Τι συμβαίνει στον ψυχισμό των γονέων όταν το παιδί φεύγει από το σπίτι για σπουδές και πώς ξεπερνάμε το Σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς;
Πλησιάζει η ώρα το παιδί σας να ενηλικιωθεί επίσημα, να περάσει στη σχολή της προτίμησής του και να ανοίξει τα φτερά του φεύγοντας από την οικογενειακή εστία. Γιατί όμως ως γονιός νιώθετε μέσα σας αναμεμειγμένα συναισθήματα, χαρά μαζί και θλίψη; Μήπως σας έχει καταβάλει εκ των προτέρων το Σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς;
Πώς ορίζεται το Σύνδρομο της άδειας φωλιάς
Μιλώντας για το Σύνδρομο της άδειας φωλιάς (empty nest syndrome) αναφερόμαστε στη θλίψη ή τη συναισθηματική αναταραχή που αντιμετωπίζουν οι γονείς καθώς τα παιδιά τους μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι της οικογένειάς τους.
Όπως αναφέρεται σε μελέτη των Α. Μπουγέα, Α. Δεσπότη, Ευ. Βασιλόπουλου, «οι γονείς βιώνουν συναισθήματα απώλειας, θλίψης, άγχους, θρήνου, και φόβου». Οι ειδικοί, μάλιστα, σημειώνουν, ότι το Σύνδρομο της άδειας φωλιάς επηρεάζει εξίσου γυναίκες και άντρες.
Τα κοινά συμπτώματα του Συνδρόμου της Άδειας Φωλιάς
Είναι βέβαιο ότι ο αποχωρισμός των γονιών από τα παιδιά τους έχει σε κάθε οικογένεια και άτομο διαφορετική βαρύτητα. Υπάρχουν όμως ορισμένα κοινά συμπτώματα που θα πρέπει να αναγνωρίζουμε:
Μοναξιά Πολλοί γονείς, μετά την αποχώρηση του παιδιού τους από το σπίτι, εκδηλώνουν έντονα συμπτώματα μοναξιάς. Τους είναι ανυπόφορο να ξυπνούν το πρωί και να βλέπουν άδειο το δωμάτιο του παιδιού που δεν μένει πλέον μαζί τους.
Απώλεια σκοπού Επί σειρά ετών, η καθημερινότητα του γονέα περιστρέφεται γύρω από αναρίθμητες υποχρεώσεις: ενημερώσεις γονέων στο σχολείο, αθλητικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα μαθήματα, πάρτι γενεθλίων. Ξαφνικά, αυτή «η φασαρία της ανατροφής των παιδιών» όπως την ονομάζει χαρακτηριστικά η Βαρβάρα Καρπούζου, ανήκει στο παρελθόν και οι μέρες φαντάζουν κενές.
Η μετάβαση σε μια νέα πραγματικότητα αποδεικνύεται δυσκολότερη κυρίως στους γονείς που αυτοπροσδιορίζονταν μόνο μέσα από τον γονεϊκό ρόλο τους.
Συναισθηματική δυσφορία Τα συναισθήματα του γονέα θυμίζουν τραινάκι λούνα παρκ: Πότε νιώθει συναισθηματικά πεσμένος κοιτώντας για παράδειγμα παλιές οικογενειακές φωτογραφίες, και πότε συναισθηματικά ανεβασμένος με την προοπτική μιας νέας ελευθερίας.
Αυτή η εναλλαγή συναισθημάτων και διαθέσεων προκαλεί μια ψυχική φόρτιση και εξάντληση, που όμως θεωρείται σε πρώτο στάδιο, φυσιολογική.
Άγχος και ανησυχία για το παιδί Θα τα καταφέρει μόνο του; Θα τρώει; Θα κοιμάται καλά; Θα ντύνεται σωστά; σκέφτονται πολλοί γονείς όταν το παιδί τους φεύγει μακριά τους για σπουδές ή για εργασία.
«Το συνεχόμενο άγχος, και η διαρκής επαφή με το παιδί δεν είναι ούτε φυσιολογική, ούτε χρήσιμη για κανέναν», τονίζει η Βαρβάρα Καρπούζου, κλινική ψυχολόγος MSc, παιδοψυχολόγος MSc, και συστημική ψυχοθεραπεύτρια, και εξηγεί: «Είναι η ευκαιρία του παιδιού να χρησιμοποιήσει όλες εκείνες τις δεξιότητες που του διδάξατε όσο ζούσε στο σπίτι».
Απογοήτευση και φόβος έλλειψης ελέγχου Για χρόνια είχατε, ή νομίζατε πως είχατε, τον έλεγχο στον προγραμματισμό της ζωής του παιδιού σας. Πλέον η μη έλλειψη καθημερινού ελέγχου ενδέχεται να σας προκαλέσει φόβο και απογοήτευση.
Κατάθλιψη Μια βαθιά αίσθηση θλίψης εμφανίζεται όταν ο γονέας μαθαίνει να αγαπά από απόσταση το παιδί το οποίο φρόντιζε για τουλάχιστον 18 χρόνια.
6 τρόποι να το διαχειριστείτε
Το Σύνδρομο της Άδειας Φωλιάς σε κάποιους γονείς μπορεί να διαρκέσει μερικές εβδομάδες, ενώ σε άλλους ακόμα και μερικούς μήνες ή έναν ολόκληρο χρόνο. Ο κάθε γονέας έχει το δικό του χρονοδιάγραμμα για την επεξεργασία και την προσαρμογή στην αλλαγή του κύκλου ζωής. Δείτε πώς θα το διαχειριστείτε:
1 Αποδεχθείτε τα συναισθήματά σας
Ό,τι κι αν νιώθετε σε αυτή τη φάση της ζωής σας, θεωρήστε το φυσιολογικό και αποδεχθείτε το. Θα έχετε κάνει μόλις το πρώτο, βασικό βήμα στη διαχείριση του Συνδρόμου.
2 Εστιάστε σε άλλους ρόλους
Φτιάξτε μια λίστα με όλους τους ρόλους σας, εκτός από τον γονεϊκό, όπως: σύζυγος, αδερφός/ή, παιδί, φίλος/η, εργαζόμενος/η. Σκεφθείτε ποιον από αυτούς τους ρόλους θέλετε να ενισχύσετε. Έχετε την ανάγκη να επικεντρωθείτε στην καριέρα σας, να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στον/στην σύντροφό σας, να περάσετε μεγαλύτερο χρόνο με τους φίλους σας;
3 Ξεκινήστε ένα χόμπι
Αρχίστε να ασχολείστε με ενδιαφέροντα και χόμπι που δεν είχατε πριν τον χρόνο να ανακαλύψετε. Μπορεί να είναι ένα χόμπι ή μια αγαπημένη συνήθεια που είχατε πριν γίνετε γονείς ή ακόμα και κάτι εντελώς καινούριο που έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον σας.
Η συμμετοχή σας σε εθελοντικές ομάδες και οργανώσεις θα αποδειχθεί εξαιρετικά ωφέλιμη, και θα γεμίσει ουσιαστικά τον χρόνο σας.
4 Χρησιμοποιήστε την τεχνολογία
Κρατήστε μέσω της τεχνολογίας τη συναισθηματική επαφή με το παιδί σας, καλύπτοντας το κενό των αποστάσεων. Φροντίστε, όσο το δυνατόν, να κρατήσετε το μέτρο, και να μην το παρακάνετε με αναρίθμητες βιντεο-κλήσεις και μηνύματα.
5 Εστιάστε στα θετικά
Δείτε το σαν μια ευκαιρία να γιορτάσετε την ανεξαρτησία σας και να νιώσετε ενθουσιασμένοι για τις ευκαιρίες που σας περιμένουν. Δείτε τα θετικά: Περισσότερη ελευθερία, λιγότεροι στρεσογόνοι παράγοντες, καλύτερη σχέση με τον/την σύντροφο, εστίαση στους προσωπικούς στόχους, βελτιωμένες σχέσεις με το παιδί σας.
6 Σκεφτείτε ότι ο ρόλος σας ως γονιός δεν τελείωσε
Το παιδί σας εξακολουθεί να σας χρειάζεται, και θα σας χρειάζεται για πάντα. Ο ρόλος σας, όμως, τώρα θα πρέπει να είναι συμβουλευτικός και όχι διδακτικός ή ελεγκτικός. Ένα καινούριο κεφάλαιο ανοίγεται στη ζωή σας, κι αυτό μπορεί να είναι συναρπαστικό τόσο για το παιδί σας όσο και για εσάς.