες δραστηριότητες, όπως το τρέξιμο ή η κολύμβηση, μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα ντοπαμίνης και σεροτονίνης, βελτιώνοντας τη διάθεση και τις γνωστικές λειτουργίες. Η άσκηση διεγείρει επίσης την απελευθέρωση ενδορφινών, που λειτουργούν ως φυσικά αντικαταθλιπτικά και συμβάλλουν στη συνολική υγεία του εγκεφάλου.
- Κοινωνική αλληλεπίδραση: Η ενασχόληση με ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις προάγει την απελευθέρωση της οξυτοκίνης, ενισχύοντας τα συναισθήματα συνδεσιμότητας και ευτυχίας. Θετικές κοινωνικές επαφές, όπως η συναναστροφή με αγαπημένα πρόσωπα ή η συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες, μπορούν να ενισχύσουν τους συναισθηματικούς δεσμούς και να βελτιώσουν την ψυχική υγεία.
- Ενσυνειδητότητα και διαλογισμός: Αυτές οι πρακτικές έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης και μειώνουν το στρες, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Ο τακτικός διαλογισμός μπορεί να ενισχύσει τη συναισθηματική ρύθμιση, να μειώσει το άγχος και να προάγει ένα αίσθημα εσωτερικής ηρεμίας.
Τι κάνει το σεξ στον εγκέφαλο και πώς επηρεάζει το σώμα μας;
Η τακτική σεξουαλική δραστηριότητα προσφέρει σημαντικά νευρολογικά και ψυχολογικά οφέλη, από την προώθηση της νευρογένεσης έως τη βελτίωση της διάθεσης και τη μείωση του στρες.
Το σεξ μετά τα 55 μπορεί να είναι καλύτερο από ποτέ – Πώς να πετύχετε την απόλαυση και τον οργασμό
Αντίθετα, η παρατεταμένη αποχή μπορεί να έχει διαφορετικές επιπτώσεις ανάλογα με το άτομο. Παρόλα αυτά, η σεξουαλική υγεία είναι μέρος της συνολικής ευεξίας. Για όσους απέχουν, η ενασχόληση με εναλλακτικές δραστηριότητες που προάγουν την απελευθέρωση ωφέλιμων νευροχημικών ουσιών μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της ψυχικής και συναισθηματικής υγείας.
Πηγές: Stylist, NIH (1), Pacific Neuroscience Institute, MNT, NIH (2)