Υπάρχουν τοξικοί άνθρωποι γύρω μας και η τοξικότητα εκδηλώνεται με συγκεκριμένα μοτίβα στη συμπεριφορά μας. Μήπως, όμως, έχετε κι εσείς τοξικές συνήθειες; Ποιες είναι και πώς να τις αλλάξετε.
Τοξικότητα. Μερικές φορές νιώθουμε ότι μας περιβάλλει παντού. Από αυτούς τους φίλους που συνεχώς μπερδεύουν την κατάσταση και δημιουργούν δράματα, μέχρι τους συναδέλφους που καλλιεργούν πάντα ίντριγκες στο γραφείο, και τους συγγενείς που κρατούν κακίες αιώνια . Η ζωή μας μπορεί ώρες-ώρες να μοιάζει με ένα μεγάλο μελόδραμα.
Αλλά ενώ μπορεί να αναγνωρίσουμε εύκολα την τοξικότητα σε άλλους ανθρώπους, δυστυχώς, δεν είναι το ίδιο εύκολο να την αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας. Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι μπορεί να είναι τρομακτικά εύκολο να εξωτερικεύσουμε τοξικά μοτίβα στη συμπεριφορά μας χωρίς καν να το συνειδητοποιήσουμε.
Στην πραγματικότητα, αυτές οι τοξικές συνήθειες συχνά εμφανίζονται ως μια «ανθυγιεινή» αντίδραση σε τραύμα ή στρες. Συχνά είναι ένα σημάδι ότι απλά δεν έχουμε τις δεξιότητες αντιμετώπισης που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε αυτό το δύσκολο πράγμα που ονομάζουμε ζωή. Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι μπορούμε να σπάσουμε το μοτίβο της τοξικότητας στη ζωή μας. Ξεκινάμε με το να αναγνωρίσουμε τα σημάδια και να μάθουμε να αντικαθιστούμε τους ανθυγιεινούς μηχανισμούς μας με υγιείς και παραγωγικούς μηχανισμούς στη συμπεριφορά μας.
Τα 10 σημάδια της τοξικής συμπεριφοράς
- Εστιάζετε πάντα στα αρνητικά
- Βρίσκετε την επιτυχία των άλλων απειλητική για εσάς
- Είστε πάντα το θύμα
- Τιμωρείτε τους ανθρώπους όταν δεν γίνεται το δικό σας
- Είστε υπερβολικά επικριτικοί
- Το δράμα δεν τελειώνει ποτέ
- Δυσκολεύεστε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας
- Το κουτσομπολιό είναι η υπερδύναμή σας
- Οι φιλίες σας έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης
- Η εχθρότητα και η δυσπιστία είναι οι «προεπιλεγμένες» επιλογές σας
1. Εστιάζετε πάντα στα αρνητικά
Ένα από τα πρώτα και πιο σημαντικά σημάδια ότι έχετε καλλιεργήσει ένα τοξικό μοτίβο είναι η αδιάκοπη απαισιοδοξία. Οι τοξικοί άνθρωποι μπορούν να πάρουν ακόμα και τα πιο χαρούμενα και ελπιδοφόρα γεγονότα και να τα μετατρέψουν σε αρνητικά. Έχουν ένα ιδιαίτερο ταλέντο να βλέπουν την αρνητική πλευρά κάθε κατάστασης.
Αυτό συμβαίνει επειδή όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, σχεδόν τα πάντα στη ζωή σας είναι αιτία ανησυχίας. Ετοιμάζεστε να γιορτάσετε κάτι σημαντικό; Όταν είστε τοξικοί, το μόνο που θα μπορείτε να σκεφτείτε είναι το γεγονός ότι γερνάτε σιγά-σιγά. Μόλις μάθατε ότι η καλύτερή σας φίλη παντρεύεται; Θα σας δημιουργηθεί έμμονη ιδέα ότι θα μείνετε μόνοι για το υπόλοιπο της ζωής σας. Μόλις πήρατε προαγωγή και αύξηση; Θα παραπονιέστε ατελείωτα για το ότι θα δουλεύετε περισσότερο.
Και όλα καταλήγουν, για άλλη μια φορά, στην ανθυγιεινή αντιμετώπιση. Όταν δεν ξέρετε πώς να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις της ζωής και νιώθετε ανίσχυροι μπροστά στο στρες και τις δυσκολίες, ο αμυντικός σας μηχανισμός είναι να τις αναμασάτε στο μυαλό σας.
Είναι σαν να μπορείτε να αφαιρέσετε μέρος της δύναμής τους να σας πληγώσουν — ή τουλάχιστον να σας πιάνουν απροετοίμαστους– με το να εμμονεύεστε με αυτές. Αλλά αυτό που πραγματικά κάνετε είναι να δίνετε σε αυτές τις απειλές (είτε πραγματικές είτε φανταστικές) τη δύναμή σας, αφήνοντάς τες να σας ελέγχουν και να σας στερούν τη χαρά. Και έτσι γίνεστε τοξικοί.
2. Βρίσκετε την επιτυχία των άλλων απειλητική για εσάς
Έτσι όπως οι τοξικοί άνθρωποι βλέπουν απειλές σε κάθε συμβάν της ζωής τους, ακόμη και στα πιο φαινομενικά χαρούμενα γεγονότα, έτσι βρίσκουν και κίνδυνο σε άλλους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των κοντινών τους ανθρώπων. Και αυτό σημαίνει ότι, ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί να νοιάζεστε για κάποιον, πάντα θα νιώθετε μια υπόρρητη αίσθηση ανταγωνισμού με εκείνον ή εκείνη.
Αυτή η ατέρμονη ανταγωνιστικότητα σημαίνει ότι οι τοξικοί άνθρωποι σχεδόν πάντα απειλούνται από την επιτυχία των άλλων. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα αληθινό όταν πρόκειται για έναν στενό φίλο ή μέλος της οικογένειας που ευημερεί. Άλλωστε, όταν είστε κοντά με κάποιον, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έχετε τους ίδιους κοινωνικούς κύκλους.
Αυτό σημαίνει ότι όταν οι φίλοι και η οικογένειά σας στρέφουν το ενδιαφέρον τους σε αυτούς, είναι πιθανό να νιώσετε ότι επισκιάζεστε από αυτούς. Και αυτή η αίσθηση του να υποβιβάζεστε μπορεί να είναι αφόρητη και εξοργιστική όταν είστε τοξικοί. Μια αιτία είναι ότι όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, συχνά θεωρείτε ότι εάν κάποιος άλλος κερδίσει, εσείς αυτόματα και αναπόφευκτα χάνετε. Είναι σαν να μην υπάρχουν αρκετά χρήματα, ανταμοιβές, φήμη, έπαινοι ή δόξα για όλους.
Και, στην πηγή όλων αυτών, βρίσκεται συχνά η ανασφάλεια. Όταν δεν είστε σίγουροι για τον εαυτό σας, χρειάζεστε εξωτερικά πράγματα για να σας επικυρώσουν, για να σας δώσουν μια αίσθηση σκοπού και αξίας. Είτε αυτή η επικύρωση έρχεται με τη μορφή επαίνων είτε προσοχής, η ανασφάλεια κάνει τους τοξικούς ανθρώπους να λαχταρούν να βρίσκονται πάντα στο κέντρο της προσοχής.
3. Είστε πάντα το θύμα
Όταν είστε αιώνια ανήσυχοι, ανασφαλείς και καταβεβλημένοι από κακούς τρόπους διαχείρισης συμπεριφοράς, είστε σχεδόν ανίσχυροι στη ζωή σας. Και αυτό σημαίνει ότι θα είστε πάντα το θύμα. Οτιδήποτε αρνητικό συμβαίνει στη ζωή σας, είτε ένας καυγάς με τους συγγενείς του συντρόφου σας είτε ένα πρόβλημα στη δουλειά, φταίει πάντα κάποιος άλλος. Και, όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, το πρώτο πράγμα που θα κάνετε είναι να διακηρύξετε τη θυματοποίησή σας σε όλο τον κόσμο.
Στην πραγματικότητα, το να αναλάβει ένας τοξικός άνθρωπος την ευθύνη των πράξεών του δεν είναι το δυνατό σημείο του. Έτσι, για να ξεφύγουν από το να τους αποδώσουν την ευθύνη, πολλοί τοξικοί ζουν με το να συλλέγουν παράπονα, να αποκτούν εμμονές με αυτούς που τους έχουν «αδικήσει» και να κοινοποιούν τις αδικίες που έχουν νιώσει στους πάντες.
Είναι επίσης πρωταθλητές στο να κρατούν κακία, ακόμη και όταν ο υποτιθέμενος «θύτης» δεν έχει ιδέα ότι έχει πληγώσει ή θυμώσει τον άλλον. Αυτό κάνει τη σχέση τοξική. Πολύ συχνά, το να παίζετε το θύμα είναι πολύ πιο εύκολο από το να σηκωθείτε και να αναλάβετε την ευθύνη για τη ζωή σας, τις επιλογές σας και τον ρόλο σας τόσο στα θετικά όσο και στα αρνητικά γεγονότα.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν είστε ήδη εγγενώς ανήσυχοι και ανασφαλείς με κακές δεξιότητες στο να αντιμετωπίζετε μια κατάσταση. Είναι πιο εύκολο να ρίξετε το φταίξιμο και να αποφύγετε την ευθύνη — να παίξετε το θύμα, με άλλα λόγια — από το να σηκωθείτε, να παραδεχτείτε και να αντιμετωπίσετε την κατάσταση ώριμα.
4. Τιμωρείτε τους ανθρώπους όταν δεν γίνεται το δικό σας
Όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, ο έλεγχος είναι το παν. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, άλλωστε, από το να αντιμετωπίσετε την ανασφάλεια και το άγχος με το να προσπαθείτε να μικροδιαχειριστείτε τα πάντα και τους πάντες στη ζωή σας. Και αυτό συχνά σημαίνει ότι προσπαθείτε να κυριαρχήσετε με κάθε μέσο — εξ ου και το αδιάκοπο δράμα που χαρακτηρίζει τις τοξικές προσωπικότητες.
Οι τοξικοί άνθρωποι λατρεύουν να εκφοβίζουν τους άλλους για να τους πιέσουν να συμμορφωθούν. Έτσι θα μουτρώσουν, θα κλάψουν, θα οργιστούν ή θα εξαπολύσουν κάποια άλλη συναισθηματική έκρηξη μέχρι να συναινέσουν όλοι γύρω τους. Είναι μαέστροι στη συναισθηματική χειραγώγηση και θα εκμεταλλευτούν τον φόβο, την ενοχή και την ντροπή των άλλων για να πάρουν αυτό που θέλουν.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Στην πυρετώδη τους προσπάθεια να ελέγξουν τον κόσμο γύρω τους τους –και παράλληλα να κατευνάσουν τη δική τους ανασφάλεια και το άγχος τους–, θα κάνουν παραδειγματοποιήσουν όσους δεν μπορούν να εκφοβίσουν για να τους πιέσουν να τους υποταχθούν, «τιμωρώντας» τους με κάποιον τρόπο.
Από το να κάνουν ghost έναν σύντροφο, μέχρι το να απομονώσουν έναν συνάδελφο στη δουλειά ή το να κακολογούν ατελείωτα έναν συγγενή, ο «θύτης» δεν θα υποστεί μόνον την οργή του τοξικού επειδή δεν του έχει υποταχθεί, αλλά θα χρησιμοποιηθεί και ως παράδειγμα για τους άλλους.
Το μήνυμα είναι να μην εξοργίσετε τον τοξικό άνθρωπο, αλλιώς το ίδιο θα συμβεί και σε εσάς. Είναι ένα συναισθηματικά, διανοητικά και κοινωνικά καταστροφικό μοτίβο στο οποίο πέφτουν οι τοξικοί άνθρωποι σε μια παραπλανημένη προσπάθεια να ελέγξουν κάθε πτυχή του κόσμου τους και όλων σε αυτόν.
Ζήλια: Τα 5 σημάδια που δείχνουν ότι σας ζηλεύουν οι φίλοι σας
5. Είστε υπερβολικά επικριτικοί
Υπάρχει πολύς φόβος που υποβόσκει στα τοξικά μοτίβα συμπεριφοράς. Δεν μπορείτε πραγματικά να ξεφύγετε από την ανασφάλεια και το άγχος που διαμορφώνουν την τοξικότητα, αλλά συχνά υπάρχει και ένα άλλο στρώμα. Οι τοξικοί άνθρωποι μπορεί να είναι αρκετά ναρκισσιστές και να αισθάνονται ανώτεροι. Συχνά, αυτή η αλαζονεία καλύπτει την υποκείμενη ανασφάλεια, μια υπερβολική αντιστάθμιση για να κρύψουν και να αρνηθούν (ακόμη και στον εαυτό τους) τη χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Μερικές φορές, όμως, αυτή η συμπεριφορά δεν είναι εσκεμμένη — αυτή η αλαζονεία είναι ξεκάθαρος ναρκισσισμός, μια ειλικρινής πεποίθηση ότι ξέρουν κάτι καλύτερα, ότι κάνουν κάτι καλύτερα και ότι είναι καλύτεροι από όλους τους άλλους. Όποιο από τα δύο και να ισχύει, είναι ένα παθολογικό μοτίβο πεποίθησης που γεννά τοξική συμπεριφορά καθώς και άλλες πιο επικριτικές σκέψεις και συμπεριφορές.
Οι τοξικοί άνθρωποι πάντα πιστεύουν ότι ξέρουν καλύτερα. Έτσι, πέρα από τις τάσεις εκφοβισμού τους, δεν θα κρίνουν μόνον όλα όσα κάνουν οι άλλοι, αλλά θα τους το πουν κι όλας — και συχνά θα αντιδράσουν έντονο και θα θυμώσουν αν οι «συμβουλές» τους δεν ληφθούν υπόψη.
Και επειδή αισθάνονται ότι έχουν το δικαίωμα και την εξουσία να ελέγχουν τον κόσμο τους, δεν είναι καλοί στο να μην εμπλέκονται σε καταστάσεις που δεν χρειάζεται να εμπλακούν. Θα εμπλακούν στη ζωή των άλλων και θα προσπαθούν να πάρουν τον έλεγχο κάθε κατάστασης, είτε τους αφορά είτε όχι.
6. Το δράμα δεν τελειώνει ποτέ
Ίσως να μην εκπλαγείτε εάν μάθετε ότι τα τοξικά μοτίβα συμπεριφοράς δεν οδηγούν ακριβώς στην ειρήνη και τη γαλήνη. Στην πραγματικότητα, αν βρίσκεστε συνεχώς σε ρήξη με κάποιον άλλον, αυτό είναι ένα αρκετά κλασικό σημάδι ότι έχετε μπει σε μια συμπεριφορά τοξική. Οι τοξικοί έχουν περισσότερο δράμα στη ζωή τους — και αυτό συμβαίνει επειδή το δημιουργούν.
Από το να «στήσουν» συγκρούσεις μέχρι το να καλλιεργήσουν αντιληπτές αδικίες, οι τοξικοί άνθρωποι εμπλέκονται συνεχώς σε κάποια τραγωδία ή κάποιο δράμα. Και για μία ακόμη φορά, όλα καταλήγουν στην ανασφάλεια, το άγχος και τον έλεγχο. Το δράμα δίνει στους τοξικούς ανθρώπους κάτι στο οποίο να εστιάσουν την προσοχή τους και τους επιτρέπει να παίξουν το θύμα.
Αυτό ικανοποιεί την ανάγκη τους να βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο της προσοχής των πάντων, ενώ ταυτόχρονα τους αποσπά την προσοχή από άλλες πηγές ανησυχίας που είναι πέρα από τις δυνάμεις τους να ελέγξουν ή να προβλέψουν. Πάνω απ’ όλα, το δράμα κρατά τη σιωπή μακριά, και για τους τοξικούς ανθρώπους, η σιωπή είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος απ’ όλους.
Όταν το μυαλό σας είναι ήρεμο και δεν αναμασάτε έναν καυγά ή δεν κοινοποιείτε τα προβλήματά σας σε όλο τον κόσμο, το μόνο που σας απομένει να αντιμετωπίσετε είναι ο εαυτός σας. Αυτή είναι μια τρομακτική προοπτική όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, γιατί, βαθιά μέσα σας, φοβάστε αυτό που μπορεί να μάθετε για τον ίδιο σας τον εαυτό, τη δύναμή σας και την αξία σας όταν δεν έχετε πια όλο αυτό το κατασκευασμένο δράμα για να σας αποσπά την προσοχή.
7. Δυσκολεύεστε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας
Όταν έχετε πέσει σε ένα τοξικό μοτίβο, το δράμα που δημιουργείτε είναι πραγματικό. Μπορεί να μην χρησιμοποιείτε συναισθηματικές εκρήξεις για να χειραγωγήσετε τους άλλους, άλλωστε — τουλάχιστον όχι συνειδητά. Οι εκρήξεις σας μπορεί να είναι ειλικρινείς, ακόμη και αν δεν είναι πραγματικά λογικές.
Αυτό ονομάζεται συναισθηματική απορρύθμιση ή συναισθηματική δυσρύθμιση και «συχνά επηρεάζει την ποιότητα της ζωής σας, τις κοινωνικές σας αλληλεπιδράσεις και τις σχέσεις σας στο σπίτι, τη δουλειά ή το σχολείο», σύμφωνα με το WebMD. Η ικανότητα να ρυθμίζετε τα συναισθήματα και τις συγκινήσεις σας είναι μέρος του να είστε ένας υγιής, λειτουργικός ενήλικας. Είναι μια ικανότητα που οι άνθρωποι δεν αναπτύσσουν μέχρι να ωριμάσουν, γενικά όχι μέχρι ο εγκέφαλος να σταματήσει να αναπτύσσεται, γύρω στα 25 έτη.
Γι’ αυτό τα μικρά παιδιά έχουν ξεσπάσματα θυμού και οι έφηβοι είναι διαβόητα «θυελλώδη» συμπεριφορά. Αλλά όταν έχετε πέσει σε ένα τοξικό μοτίβο, η συναισθηματική ρύθμιση συνήθως εξαφανίζεται. Άλλωστε, όπως είδαμε, η ανασφάλεια, το άγχος και η κακή αντιμετώπιση είναι συχνά στην καρδιά της τοξικής συμπεριφοράς. Και δεν μπορείτε να περιμένετε να έχετε πραγματικά τον έλεγχο των συναισθημάτων σας αν έχετε κάτι από αυτά.
Για να είστε συναισθηματικά ρυθμισμένοι, πρέπει να έχετε τη βεβαιότητα ότι θα μπορέσετε να το αντιμετωπίσετε ό,τι κι αν σας φέρει η ζωή. Πρέπει επίσης να έχετε την ωριμότητα να αναγνωρίσετε ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή σας, αλλά μπορείτε να ελέγξετε πώς αντιδράτε.
Η ικανότητα να εγκαταλείψετε την άκαρπη και ανώριμη προσπάθεια να κυριαρχήσετε στην εξωτερική σας πραγματικότητα και να αγκαλιάσετε την ευθύνη για την εσωτερική σας σφαίρα, τις σκέψεις, τις πράξεις και τις αντιδράσεις είναι το σημάδι ενός υγιούς, λειτουργικού ενήλικα — και είναι αντίθετο με την τοξικότητα.
8. Το κουτσομπολιό είναι η υπερδύναμή σας
Οι τοξικοί άνθρωποι δεν αγαπούν απλώς να ανακατεύονται πάντα στις δουλειές των άλλων, αλλά αγαπούν επίσης να διαδίδουν πληροφορίες. Στην πραγματικότητα, για πολλούς τοξικούς ανθρώπους, το κουτσομπολιό είναι ο μόνος τύπος συζήτησης που τους ενδιαφέρει πραγματικά ή είναι ικανοί να κάνουν. Εάν μπορείτε να ταυτιστείτε και να επιμένετε στο ότι το κουτσομπολιό έχει περισσότερα οφέλη από αρνητικά, μπορεί να κατευθύνεστε προς συμπεριφορές συνώνυμες με την τοξικότητα.
Άλλωστε, οι τοξικοί άνθρωποι δεν φοβούνται μόνο τον εαυτό τους και την έλλειψη αυτοεκτίμησής τους. Φοβούνται επίσης ότι οι άλλοι θα μάθουν το μυστικό τους – ότι δηλαδή δεν έχουν πολλά να πουν γιατί, στην πραγματικότητα, δεν αισθάνονται έξυπνοι, ότι έχουν ενδιαφέρον ή ότι είναι σημαντικοί από μόνοι τους.
Αλλά το κουτσομπολιό είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι τοξικοί άνθρωποι εκτρέπουν την προσοχή από αυτές τις κρυφές αλήθειες που πραγματικά δεν θέλουν να γνωρίζει κανείς, ενώ ταυτόχρονα εξυψώνουν τον εαυτό τους, με το να προσπαθούν να φαίνονται πιο ενημερωμένοι και οξυδερκείς ή απλώς πιο διασκεδαστικοί. Στη συνέχεια, φυσικά, υπάρχει το επιπλέον πλεονέκτημα να κάνουν τη δική τους ζωή να φαίνεται καλύτερη διαδίδοντας τις ατασθαλίες κάποιου άλλου — πραγματικές ή φανταστικές.
Πώς να σταματήσετε να αγαπάτε κάποιον που δεν σας αγαπά
9. Οι φιλίες σας έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης
Δεν είναι περίεργο που ένας τοξικός άνθρωπος ο οποίος ζει για το κουτσομπολιό, αργά ή γρήγορα, θα αποκτήσει τη φήμη ότι είναι αναξιόπιστος ή αναξιόπιστη. Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο που θα μολύνει τις σχέσεις σας. Μπορεί να θεωρηθείτε τοξικοί αν δεν είστε καλοί στο να διατηρήσετε μία σχέση. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό της τοξικότητας.
Όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, οι σχέσεις σας συχνά δημιουργούνται και διαλύονται γρήγορα. Σε συνάρτηση με τις μελοδραματικές τάσεις των τοξικών ανθρώπων, συχνά ερωτεύονται κεραυνοβόλα, μετατρέπουν έναν γνωστό τους σε κολλητό, μόνο και μόνο για να τσακωθούν μαζί του το ίδιο απότομα.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό, φυσικά. Όπως είδαμε, η βαθιά ριζωμένη ανασφάλεια των τοξικών σημαίνει ότι ψάχνουν πάντα για εξωτερική επικύρωση. Έτσι, λαχταρούν τη συγκίνηση μιας νέας φιλίας ή ενός καυτού νέου ρομάντζου όταν βρίσκονται στην πρώτη φάση του ενθουσιασμού. Τότε είναι που οι νέοι φίλοι και σύντροφοι σας βρίσκουν εκθαμβωτικούς.
Αλλά όταν οι σχέσεις αρχίζουν να ωριμάζουν σε κάτι βαθύτερο και πιο πραγματικό, τότε είναι που οι τοξικοί άνθρωποι πανικοβάλλονται και, συχνά, σαμποτάρουν τον εαυτό τους με το να σαμποτάρουν τις σχέσεις τους. Ωστόσο, είναι πιθανό να πιστεύουν υποσυνείδητα ότι είναι καλύτερα να καταστρέψουν μια σχέση παρά να αφήσουν τον φίλο ή τον σύντροφό τους να ανακαλύψει ποιοι είναι πραγματικά.
10. Η εχθρότητα και η δυσπιστία είναι οι «προεπιλεγμένες» επιλογές σας
Όταν βρίσκεστε σε ένα τοξικό μοτίβο, όπως είδαμε, βρίσκετε απειλές παντού — για την ευημερία σας, τη θέση σας στον κόσμο και τον εγωισμό σας. Έτσι, ίσως να μην είναι περίεργο που οι τοξικοί άνθρωποι έχουν μια αρκετά σκοτεινή άποψη για την ανθρωπότητα. Και αυτό σημαίνει ότι οι «προεπιλεγμένες» επιλογές σας μπορεί να είναι η εχθρότητα και η δυσπιστία.
Αν είστε τοξικοί, χρειάζεστε συνεχή διαβεβαίωση από τους γύρω σας ότι εξακολουθείτε να είστε το κέντρο και ότι η θέση σας δεν θα σφετεριστεί ή θα τεθεί σε κίνδυνο. Μπορεί να αισθάνεστε ότι θα συνεχίσετε, στην πραγματικότητα, να ακολουθείτε τη γραμμή και να υποτάσσεστε σε αυτό που σας κάνει να νιώθετε άνετα — ή τουλάχιστον επιβεβαιωμένοι — στην άποψή σας για τον κόσμο και τη θέση σας σε αυτόν.
Αλλά όταν οι τοξικοί άνθρωποι δεν λαμβάνουν αυτή τη συνεχή επικύρωση και την αδιαμφισβήτητη συμμόρφωση, τότε είναι που ξεκινούν την εχθρότητα και τη δυσπιστία. Άλλωστε, όταν ο έλεγχος είναι ο μηχανισμός αντιμετώπισής σας –αν και ανθυγιεινός μηχανισμός αντιμετώπισης– απειληθεί, τότε θα νιώσετε ευάλωτοι. Θα δείτε εχθρικά εκείνον που σας έκανε να χάσετε τον έλεγχο και θα πυροδοτήσει αυτόματα όλα τα χειρότερα ένστικτά σας — παράνοια, εκφοβισμό και κατηγορίες.
Σπάστε τα παλιά μοτίβα
Δεδομένης της βαθιάς επίδρασης που μπορεί να έχει η τοξικότητα στη ζωή και τις σχέσεις σας, μπορεί να μοιάζει με μια φυλακή από την οποία είναι σχεδόν αδύνατο να δραπετεύσετε. Τα καλά νέα, όμως, είναι ότι μπορείτε να απελευθερωθείτε. Μπορεί να μην είναι εύκολο και δεν θα συμβεί μέσα σε μία νύχτα. Δεν αναπτύξατε αυτό το μοτίβο αμέσως και δεν θα το σπάσετε το ίδιο γρήγορα.
Αλλά μπορείτε να κάνετε ένα κρίσιμο πρώτο βήμα αλλάζοντας τις συμπεριφορές σας και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις πράξεις σας. Το να αφήσετε πίσω σας τον τοξικό εαυτό σας σημαίνει να αλλάξετε τόσο τον τρόπο που σκέφτεστε όσο και τον τρόπο που ενεργείτε. Ζητήστε από τους φίλους σας να σας επιπλήξουν όταν κουτσομπολεύετε, κριτικάρετε ή χειραγωγείτε συναισθηματικά τους άλλους.
Και όταν το κάνουν, αντισταθείτε την παρόρμησή σας να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας, να δικαιολογήσετε, να κατηγορήσετε ή να επιτεθείτε. Αντίθετα, αποδεχθείτε, αναγνωρίστε και αναλάβετε την ευθύνη. Ίσως το πιο σημαντικό δεν είναι να σας θεωρούν υπόλογους αλλά να θεωρείτε εσείς υπόλογο τον εαυτό σας έτσι ώστε να δουλέψετε για να αλλάξετε τα τοξικά μοτίβα στη συμπεριφορά σας.
Το να κρατάτε ημερολόγιο με τις σκέψεις σας –ή αρχείο με τις σκέψεις σας– είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να ξεκινήσετε. Αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (cognitive behavioural therapy, CBT) για να βοηθήσει τους ανθρώπους να παρακολουθούν την αυτο-ομιλία τους, συμπεριλαμβανομένων των αρνητικών σκέψεων που συχνά δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν.
Με ένα ημερολόγιο σκέψεων, μπορείτε να μάθετε να αναγνωρίζετε τις αρνητικές και παρεμβατικές σκέψεις σας, να τις αμφισβητήσετε και να τις αντικαταστήσετε με πιο αληθινές, πιο υγιείς και πιο παραγωγικές. Τα ημερολόγια σκέψεων σας βοηθούν επίσης να μάθετε τους παράγοντες που σας πυροδοτούν, τους ανθρώπους και τις καταστάσεις που υποκινούν τις πιο τοξικές σας συμπεριφορές. Μόλις συνειδητοποιήσετε ποιοι είναι οι παράγοντες που σας πυροδοτούν, μπορείτε να αρχίσετε να διαμορφώνετε πιο υγιείς εναλλακτικές.
Σταματήστε να εστιάζετε στον εαυτό σας
Όπως είδαμε, οι τοξικές συμπεριφορές είναι συχνά το αποτέλεσμα κακών δεξιοτήτων αντιμετώπισης. Συχνά προέρχονται από ανασφάλεια, άγχος και –μερικές φορές και από– ναρκισσισμό. Και αυτό σημαίνει ότι όταν είστε τοξικοί άνθρωποι, είναι επίσης πιθανό να είστε βαθιά απορροφημένοι από τον εαυτό σας.
Η ζωή περιστρέφεται γύρω από την κατευνασμό των αμφιβολιών σας, τη σίγαση των βαθύτερων φόβων σας με το να δημιουργήσετε δράμα και να μεγαλώσετε τον εγωισμό σας διασφαλίζοντας ότι κανείς δεν θα σας κλέψει ποτέ τη δημοσιότητα. Αλλά αν μάθετε να στρέφετε την προσοχή σας προς τα έξω, δεν θα έχετε τον χρόνο — και τελικά, δεν θα έχετε την ανάγκη ή το ενδιαφέρον — να είστε τόσο εμμονικοί με τον εαυτό σας.
Αντίθετα, θα μάθετε να έχετε περισσότερη ενσυναίσθηση και γίνετε αλτρουιστές. Θα μάθετε να σκέφτεστε για τους άλλους όχι μόνο με βάση το πώς σχετίζονται με εσάς αλλά με βάση τον εαυτό τους, ως αυτοτελή ανθρώπινα όντα.
Γι’ αυτό, αφιερώστε λίγο χρόνο εθελοντικά σε κοινωνικές δομές, σε συσσίτια, σε κέντρα διάσωσης ζώων κ.λπ. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να μάθετε και να καταλάβετε ότι ο κόσμος δεν περιστρέφεται πραγματικά γύρω από εσάς. Στην πραγματικότητα, η ζωή δεν είναι πραγματικά μόνο για εσάς.
Αναζητήστε επαγγελματική βοήθεια
Γνωρίζουμε ότι η τοξικότητα, με όποιον τρόπο κι αν εκδηλώνεται, αφορά συχνά στην έλλειψη των δεξιοτήτων μας να αντιμετωπίσουμε τον κόσμο και την καθημερινότητα. Αφορά συχνά την έλλειψη ανθεκτικότητας για να ανακάμψετε αφού έχετε περάσει μια δύσκολη περίοδο. Και μερικές φορές, αυτές οι δύσκολες περίοδοι είναι τόσο δύσκολες που θα ήταν πέρα από τις δυνατότητες του οποιουδήποτε να αντέξει χωρίς κάποια βοήθεια.
Η τοξικότητα, με άλλα λόγια, μπορεί να αφορά τον φόβο, το στρες και τον πόνο — και συχνά, όλα αυτά φτάνουν στο επίπεδο του τραύματος. Όταν τα τοξικά μοτίβα εξελίσσονται από βαθύτερα συναισθηματικά και ψυχολογικά ζητήματα, όπως η υποκείμενη κατάθλιψη, το άγχος ή η διαταραχή μετατραυματικού στρες, δεν πρέπει να περιμένετε από τον εαυτό σας να το αντιμετωπίσετε μόνοι.
Είναι η μητέρα σας «τοξική»; Τα 10 σημάδια που πρέπει να προσέξετε, σύμφωνα με ειδικούς
Το να αναζητήσετε βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας θα σας επιτρέψει να αντιμετωπίσετε τις πηγές του προβλήματος και να καταλάβετε γιατί ενεργείτε και αντιδράτε με τους τρόπους που ενεργείτε και αντιδράτε. Ένας σύμβουλος μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τα τραύματα του παρελθόντος, να ξεπεράσετε τους φόβους και τις ανασφάλειες που σας κρατούν πίσω και βλάπτουν τις σχέσεις σας και να μάθετε να αγαπάτε και να πιστεύετε ξανά στον εαυτό σας — ή να ξεκινήσετε να αγαπάτε και να πιστεύετε τον εαυτό σας. Και μόλις μάθετε πώς να τα κάνετε αυτά, οι τοξικές σας παρορμήσεις θα αρχίσουν να εξαφανίζονται.
Πηγές: Glam, ResearchGate (1), ResearchGate (2)