Δεν είναι όλες οι φιλίες υγιείς, εποικοδομητικές και βασισμένες σε αμοιβαία αισθήματα. Ποια είναι τα κοινά σημάδια στη συμπεριφορά των φίλων σας που μπορεί να κρύβουν τη ζήλια τους για εσάς;
Οι υγιείς και μακροχρόνιες φιλίες βασίζονται στην ανοιχτή επικοινωνία και σε ένα αίσθημα συντροφικότητας, σαν να είστε μαζί στην ίδια ομάδα στη ζωή. Ωστόσο, ακόμα και οι πιο στενές φιλίες έχουν τις «κακές» στιγμές τους, με τη ζήλια να είναι μία από αυτές.
Το σύνδρομο του Οθέλλου: Πότε η ζήλια του συντρόφου σας είναι παθολογική
Αν υποψιάζεστε ότι ο φίλος σας σάς ζηλεύει, είναι πιθανό να το έχετε αγνοήσει ή να έχετε πείσει τον εαυτό σας ότι υπερβάλλετε. Η αλήθεια είναι πως η ζήλια ανάμεσα σε φίλους είναι πιο συνηθισμένη από ό,τι μπορεί να πιστεύετε και είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα που συνήθως δεν εξωτερικεύουμε.
Τα 5 σημάδια της ζήλιας
- Αδιαφορούν όταν γίνεται κάτι θετικό στη ζωή σας
- Σας αποκλείουν όταν έχετε επιτυχίες
- Είναι απρόβλεπτοι στην επικοινωνία τους μαζί σας
- Σας απομονώνουν από την παρέα
- Εστιάζουν μόνο στα αρνητικά
Η ζήλια στις φιλίες
Είναι σχεδόν αδύνατο να περάσει κανείς τη ζωή του χωρίς να νιώσει ποτέ ζήλια ή φθόνο. Είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα. Όλοι μπορεί να λαχταρήσουμε κάποια στιγμή κάτι που έχει κάποιος κάποιος άλλος και δεν έχουμε εμείς. Αν και οι άνθρωποι με ανασφάλειες στις σχέσεις τους τείνουν να βιώνουν τη ζήλια πιο συχνά, μπορεί να ζηλέψει ο οποιοσδήποτε. Η ζήλια είναι ένα από τα συναισθήματα που ελέγχονται δύσκολα.
Τι μπορεί να ζηλέψουν οι φίλοι σας σε εσάς:
- Τη σχέση που έχετε με τον σύντροφό σας ή το πόσο εύκολα αναπτύσετε νέες φιλίες
- Την εμφάνισή σας ή το στυλ σας
- Τα ταξίδια που έχετε κάνει
- Την καριέρα σας ή μια πρόσφατη προαγωγή σας
- Τα χρήματα που βγάζετε
- Τις άλλες φιλίες σας
- Το σπίτι, το διαμέρισμα ή το αυτοκίνητό σας
Η Afton Turner, LPCA, διαπιστευμένη σύμβουλος ψυχικής υγείας με έδρα στο Κεντάκι σημειώνει ότι συμπεριφορές που υποδηλώνουν ζήλια «μπορεί να φανερώνουν υποβόσκουσες ανασφάλειες ή αισθήματα ανεπάρκειας», σύμφωνα με το Verywell Mind. Με άλλα λόγια, η ζήλια του φίλου σας συνήθως συσχετίζεται περισσότερο με τα δικά του ζητήματα παρά με εσάς τους ίδιους. Δυστυχώς, όμως, εσείς αντιμετωπίζετε τις συνέπειες.
Το να έχετε έναν ζηλόφθονο φίλο μπορεί να σας κάνει να νιώθετε άβολα ή ανεπαρκείς, κάτι που είναι αντικρουόμενο με τον σκοπό μιας φιλίας. Είναι ήδη γνωστό ότι οι τοξικές φιλίες έχουν αρνητική επίδραση στην ψυχική μας υγεία.
Τα σημάδια που δείχνουν ότι οι φίλοι σας κρυφά σάς ζηλεύουν
Αν ανησυχείτε ότι ο φίλος σας μπορεί να σας ζηλεύει, πιθανότατα υπάρχουν ήδη σημάδια που το δείχνουν. Η ζήλια συνήθως εκφράζεται μέσω της συμπεριφοράς που έχει κάποιος απέναντί σας, του τρόπου που επικοινωνεί και της αλληλεπίδρασής του μαζί σας σε κοινωνικές περιστάσεις.
Συμπεριφορά
Μπορεί να παρατηρήσετε ζηλόφθονη συμπεριφορά όταν σας συμβαίνει κάτι θετικό—και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, καθώς όλοι τείνουμε να νιώθουμε φθόνο όταν κάποιος άλλος αποκτά κάτι που εμείς επιθυμούμε.
Η Turner εξηγεί ότι ένας ζηλόφθονος φίλος μπορεί να απομακρυνθεί όταν σας συμβεί κάτι καλό. Επισημαίνει, επίσης, ότι μπορεί να σας αποκλείσει κοινωνικά, όπως το να μην σας προσκαλέσει σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή να συνομιλήσει σε ομαδικές συνομιλίες χωρίς να σας συμπεριλάβει.
Επικοινωνία
Η ζήλια δεν φαίνεται μόνο από τη συμπεριφορά αλλά και από τον τρόπο που επικοινωνεί ένας φίλος σας μαζί σας. «Οι ζηλόφθονες φίλοι μπορεί να επικοινωνούν χωρίς συνέπεια—να αποστασιοποιούνται όταν τα πράγματα πάνε καλά για εσάς, επειδή δυσκολεύονται να χαρούν μαζί σας, και να σας συμπαραστέκονται όταν περνάτε μια δύσκολη περίοδο», αναφέρει η Αμερικανή ψυχολόγος Dr. Patrice Le Goy, PhD, MBA, LMFT.
Η Turner προσθέτει ότι αυτή η ασταθής επικοινωνία μπορεί να εκδηλωθεί με «σαρκασμό, έμμεσες “μπηχτές”, συνεχείς συγκρίσεις, αγνόηση ή υποβάθμιση των συναισθημάτων και των εμπειριών σας, ακόμα και προσπάθειες να σας κάνουν να νιώσετε ενοχές». Παράλληλα, μπορεί να είναι και υπερβολικά απαιτητικοί. «Ένας ζηλόφθονος φίλος ίσως προσπαθήσει να σας απομονώσει από άλλους, να σας αποθαρρύνει από το να περνάτε χρόνο με άλλους φίλους σας ή να βρίσκει συνεχώς σφάλματα σε εκείνους», σημειώνει η Le Goy.
Κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
Η ζήλια μπορεί να εκδηλωθεί έντονα σε κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Ακόμα κι αν ο φίλος σας επιλέγει να μην δείξει φανερά τη ζήλια του, η αρνητική του στάση μπορεί να είναι εμφανής, ακόμα και όταν βιώνετε κάτι υπέροχο. «Ένας φίλος που ζηλεύει μπορεί να αποφεύγει να εστιάσει στα θετικά που σας συμβαίνουν και αντ’ αυτού να επικεντρώνεται στις δυσκολίες ή στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ίδιος», λέει η Le Goy.
Ζήλια: Οι 8 συμβουλές του ψυχοθεραπευτή για να την αντιμετωπίσετε
Επιπλέον, παρατηρεί: «Μπορεί να προσπαθεί να βρει κάτι αρνητικό να πει, ακόμα και όταν ο φίλος του φαίνεται χαρούμενος—όπως το να επικρίνει τη νέα δουλειά, τη σχέση του ή κάτι που ο άλλος ανυπομονεί να μοιραστεί». Αυτού του είδους η συμπεριφορά μπορεί να σας κάνει να νιώθετε την ανάγκη να συμπεριφέρεστε αμυντικά και να υπερασπίζεστε συνέχεια τον εαυτό σας.
Ενδείξεις στην ψυχολογία
Δυστυχώς, η αρνητικότητα που προκύπτει από τη ζήλια του φίλου σας δεν περιορίζεται στον ίδιο—μεταφέρεται και σε εσάς. Όταν συνειδητοποιείτε ότι κάποιος αισθάνεται πικρία για τις επιτυχίες σας, μπορεί να σας κάνει να μη νιώσετε την ίδια χαρά που θα νιώθατε για τις θετικές εξελίξεις στη ζωής σας. Μπορεί, όμως, να σας οδηγήσει στο να αρχίσετε να αμφιβάλλετε και για τον εαυτό σας.
«Η ζήλια μπορεί να εντείνει τις προσωπικές ανασφάλειες», λέει η Turner. «Η αίσθηση ανεπάρκειας και ο φόβος ότι μπορεί να επισκιαστούν από εσάς μπορεί να διογκωθούν σε μια ζηλόφθονη φιλία, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η αμφιβολία που νιώθετε για τον εαυτό σας—ιδιαίτερα σε τομείς όπως η καριέρα, η εμφάνιση ή οι σχέσεις».
Η ζήλια μπορεί επίσης να επηρεάσει γενικά τη φιλία σας. «Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη της σχέσης σας με τον φίλο σας ή ακόμα και να τη διαλύσει εντελώς», προειδοποιεί η Le Goy. Η Turner προσθέτει ότι «η ζήλια μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην επικοινωνία, να μειώσει την εμπιστοσύνη, να αυξήσει τη δυσαρέσκεια και να δημιουργήσει μια ανισορροπία στη φιλία, κάτι που τελικά οδηγεί σε συναισθηματική αποστασιοποίηση».
Πώς να αντιμετωπίσετε τη ζήλια στις φιλίες σας;
Αν είστε βέβαιοι ότι ο φίλος σας ζηλεύει και θέλετε να διατηρήσετε τη φιλία, θα χρειαστεί να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα. Πριν το κάνετε, η Le Goy προτείνει: «Βεβαιωθείτε ότι αυτή η φιλία είναι πραγματικά σημαντική για εσάς και θέλετε να την σώσετε. Ίσως η φιλία έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της και είναι υπερβολικά τοξική για να συνεχιστεί».
Αλλά ας υποθέσουμε ότι πιστεύετε πως αξίζει να καταβάλετε προσπάθεια για να την διατηρήσετε. «Αν αποφασίσετε να μιλήσετε με τον φίλο σας, φροντίστε να εντοπίσετε συγκεκριμένες συμπεριφορές και να εξηγήσετε πώς σας κάνουν να νιώθετε—καθώς και πώς θα θέλατε να χειρίζονται την κατάσταση διαφορετικά στο μέλλον», λέει.
Συζητήστε με γνώμονα την κατανόηση και των δύο πλευρών
Μπορείτε να αποφύγετε την κλιμάκωση των συναισθημάτων παραμένοντας ψύχραιμοι και μιλώντας με τρόπο που δεν προκαλεί εντάσεις. «Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε το ζήτημα χωρίς να κατηγορείτε ή να αμύνεστε», σημειώνει η Turner.
Προτείνει να «αντιμετωπίσετε έναν ζηλόφθονο φίλο εκφράζοντας τα συναισθήματά σας με δηλώσεις που ξεκινούν με εσάς ως το επίκεντρο, όπως “Νιώθω πληγωμένος/η όταν μιλάς άσχημα για μένα στους άλλους φίλους μου. Θέλω να νιώθουμε όλοι άνετα μαζί”», και επισημαίνει ότι «αυτές οι δηλώσεις ανοίγουν τον διάλογο και δείχνουν κατανόηση».
Επίσης, είναι σημαντικό να αποφύγετε φράσεις όπως: «Λυπάμαι που με ζηλεύεις. Δεν μπορώ να κάνω κάτι για το ότι είμαι τέλειος/α!». Το κλειδί είναι να δείξετε στον φίλο σας ότι δεν προσπαθείτε να τον επισκιάσετε και πως η φιλία σας δεν είναι διαγωνισμός.
Αν ο φίλος σας δυσκολεύεται με την προσωπική του ζωή και ζηλεύει τη δική σας ευτυχισμένη σχέση, ίσως μπορείτε να τον βοηθήσετε να βρει ευκαιρίες για γνωριμίες ή ακόμα και να του μιλήσετε για τις δικές σας προκλήσεις στη σχέση—για να του δείξετε ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα τέλεια όπως φαίνονται.
«Αυτό δεν σημαίνει ότι ο φίλος σας πρέπει να λέει πάντα “ναι” σε όλα ή να μη σας λέει ποτέ κάτι αρνητικό. Σημαίνει ότι πρέπει να βάλετε όρια στο να είναι οι φίλοι σας να είναι ευγενικοί απέναντί σας και να χαίρονται για εσάς όταν τα πράγματα σας πάνε καλά», αναφέρει η Dr. Patrice Le Goy, LMFT, διαπιστευμένη Σύμβουλος Γάμου και Οικογένειας από τις ΗΠΑ.
Όταν αντιμετωπίζετε την τοξική συμπεριφορά ευθέως, «θα πρέπει να είστε πολύ σαφείς σχετικά με τις προσδοκίες σας από τις φιλίες σας και τι χρειάζεστε από τον άνθρωπο που έχετε απέναντί σας», συμβουλεύει η Le Goy. Προτείνει να αναρωτηθείτε: «Πώς θέλετε να νιώθετε για τον φίλο σας και πώς θέλετε να σας κάνει να νιώθετε (π.χ. ότι νοιάζεται, ότι σας υποστηρίζει)».
Προετοιμαστείτε να βάλετε τέλος στη φιλία
Αν έχετε κάνει ό,τι περνά από το χέρι σας για να βελτιώσετε την κατάσταση, αλλά ο φίλος σας εξακολουθεί να συμπεριφέρεται με ζήλια απέναντί σας, ίσως πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να σταματήσετε τη φιλία. «Αν ο φίλος σας δεν πιστεύει ότι υπάρχει πρόβλημα ή δεν κάνει αλλαγές μετά τη συζήτηση, θα πρέπει να σκεφτείτε να σταματήσετε από τη φιλία», προτείνει η Le Goy.
Είναι ο σύντροφός σας ναρκισσιστής; Πώς θα το καταλάβετε και από τι κινδυνεύετε
Η Turner προσθέτει: «Αν παρατηρήσετε ότι παίρνετε αποφάσεις για να μην κάνετε τον φίλο σας να ζηλέψει—όπως το να μην μοιράζεστε πράγματα μαζί του ή να τον κρατάτε μακριά από συγκεκριμένους φίλους—ίσως είναι απαραίτητο να αποστασιοποιηθείτε από αυτή τη φιλία».