Μπορεί τα θετικά αποφθεύγματα και οι θετικές παραινέσεις να είναι καλές, όμως ο «βομβαρδισμός» της τοξικής θετικότητας ενδέχεται να επιβαρύνει την ψυχική μας υγεία.
Η αλήθεια είναι ότι ως άνθρωποι έχουμε ελαττώματα. Είμαστε ζηλιάρηδες, θυμώνουμε, αγανακτούμε ή είμαστε άπληστοι. Προσποιούμενοι όμως ότι είμαστε «θετικοί» και όλα πρέπει να τα βλέπουμε θετικά, αρνούμαστε το γνήσιο συναίσθημα.
Τι είναι η τοξική θετικότητα;
Η υπερβολική υπεργενίκευση μιας χαρούμενης, αισιόδοξης κατάστασης σε όλες τις καταστάσεις. Η διαδικασία της τοξικής θετικότητας έχει ως αποτέλεσμα την άρνηση, την ελαχιστοποίηση και την ακύρωση της αυθεντικής ανθρώπινης συναισθηματικής εμπειρίας.
Ακριβώς όπως οτιδήποτε γίνεται υπερβολικά, όταν η θετικότητα χρησιμοποιείται για να καλύψει ή να φιμώσει την ανθρώπινη εμπειρία, γίνεται τοξικό. Με το να μην επιτρέπουμε την ύπαρξη ορισμένων αρνητικών συναισθημάτων, πέφτουμε σε κατάσταση άρνησης και καταπιεσμένων συναισθημάτων.
Ποια είναι τα σημάδια τοξικής θετικότητας
Τα παρακάτω θα σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε πώς εμφανίζεται η τοξική θετικότητα στην καθημερινή ζωή.
- Αισθάνεστε ένοχοι επειδή είστε θλιμμένοι, θυμωμένοι ή απογοητευμένοι. Πιστεύετε ότι όταν δεν βρίσκετε τρόπο να αισθανθείτε θετικά, ακόμη και μπροστά στην τραγωδία, κάνετε κάτι λάθος.
- Απορρίπτετε τα προβλήματα αντί να τα αντιμετωπίζετε.
- Κρύβετε τα αληθινά συναισθήματά σας πίσω από εμψυχωτικές φράσεις που μοιάζουν πιο αποδεκτές κοινωνικά.
- Κρύβετε ή μεταμφιέζετε το πώς αισθάνεστε πραγματικά.
- Υποβαθμίζετε τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων επειδή σας κάνουν να αισθάνεστε άβολα.
- Κάνετε τους ανθρώπους να ντρέπονται όταν δεν έχουν θετική στάση.
Πώς μας επηρεάζει η τοξική θετικότητα;
Μας προκαλεί ντροπή
Το να επιβάλετε μια θετική άποψη για τον πόνο σημαίνει να ενθαρρύνετε ένα άτομο να σιωπά για αυτό που νιώθει. Οι περισσότεροι από εμάς δεν θέλουμε να μας βλέπουν ως «κακό» ή «κακό», οπότε όταν η επιλογή είναι μεταξύ
Α) να είμαστε γενναίοι και ειλικρινείς ή
Β) να προσποιούμαστε ότι όλα πάνε καλά, μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να υιοθετήσουμε το δεύτερο.
Η συγγραφέας και ερευνήτρια Brené Brown αναφέρει σε πολλά από τα βιβλία της ότι η πηγή της ντροπής είναι η σιωπή, η μυστικότητα και η κρίση. Με άλλα λόγια, όπου υπάρχει απόκρυψη, μυστικά και άρνηση, η ντροπή είναι συνήθως εκεί. Η ντροπή ακρωτηριάζει το ανθρώπινο πνεύμα και ένα από τα πιο άβολα συναισθήματα που μπορούμε να νιώσουμε. Συχνά, δεν ξέρουμε καν ότι νιώθουμε ντροπή.
Για παράδειγμα αναρωτηθείτε και συμπληρώστε:
“Αν ήξεραν __________ για μένα, τι θα σκεφτόντουσαν;” ή “Κάτι που δεν θα ήθελα να μάθει ο κόσμος για μένα είναι _______________.”
Εάν μπορείτε να συμπληρώσετε αυτό το κενό με ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ, είτε πρόκειται για μια κατάσταση, ένα συναίσθημα ή μια εμπειρία, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρχει κάποια ντροπή γύρω από αυτό.
Καταπιέζει τα συναισθήματά μας
Αρκετές ψυχολογικές μελέτες δείχνουν ότι η απόκρυψη ή η άρνηση συναισθημάτων οδηγεί σε περισσότερο άγχος στο σώμα ή/και αυξημένη δυσκολία αποφυγής των ενοχλητικών σκέψεων και συναισθημάτων.
Σε μια μελέτη, οι συμμετέχοντες στην έρευνα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες όπου τους έδειξαν ταινίες ιατρικών επεμβάσεων ενώ μετρήθηκαν οι αποκρίσεις τους στο στρες (π.χ. καρδιακοί παλμοί, διαστολή της κόρης, παραγωγή ιδρώτα).
Ζητήθηκε από τη μία ομάδα να παρακολουθήσει τα βίντεο αφήνοντας τα συναισθήματά της να φανούν, ενώ η δεύτερη ομάδα κλήθηκε να παρακολουθήσει τις ταινίες και να συμπεριφερθεί σαν να μην τους ενοχλούσε τίποτα. Οι συμμετέχοντες που κατέστειλαν τα συναισθήματά τους (ενήργησαν σαν να μην τους ενοχλούσε τίποτα) είχαν σημαντικά μεγαλύτερη φυσιολογική διέγερση. Οι συναισθηματικοί καταστολείς μπορεί να φαίνονταν ψύχραιμοι και ήρεμοι, αλλά από μέσα το άγχος έβραζε!
Αυτού του είδους οι μελέτες μάς δείχνουν ότι η έκφραση των συναισθημάτων (ακόμη και των «όχι και τόσο θετικών»), το να έχουμε λέξεις για να περιγράψουμε πώς νιώθουμε και εκφράσεις προσώπου όπως για τη συγκίνηση (ναι, αυτό μπορεί να σημαίνει κλάμα) μας βοηθούν να ρυθμίσουμε την απόκριση μας στο στρες.
Όταν δεν θέλουμε να γνωρίζουν πολλά για εμάς, δημιουργούμε μια δημόσια περσόνα για τον κόσμο, που δηλώνει: «Όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο». Όταν κρυβόμαστε πίσω από αυτά τα αποφθέγματα, αρνούμαστε την αλήθεια μας. Η πραγματική αλήθεια είναι ότι η ζωή μπορεί να πονάει μερικές φορές. Εάν είστε θυμωμένοι – και τα συναισθήματα θυμού δεν εκφράζονται- θάβονται βαθιά μέσα στο σώμα μας. Τα καταπιεσμένα συναισθήματα μπορεί αργότερα να εκδηλωθούν με άγχος, κατάθλιψη ή ακόμα και σωματική ασθένεια.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε την πραγματικότητα των συναισθημάτων μας εκφράζοντας τα και απομακρύνοντάς τα από το σώμα μας. Αυτό είναι που μας κρατά ψυχικά υγιείς και μας απαλλάσσει από την ένταση που προκαλείται από την απόκρυψη της αλήθειας.
Προκαλεί προβλήματα στις σχέσεις μας
Αρνούμενοι την αλήθεια μας χάνουμε τη σύνδεση με τον εαυτό μας, δυσκολεύοντας τους άλλους να συνδεθούν και να σχετιστούν μαζί μας. Μπορεί να φαινόμαστε ότι αντέχουμε αλλά φοβόμαστε.
Παρόλο που αυτό το άτομο μπορεί να έχει τις καλύτερες προθέσεις στον κόσμο, το μήνυμα που στέλνουν ασυνείδητα είναι, «μόνο τα καλά συναισθήματα επιτρέπονται όσο είμαι παρών». Ως εκ τούτου, καθιστά πραγματικά δύσκολο να εκφράσουν οτιδήποτε άλλο εκτός από «καλές δονήσεις» γύρω τους. Κατά συνέπεια, καταλήγετε να συμμορφώνεστε με τους υπονοούμενους κανόνες του: «Μπορώ να είμαι μόνο ένα συγκεκριμένο είδος ανθρώπου γύρω σου, δεν μπορώ να είμαι ο εαυτός μου».
Η σχέση με τον εαυτό σας αντανακλάται συχνά στη σχέση που έχετε με τους άλλους. Εάν δεν μπορείτε να είστε ειλικρινείς σχετικά με τα συναισθήματά σας, πώς θα μπορέσετε ποτέ να κρατήσετε χώρο για κάποιον άλλο που εκφράζει πραγματικά συναισθήματα παρουσία σας;
Πώς να αποφύγετε την τοξική θετικότητα
- Διαχειριστείτε τα αρνητικά σας συναισθήματα, αλλά μην τα απορρίπτετε.
- Όταν αντιμετωπίζετε μια αγχωτική κατάσταση, είναι φυσιολογικό να νιώθετε στρες, ανησυχία ή φόβο. Μην έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό σας.
- Είναι αποδεκτό να αισθάνεστε περισσότερα από ένα πράγματα.
- Ακούτε τους άλλους πραγματικά και στηρίξτε τους έμπρακτα. Νην τον φιμώνετε με τοξικά κλισέ.
- Παρατηρήστε πώς αισθάνεστε.
Η τοξική θετικότητα συχνά είναι ανεπαίσθητη. Όλοι έχουμε πει στον εαυτό μας ή στους άλλους κάποια στιγμή «Μόνο θετικές σκέψεις!», «Δες την θετική πλευρά!» «Θετική ενέργεια!». Παρ’ όλα αυτά, όταν μάθετε να την αναγνωρίζετε, θα μπορείτε να την αποφύγετε και να προσφέρετε ή να δεχτείτε πραγματική υποστήριξη όταν βιώνετε μια δύσκολη κατάσταση.