Πώς τα στυλ ανατροφής, η εκπαίδευση και οι κοινωνικές παρεμβάσεις διαμορφώνουν τη συμπεριφορά ενός παιδιού; Η έρευνα δείχνει ότι το να είστε υπερβολικά επιεικείς μπορεί να εμποδίσει την αυτοδυναμία, ενώ η δομημένη καθοδήγηση ενισχύει την ανεξαρτησία και τη συναισθηματική ρύθμιση. Τι κάνει ένα παιδί κακομαθημένο; Ποιοι είναι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να καλλιεργήσετε την ανθεκτικότητα και την κοινωνική προσαρμοστικότητα στα παιδιά σας;
Γιατί φωνάζουμε στα παιδιά μας; Τι τους προκαλεί και πώς θα το σταματήσουμε
Κακομαθημένα παιδιά: Προβληματικές συμπεριφορές και πώς να τις αποφύγετε
Η παιδική συμπεριφορά διαμορφώνεται από μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση της οικογενειακής δυναμικής, της εκπαίδευσης και των ευρύτερων κοινωνικών επιρροών. Η κατανόηση του πώς αναπτύσσονται η υπερβολική επιείκεια και οι προκλήσεις συμπεριφοράς—και το πιο σημαντικό, πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν—ήταν το επίκεντρο πολλαπλών ερευνητικών μελετών. Η εργασία του 2019 με τίτλο Overcoming Spoiled Children with Natural Approachment και η μελέτη του 2020 με τίτλο Behavioral Problems in Children εξετάζουν κρίσιμες πτυχές της παιδικής ανάπτυξης, ρίχνοντας φως στο πώς η ασυνεπής πειθαρχία και η έλλειψη δομημένης καθοδήγησης συμβάλλουν σε προβληματικές συμπεριφορές.
Αυτές οι μελέτες τονίζουν το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των γονέων, των εκπαιδευτικών και των κοινωνικών παρεμβάσεων στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της συναισθηματικής ρύθμισης και της κοινωνικής προσαρμοστικότητας στα παιδιά. Από τη γονική συνέπεια και τα προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης έως εναλλακτικές θεραπευτικές προσεγγίσεις όπως η αποκατάσταση με τη βοήθεια ζώων, η έρευνα υπογραμμίζει ότι τα προληπτικά μέτρα, οι πολύπλευρες στρατηγικές για την αντιμετώπιση των παιδικών προκλήσεων συμπεριφοράς είναι σημαντικές.
Η ανατροφή, η εκπαίδευση και οι κοινωνικές παρεμβάσεις στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των παιδιών
Ερευνητική εργασία του 2019 με τίτλο Overcoming Spoiled Children with Natural Approachment και η μελέτη του 2020 Behavioral Problems in Children εξετάζουν κρίσιμα ζητήματα που επηρεάζουν την παιδική ανάπτυξη και συμπεριφορά, προσφέροντας πληροφορίες για τις αιτίες και τις πιθανές λύσεις τους. Η εργασία του 2019 επικεντρώνεται στην επιρροή του οικογενειακού, κοινοτικού και σχολικού περιβάλλοντος στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των παιδιών, τονίζοντας ότι το να είστε υπερβολικά επιεικείς ως γονείς μπορεί να εμποδίσει την αυτοδυναμία και τις μαθησιακές ικανότητες.
Προτείνει δομημένες παρεμβάσεις όπου οι γονείς επιβάλλουν με συνέπεια κανόνες, εξηγούν τη σημασία της ανεξαρτησίας και χρησιμοποιούν μια ισορροπημένη προσέγγιση ανταμοιβών και συνεπειών. Οι δάσκαλοι και οι γονείς ενθαρρύνονται να συνεργαστούν σε προγράμματα που καλλιεργούν την αυτοδυναμία και τις κοινωνικές δεξιότητες, βοηθώντας τα παιδιά να αναπτύξουν συναισθηματική ρύθμιση και ικανότητες επικοινωνίας.
Ομοίως, η εργασία του 2020 Behavioral Problems in Children εξερευνά ένα ευρύτερο φάσμα προκλήσεων στη συμπεριφορά, κατηγοριοποιώντας τις σε εξωτερικευμένα ζητήματα όπως η επιθετικότητα και οι διαταραχές διαγωγής, και εσωτερικευμένα ζητήματα όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Τονίζει ότι οι αναπτυξιακές διαταραχές όπως η ΔΕΠΥ και η ΔΑΦ, καθώς και οι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες, παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτά τα προβλήματα.
Η μελέτη παρουσιάζει διάφορες στρατηγικές παρέμβασης, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων κοινωνικής κατάρτισης, προσχολικής εκπαίδευσης και εναλλακτικών θεραπευτικών προσεγγίσεων όπως η παρεμβατική ψυχοθεραπεία με τη βοήθεια ζώων. Επίσης, η έγκαιρη ακαδημαϊκή υποστήριξη οδηγεί σε υψηλότερη εκπαιδευτική επίτευξη και χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας.
Οι 9 συμπεριφορές των γονιών που κάνουν επιτυχημένα παιδιά
Πώς να μεγαλώσετε τα παιδιά σας με γνώμονες την ευγνωμοσύνη και την ανεξαρτησία
Ενώ θέλετε να κάνετε τα παιδιά σας ευτυχισμένα, θέλετε επίσης να γίνουν ευγνώμονες και ανεξάρτητοι ενήλικες. Βρείτε την τέλεια ισορροπία με αυτές τις συμβουλές ειδικών. Η Αμερικανή Christina Ali παραδέχεται σύμφωνα με ανάρτηση στο Parents ότι ο γιος της Issac, 7 ετών, είναι κακομαθημένος.
Και ξέρει ακριβώς τον λόγο: Όταν ο Issac ήταν στο νηπιαγωγείο, η Ali, που ζει στο Cooperstown της Pennsylvania, φοιτούσε στο πανεπιστήμιο, ενώ φρόντιζε και τα δίδυμα παιδιά της στην πέμπτη δημοτικού. Καταπονημένη, άρχισε σιγά σιγά να ικανοποιεί κάθε επιθυμία του Issac σε μια προσπάθεια να αποφύγει τις αναπόφευκτες κρίσεις θυμού του.
Αλλά η συμπεριφορά του μπορεί να είναι εκτός ελέγχου. «Στο κατάστημα, πρέπει πάντα να παίρνει αυτοκινητάκια, αλλιώς θα γκρινιάζει ή θα ουρλιάζει. Στο σπίτι, πρέπει να μαγειρεύουμε ένα ξεχωριστό γεύμα για αυτόν, όχι αυτό που τρώει όλη η οικογένεια», λέει σύμφωνα με την ίδια ανάρτηση. Το αποτέλεσμα: Ο Issac είναι υπερβολικά κακομαθημένος και εγωκεντρικός—και η Ali αισθάνεται υπεύθυνη. «Συνειδητοποιώ τώρα ότι δεν έπρεπε να είχα υποχωρήσει τόσο συχνά, αλλά ήμουν εξαντλημένη και απλώς προσπαθούσα να διατηρήσω τη λογική μου», λέει.
Η Ali δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει αυτό το θέμα. Σε μια δημοσκόπηση του ιδίου μέσου, το 42% παραδέχτηκαν ότι το παιδί τους είναι κακομαθημένο και το 80% πιστεύουν ότι το η κακή ανατροφή στα παιδιά θα τα επηρεάσει μακροπρόθεσμα. «Κάνετε μια τρομερή ζημιά στα παιδιά σας αν βγουν στον κόσμο νομίζοντας ότι όλα περιστρέφονται γύρω τους», λέει ο Αμερικανός ειδικός Louis J. Lichtman, PhD, και συγγραφέας του «Ένας Πρακτικός Οδηγός για την Ανατροφή ενός Αυτοκατευθυνόμενου και Φροντιστικού Παιδιού».
Εάν το παιδί σας συμπεριφέρεται σαν να έχει δικαιώματα, δεν είναι πολύ αργά για να αντιστρέψετε αυτή τη συμπεριφορά με τη βοήθεια τακτικών προσαρμογής στάσης. Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε τι σημαίνει πραγματικά το να έχετε ένα κακομαθημένο παιδί και τι μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε να το μεγαλώσετε με αυτές τις συμπεριφορές.
Τι ωθεί ένα παιδί στον να συμπεριφέρεται σαν κακομαθημένο;
Η κύρια αιτία του να είναι ένα παιδί κακομαθημένο είναι όταν ένας γονέας είναι πολύ επιεικής ή αυτό που ονομάζεται επιτρεπτική ανατροφή. Η μη επιβολή πειθαρχίας ή η μη εφαρμογή ορίων μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί να συμπεριφέρεται με εγωκεντρικό, ανώριμο τρόπο, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής. Και πολλά κακομαθημένα παιδιά περιγράφονται ως «υπερβολικά κακομαθημένα», «εγωιστικά» ή/και «ναρκισσιστικά».
Αλλά οι γονείς μπορεί να αποφεύγουν τους κανόνες ή να υποχωρούν για κάθε είδους καλοπροαίρετους λόγους. Μας αρέσει να ευχαριστούμε τα παιδιά μας και να δημιουργούμε χαρούμενες αναμνήσεις. Θέλουμε τα ταξίδια στα καταστήματα και τα εστιατόρια να είναι ευχάριστα και χωρίς προβλήματα. Επιπλέον, το να υποχωρούμε είναι πολύ πιο εύκολο από το να λέμε όχι.
Πολλοί γονείς αισθάνονται επίσης ενοχές για τον χρόνο που περνούν μακριά από τα παιδιά τους, είτε λόγω εργασίας, είτε λόγω της ανάγκης να κάνουν θελήματα, είτε λόγω της ευκαιρίας να κοινωνικοποιηθούν με άλλους ενήλικες. Είναι κατανοητό – «Όταν έχετε μόνο λίγες ώρες την ημέρα για να είστε με τα παιδιά σας, δεν θέλετε να χαλάσετε τη διασκέδαση», λέει ο Δρ. Lichtman.
Αν και δεν υπάρχει τίποτα κακό με το να αγοράζετε στο παιδί σας περιστασιακά ένα μικρό παιχνίδι κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο σούπερ μάρκετ ή να το πηγαίνετε στον ζωολογικό κήπο ως μια ιδιαίτερη λιχουδιά, αυξάνετε τον κίνδυνο να δημιουργήσετε ένα κακομαθημένο παιδί αν κάνετε αυτά τα πράγματα ως απάντηση στην αδιάκοπη παράκλησή του. Η δουλειά σας είναι να ενισχύσετε την καλή συμπεριφορά, όχι την κακή.
Σημάδια ενός κακομαθημένου παιδιού
- Χαμηλός αυτοέλεγχος
- Επιθετικότητα
- Εγωκεντρισμός
- Παρορμητικότητα
- Επαναστατικότητα
- Κυριαρχική φύση
Πόσο διαρκεί η κακή συμπεριφορά;
Τα παιδιά είναι πιθανό να συνεχίσουν αυτή τη συμπεριφορά εάν οι γονείς συνεχίσουν να αποφεύγουν να θέτουν όρια και να πειθαρχούν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα παιδιά όταν φτάσουν στη σχολική ηλικία και ακόμη και στην ενήλικη ζωή. Τα κακομαθημένα παιδιά μπορεί να καταλήξουν να έχουν προβλήματα με το κίνητρο, την επιμονή και τις σχέσεις με τους άλλους. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν τρόποι να αποτρέψετε ή να διορθώσετε αυτή τη συμπεριφορά.
Πώς να αλλάξετε τη συμπεριφορά ενός κακομαθημένου παιδιού
Αποφύγετε να ζητάτε συγγνώμη όταν απογοητεύεται. Το «λυπάμαι» έχει τη θέση του στην οικογενειακή ζωή—όταν χάνετε την ψυχραιμία σας, για παράδειγμα, ή πετάτε κατά λάθος το πολύτιμο έργο τέχνης του παιδιού σας—αλλά δεν υπάρχει λόγος να μετανιώνετε που δεν μπορείτε να αγοράσετε στο παιδί σας ένα λαμπερό νέο παιχνίδι ή ένα αγαπημένο ζευγάρι επώνυμα μποτάκια.
Είναι ωφέλιμο να συμπάσχετε με την απογοήτευσή τους, καθώς αυτό δείχνει ότι σέβεστε τα συναισθήματά τους, απλώς μην εστιάζετε σε αυτό που την προκάλεσε. Πείτε κάτι σαν αυτό: «Ξέρω ότι είσαι λυπημένος που δεν μπορούμε να πάρουμε αυτά τα μποτάκια, αλλά δεν είναι στον προϋπολογισμό». «Το να βοηθήσετε ένα παιδί να αποδεχτεί ότι δεν θα πάρει όλα όσα θέλει είναι ένα σημαντικό μάθημα ζωής», σημειώνει η Αμερικναή Karen Ruskin, PsyD, οικογενειακή θεραπεύτρια στο Sharon της Μασαχουσέτης.
Εάν το 6χρονο παιδί σας παραμένει αποφασισμένο να πάρει αυτά τα μποτάκια που παίρνουν όλοι οι φίλοι του, πείτε κάτι σαν: «Ναι, αυτά είναι φοβερά μποτάκια. Τι θα έλεγες να τα πάρουμε μαζί; Εδώ είναι τι είμαι διατεθειμένος να πληρώσω για αυτά. Μπορείς να κάνεις οικονομίες από τα χαρτζιλίκια για τα υπόλοιπα». Αυτό δίνει στο παιδί σας κάποιον έλεγχο στην απόφαση και του επιτρέπει να γνωρίζει ότι θα χρειαστεί να κερδίσει ειδικά πράγματα και όχι απλώς να του δοθούν.
Διαχειριστείτε τις κρίσεις θυμού
Κανένας γονέας δεν θέλει να βρίσκεται μπροστά σε μια κρίση θυμού, είτε πρόκειται για τα δικά σας παιδιά ή για παιδιά άλλων. Αλλά το να υποχωρήσετε είναι πολύ χειρότερο. Ο κύριος λόγος που ένα παιδί θα συνεχίσει να έχει κρίσεις θυμού είναι ότι είναι επιτυχημένες. Μην εμπλέκεστε στη συμπεριφορά και θα σταματήσει… τελικά.
Εάν είστε στο σπίτι, απλώς αγνοήστε το, εφόσον το παιδί σας δεν κινδυνεύει να βλάψει τον εαυτό του ή τους άλλους, προτείνει η Αμερικανή ειδικός Amy McCready, ιδρύτρια του Positive Parenting Solutions και συγγραφέας του «Αν πρέπει να σου το πω άλλη μια φορά… Το επαναστατικό πρόγραμμα που κάνει τα παιδιά σας να ακούν χωρίς γκρίνια, υπενθυμίσεις ή φωνές».
Ενώ πρέπει να προσέχετε το παιδί σας που κάνει κρίσεις θυμού σε δημόσιο χώρο, το να δώσετε πολλή προσοχή σε αυτή τη συμπεριφορά εγγυάται σχεδόν πάντα μια επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά από τη μεριά του παιδιού. Αντίθετα, πάρτε ήρεμα το παιδί σας στο αυτοκίνητο όπου μπορεί να εξωτερικευθεί μέχρι να ησυχάσει. Όταν τα παιδιά συνειδητοποιήσουν ότι δεν θα σας χειραγωγήσουν όταν κάνουν σκηνή, είναι λιγότερο πιθανό να δοκιμάσουν αυτή την τακτική στο μέλλον.
Μάθετε στα παιδιά σας το τι σημαίνει υπομονή
Τα κακομαθημένα παιδιά αισθάνονται ότι έχουν το δικαίωμα να πάρουν τα πράγματα που θέλουν, αλλά και να τα παίρνουν αμέσως. Ζούμε σε έναν κόσμο άμεσης ικανοποίησης. Μπορείτε να επικοινωνήσετε με κάποιον μέσω μηνύματος σε δευτερόλεπτα. Σχεδόν οποιαδήποτε ερώτηση κάνουν μπορεί να απαντηθεί με μια γρήγορη αναζήτηση. Χάρη σε πλατφόρμες και εφαρμογές, το παιδί σας μπορεί να «δει» τη γιαγιά όποτε θέλει.
Αυτές οι τεχνολογίες κάνουν τα παιδιά να αναπτύσσουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες σχετικά με το να παίρνουν αυτό που θέλουν όταν το θέλουν, λέει ο Δρ. Ruskin. Και δεδομένου ότι πολλά αιτήματα—για αυτοκόλλητα, συλλεκτικά αντικείμενα, γλυκά και άλλα—προσφέρουν εύκολους τρόπους για να φέρουν ένα χαμόγελο στο πρόσωπό τους, τείνουμε να λέμε ναι πιο συχνά από ό,τι θα έπρεπε. Αλλά αυτό δεν θα βοηθήσει το παιδί σας να μάθει να είναι υπομονετικό.
Η άρνηση ή τουλάχιστον η αναβολή των απολαύσεων θα βοηθήσει το παιδί σας να αναπτύξει αυτοπειθαρχία και θα του επιτρέψει να αποδώσει μεγαλύτερη αξία στα πράγματα που λαμβάνει. Είναι σημαντικό να διδάξετε στα παιδιά σας αυτοσυγκράτηση με το παράδειγμά σας. Αναζητήστε ευκαιρίες για να σας δουν να περιμένετε τα πράγματα που θέλετε. Εάν δείτε ένα ζευγάρι τζιν στο εμπορικό κέντρο που αποφασίζετε να μην αγοράσετε, για παράδειγμα, ενημερώστε το παιδί σας γιατί. Πείτε: «Μου ταιριάζουν καλά, αλλά τα παλιά μου τζιν εξακολουθούν να φαίνονται καλά» ή «Θα περιμένω μέχρι να βγουν σε έκπτωση».
Δώστε ενθάρρυνση αντί για δώρα
«Ένα παιδί που παίρνει κάτι για κάθε μικρό επίτευγμα θα αρχίσει να χάνει τη φυσική του ώθηση να διαπρέπει στα πράγματα», λέει η McCready. Αντίθετα, ο συγκεκριμένος έπαινος του τύπου «Δούλεψες σκληρά στις πάσες σου και αυτό απέδωσε στον σημερινό αγώνα» θα μείνει στο παιδί σας πολύ περισσότερο και θα ενισχύσει το κίνητρό του. Είναι υπέροχο για την αυτοεκτίμησή του.
Δεν υπάρχει τίποτα κακό με το να αναγνωρίζετε το επίτευγμα του παιδιού σας, είτε πρόκειται για μια μεγάλη προσπάθεια στην κατασκευή ενός πύργου με τουβλάκια είτε για ένα καλό σκορ σε ένα τεστ, αρκεί να χαρακτηρίσετε την καλή κίνησή σας σας ως γιορτή και όχι ως ανταμοιβή. Το να τους αφήσετε να επιλέξουν το αγαπημένο τους φαγητό δεν θα τα κακομάθει.
Πηγές: Parents, ResearchGate (1), ResearchGate (2)