Η εμμηνόπαυση έρχεται με προκλήσεις, αλλά η ορμονοθεραπεία και η αυτοεξερεύνηση βοηθούν πολλές γυναίκες να ανακαλύψουν ξανά τη σεξουαλική ικανοποίηση. Τι προτείνουν οι ειδικοί.
Υπάρχουν δύο αφηγήματα για την ερωτική ζωή των γυναικών στη μέση ηλικία που κυριαρχούν αυτή τη στιγμή. Το ένα παρουσιάζει ηθοποιούς όπως η Nicole Kidman να βιώνουν τους καλύτερους οργασμούς της ζωής τους σε ταινίες όπως το A Family Affair και το επερχόμενο Babygirl.
Η άλλη, πολύ πιο ανησυχητική πλευρά της ιστορίας, ωστόσο, είναι ότι η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάζει αρνητικά την ερωτική ζωή έως και του ενός τρίτου των γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο – και των συντρόφων τους. Ποια είναι πιο κοντά στην αλήθεια;
«Ο κολπικός πόνος στην εμμηνόπαυση διέλυσε την καθημερινότητά μου» – Πώς κατάφερε να τον θεραπεύσει
Ορμονικές αλλαγές και οργασμοί: Τι συμβαίνει στο σώμα
Η απάντηση είναι και τα δύο. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την περιεμμηνόπαυση (μια περίοδος αρκετών ετών μεταξύ των μέσων της δεκαετίας των 40 και των αρχών της δεκαετίας των 50, κατά την οποία η έμμηνος ρύση σταματά οριστικά) μπορούν για πολλές γυναίκες να μειώσουν τη λίμπιντο, να κάνουν το σεξ επώδυνο και τους οργασμούς δυσπρόσιτους.
Ωστόσο, όταν περάσουν αυτή τη φάση, για πολλές γυναίκες μπορεί να υπάρξει μια νέα αίσθηση ελευθερίας, αυτογνωσίας και σεξουαλικής αναγέννησης. Αλλά πώς μπορεί κανείς να διαχειριστεί αυτή την περίοδο; Η κατανόηση των ορμονικών αλλαγών είναι κρίσιμη.
«Η μείωση των επιπέδων οιστρογόνων από την περιεμμηνόπαυση και μετά μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στον κόλπο και το αιδοίο, οδηγώντας σε αραίωση των ιστών, μειωμένη ελαστικότητα, χαμηλότερη αιμάτωση και λιγότερη λίπανση.Ο ιστός της κλειτορίδας και τα χείλη μπορεί να συρρικνωθούν και οι νευρικές απολήξεις να γίνουν λιγότερο ευαίσθητες», εξηγεί η Dr Juliet Balfour, ιδρύτρια και επικεφαλής της Somerset NHS Menopause Service, σύμφωνα με την Telegraph.
Η απώλεια οιστρογόνων μπορεί επίσης να επηρεάσει την ουροδόχο κύστη, προκαλώντας ενοχλητικά ουρολογικά συμπτώματα και λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος μετά το σεξ. «Όλες αυτές οι αλλαγές», λέει η Dr Balfour, «μπορεί να κάνουν το σεξ επώδυνο ή, ακόμη κι αν δεν είναι επώδυνο, να το καθιστούν πολύ λιγότερο απολαυστικό».
Ορμονοθεραπεία (HRT): Πώς κάνει τη διαφορά
Για την 45χρονη Tui McClelland, η ερωτική της ζωή με τον σύζυγό της Jo διαταράχθηκε από την περιεμμηνόπαυση, αλλά κατάφερε να ξαναβρεί τους οργασμούς της αφού άρχισε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT). «Δεν είχα καταλάβει ότι μπορεί να βρίσκομαι σε περιεμμηνόπαυση, καθώς συνέβαιναν πολλά στη ζωή μου εκείνη την περίοδο. Δεν έκανα τη σύνδεση μέχρι που ο άνδρας μου πρότεινε να επισκεφθώ τον γιατρό μου», λέει η Tui.
«Θρηνούσα για τη μητέρα μου που είχε πεθάνει, ένιωθα τόσο πεσμένη και σαν να μην ήμουν ο εαυτός μου. Το σεξ πονούσε λόγω ξηρότητας, έπρεπε να χρησιμοποιήσω λιπαντικό για πρώτη φορά και οι οργασμοί ήταν πιο δύσκολοι και λιγότερο έντονοι».
Η Tui λέει ότι της έλειπε η έκρηξη ενδορφινών που προσφέρουν οι οργασμοί, κάτι που την έκανε να νιώθει «πιο ήρεμη, χαλαρή και λιγότερο αγχωμένη. Αν έχω μια πραγματικά δύσκολη μέρα, ένας οργασμός πάντα τη βελτιώνει, είτε τον έχω μόνη μου είτε με τον σύζυγό μου».
Οι οργασμοί για την υγεία και τη διάθεση
Η Dr Balfour συμφωνεί ότι, πέρα από την ευχαρίστηση, οι οργασμοί «μπορούν να ενισχύσουν τη διάθεση, να μειώσουν το στρες, να βελτιώσουν τον ύπνο, να αυξήσουν τη ροή αίματος στην περιοχή της πυέλου και να ενδυναμώσουν τους μύες του πυελικού εδάφους».
Για τις ασθενείς της που δυσκολεύονται με τη σεξουαλική τους ανταπόκριση ανάμεσα στα πολλά άλλα συμπτώματα της περιεμμηνόπαυσης, όπως εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, πόνοι στις αρθρώσεις και πνευματική θολούρα, η Dr Balfour προτείνει τη θεραπεία των συμπτωμάτων, ιδανικά με HRT, εκτός αν υπάρχει λόγος υγείας που την απαγορεύει.
Είναι επίσης σημαντικό να εξεταστεί οποιοδήποτε άλλο φάρμακο που είναι γνωστό ότι μειώνει τη διάθεση, τη διέγερση και την ικανότητα οργασμού, όπως ορισμένα αντικαταθλιπτικά, συγκεκριμένοι τύποι φαρμάκων για την πίεση, αντιισταμινικά, το συνδυασμένο αντισυλληπτικό χάπι, φάρμακα για υπερδραστήρια κύστη και οπιοειδή παυσίπονα.
«Ωστόσο, είναι απαραίτητο οι γυναίκες να μην σταματούν κανένα φάρμακο χωρίς να συζητήσουν πρώτα εναλλακτικές με τον γιατρό τους», τονίζει.
Τοπικά οιστρογόνα και τεστοστερόνη: Η χρήση τους μπορεί να βοηθήσει στον οργασμό
Πολλές γυναίκες, ακόμη και αυτές που λαμβάνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT), μπορούν να επωφεληθούν από τη χρήση τοπικών οιστρογόνων. Αυτά χορηγούνται σε πολύ χαμηλή δόση και εισάγονται στον κόλπο μέσω δισκίου, υπόθετου, κρέμας, τζελ ή δακτυλίου. «Η κρέμα ή το τζελ μπορούν επίσης να εφαρμοστούν στο αιδοίο, ώστε να ενισχυθεί η ελαστικότητα των ιστών και να βελτιωθεί η αίσθηση», εξηγεί η Dr Juliet Balfour.
Καθησυχαστικά, προσθέτει ότι «τα τοπικά οιστρογόνα είναι ασφαλή για σχεδόν όλες τις γυναίκες για μακροχρόνια χρήση, και όσο νωρίτερα ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο το καλύτερο, καθώς τα συμπτώματα δυστυχώς θα χειροτερεύουν χωρίς αυτήν». Παράλληλα, για να γίνει το σεξ πιο απολαυστικό, είτε με σύντροφο είτε μόνη με τη χρήση δονητή, η εφαρμογή λιπαντικού φιλικού προς το δέρμα κατά τη διάρκεια του σεξ μπορεί να βοηθήσει.
Πώς αλλάζει το σώμα κατά την εμμηνόπαυση: Τα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα
Αφού τα σωματικά συμπτώματα σταθεροποιηθούν μετά από τη χρήση HRT, αν μια γυναίκα εξακολουθεί να δυσκολεύεται με τη λίμπιντο ή την ικανότητα να φτάσει σε οργασμό, μπορεί να εξεταστεί η χορήγηση τεστοστερόνης. Κάποιοι γενικοί ιατροί διαθέτουν επιπλέον εξειδίκευση και μπορούν να τη συνταγογραφήσουν, ενώ διαφορετικά απαιτείται παραπομπή σε ειδικό για την εμμηνόπαυση.
«Έχει αποδειχθεί ότι η τεστοστερόνη προσφέρει μέτρια βελτίωση στη σεξουαλική ανταπόκριση περίπου στο 60% των γυναικών που τη δοκιμάζουν, αρκεί να έχουν αποκλειστεί άλλοι σημαντικοί παράγοντες», σημειώνει η Dr Balfour. Αυτοί περιλαμβάνουν τον τρόπο ζωής (π.χ. διατροφή, άσκηση, βάρος, ύπνος, διαχείριση στρες), καθώς και ζητήματα σχέσεων και ψυχολογικά θέματα.
Το ψυχολογικό στοιχείο
«Για γυναίκες κάθε ηλικίας, ο οργασμός απαιτεί την αλληλεπίδραση τριών βασικών παραγόντων», εξηγεί η Dr Karen Gurney, κλινική ψυχολόγος και συγγραφέας του How Not To Let Kids Ruin Your Sex Life. «Αυτοί είναι: η ψυχολογική διέγερση (μια ερωτική κατάσταση ή δυναμική με τον σύντροφο), η σωματική διέγερση (ευχάριστη επαφή με το σώμα μας) και η ικανότητα να είμαστε παρούσες στη στιγμή (αντί να αποσπάται η προσοχή μας)».
Οποιοσδήποτε από αυτούς τους παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα μιας γυναίκας να φτάσει σε οργασμό αλλά και να την εμποδίσει. Εξετάζοντας κάθε πτυχή ξεχωριστά, μπορούμε να εντοπίσουμε πού δυσκολεύονται οι μεσήλικες γυναίκες, πέρα από την εμμηνόπαυση και τα συμπτώματά της.
Για την Tui, ενώ η σωματική επαφή είναι σημαντική, η διέγερση συνδέεται κυρίως με το τι συμβαίνει στο μυαλό της. «Για μένα και τον σύζυγό μου Jo, είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε ανοιχτά για το σεξ και για το τι θέλουμε και χρειαζόμαστε και οι δύο», λέει. Με τα περισσότερα σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα της περιεμμηνόπαυσης να έχουν βελτιωθεί χάρη στη HRT, πλέον «μπορώ να σκέφτομαι το σεξ και να το επιθυμώ».
Η ανοιχτή και συνεχώς εξελισσόμενη συζήτηση για το τι είναι ευχάριστο μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. «Βρίσκω τον άντρα μου πολύ ελκυστικό και σέξυ λόγω του τρόπου που μου μιλάει και με αντιμετωπίζει – δεν με θεωρεί δεδομένη», σημειώνει η Tui.
Η ίδια βλέπει τη σεξουαλική της ζωή ως ένα κοινό ταξίδι που κάνουν μαζί, προσαρμόζοντας τον τρόπο και τον χρόνο που κάνουν σεξ, καθώς τα σώματά τους αλλάζουν με την ηλικία. «Σίγουρα χρειάζομαι περισσότερο χρόνο για να φτάσω σε οργασμό τώρα», λέει, «οπότε προσαρμόσαμε τον τρόπο που κάνουμε έρωτα, δοκιμάζοντας διαφορετικές στάσεις και χρησιμοποιώντας δονητή, κάτι που είναι συναρπαστικό».
Η Dr Gurney συμφωνεί ότι η δοκιμή νέων πραγμάτων μπορεί να είναι το κλειδί για ζευγάρια σε μακροχρόνιες μονογαμικές σχέσεις ώστε να αποφεύγουν τη ρουτίνα ή την προβλεψιμότητα. «Ο εγκέφαλός μας», λέει, «είναι περισσότερο προσανατολισμένος στη διαφορετικότητα και τη νέα εμπειρία, οπότε αν κρατήσουμε ένα στοιχείο σταθερό (τον σύντροφό μας), χρειάζεται να φέρουμε τη διαφοροποίηση από κάπου αλλού. Πολλά ζευγάρια πέφτουν στην παγίδα μιας προβλέψιμης ρουτίνας με μια βιαστική επαφή και μετά διεισδυτικό σεξ».
Συνδεθείτε με το σώμα σας με άσκηση και εξερεύνηση
Η διαδικασία επανασύνδεσης – ή ίσως και της πρώτης σύνδεσης – με το αισθησιακό κομμάτι του εαυτού σας και η εξοικείωση με την εξερεύνηση του σώματός σας αποτελεί βασικό κομμάτι της ικανότητάς σας να φτάνετε σε οργασμό στη μέση ηλικία, σύμφωνα με την Coco Berlin, θεραπεύτρια κίνησης, ιδρύτρια της μεθόδου pelvic floor integration και συγγραφέα του Pussy Yoga: Pelvic Floor Training for Radiance, Confidence, and a Fulfilling Love Life.
«Οι περισσότερες γυναίκες τείνουν να ζουν στο μυαλό τους και να μη νιώθουν το σώμα τους», αναφέρει. «Όταν δεν εξασκούμαστε στο να κατοικούμε και να απολαμβάνουμε το σώμα μας στην καθημερινότητά μας, δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι θα διεγερθούμε εύκολα ή θα νιώσουμε έντονα κατά τη διάρκεια του σεξ».
Πρώην χορεύτρια της κοιλιάς, η Berlin προσφέρει διαδικτυακά μαθήματα που βοηθούν τις γυναίκες να συντονιστούν με το σώμα τους και να επαναπρογραμματίσουν το νευρικό τους σύστημα για μεγαλύτερη απόλαυση. «Το πυελικό έδαφος είναι μια ομάδα μυών που στηρίζει τα πυελικά όργανα και παίζει καθοριστικό ρόλο στη σεξουαλική αίσθηση και λειτουργία», εξηγεί.
«Αυτοί οι μύες ελέγχουν τη σφικτότητα και τη χαλάρωση του κόλπου, συμβάλλουν στη διόγκωση της κλειτορίδας κατά τη διέγερση και βοηθούν ώστε ο κόλπος να γίνει πιο σφριγηλός και επιμηκυμένος για μεγαλύτερη απόλαυση». Οι οργασμοί προκαλούν ρυθμικές συσπάσεις των μυών του πυελικού εδάφους, επομένως η άσκησή τους για ενδυνάμωση και ευλυγισία μπορεί να δημιουργήσει πιο έντονες και ευχάριστες αισθήσεις.
Εμμηνόπαυση: 6 συμπτώματα που δεν σάς λένε οι γιατροί – Πώς να τα αντιμετωπίσετε
Η Tui συμφωνεί ότι όλες οι γυναίκες πρέπει να είναι πιο συνειδητοποιημένες και συντονισμένες με το σώμα τους. «Είναι τόσο σημαντικό να προσφέρετε στον εαυτό σας ευχαρίστηση», λέει. «Θα πρέπει να μπορείτε να φτάνετε σε οργασμό κάθε μέρα, αν το επιθυμείτε».
Πηγές: telegraph.co.uk, NHS, Cleveland Clinic