Όλοι έχουμε στιγμές όπου τα συναισθήματα μας κυριεύουν — όταν ένας περισπασμός εκτροχιάζει την ημέρα μας ή μια αντίδραση φαίνεται πιο έντονη από τη λογική. Αλλά τι θα γινόταν αν αυτά τα παραστρατήματα δεν ήταν πισωγυρίσματα, αλλά σήματα; Οι συναισθηματικά ευφυείς δεν στοχεύουν στην τελειότητα — στοχεύουν στην επίγνωση. Με τη σωστή νοοτροπία και μερικές απλές ερωτήσεις, μπορείτε να μετατρέψετε τα συναισθηματικά σφάλματα σε ισχυρές ευκαιρίες μάθησης. Αυτή η μικρή αλλαγή στην οπτική μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που εμφανίζεστε στη ζωή και στη δουλειά. Δείτε πώς να αρχίσετε να βλέπετε τις αντιδράσεις σας ως ευκαιρίες για αυτοβελτίωση.
Οι 7 φράσεις που λένε οι ψυχικά δυνατοί – Πόσο συχνά να τις λέτε για να ενδυναμωθείτε
Όσοι έχουν υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη χρησιμοποιούν 4 απλές ερωτήσεις για να μάθουν από τα λάθη τους και να βελτιωθούν πνευματικά
Όλοι παίρνουν αποφάσεις κατά καιρούς με γνώμονα το συναίσθημα — αλλά οι συναισθηματικά ευφυείς κάνουν κάτι διαφορετικό μετά: σταματούν, αναλογίζονται και θέτουν τις σωστές ερωτήσεις. Αντί να κατακρίνουν τον εαυτό τους για ένα λάθος ή μια παρορμητική αντίδραση, το βλέπουν ως ευκαιρία για μάθηση και ανάπτυξη.
Αυτή η αλλαγή στη νοοτροπία, η οποία υποστηρίζεται από έρευνες, δείχνει ότι η επιθυμία για αυτοβελτίωση — όχι μόνο σε επαγγελματικό επίπεδο, αλλά και σε προσωπικό — μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή. Το κλειδί είναι να ξέρει κανείς πώς να κάνει κρίνει τον εαυτό του με δομημένο και στοχευμένο τρόπο. Και εδώ έρχονται οι τέσσερις απλές ερωτήσεις.
Πώς ενισχύει η αυτοβελτίωση την ικανοποίηση στην προσωπική και την επαγγελματική ζωή
Η έρευνα του 2014 με τίτλο «Does self-improvement explain well-being in life and at workplace?» διερεύνησε τη σύνδεση μεταξύ της ετοιμότητας των ανθρώπων για αυτοβελτίωση και της συνολικής τους ευημερίας, τόσο στη ζωή όσο και στη δουλειά. Στις δύο μελέτες της εργασίας, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι άτομα με υψηλότερη ετοιμότητα για αυτοβελτίωση — ειδικά όσον αφορά την προσωπική ανάπτυξη, τα χαρακτηριστικά και τις ικανότητες — αναφέρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή, ιδιαίτερα σε τομείς όπως τα επιτεύγματα, η μελλοντική προοπτική, η εργασία και οι σπουδές.
Αυτή η ετοιμότητα επίσης προέβλεψε ισχυρά την ευημερία στον χώρο εργασίας και στις τρεις διαστάσεις: απορρόφηση, αφοσίωση και ζωντάνια. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ετοιμότητα για αυτοβελτίωση ήταν ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης ευημερίας από την ετοιμότητα για φροντίδα της υγείας.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η αυτοβελτίωση λειτουργεί ως βασικός ψυχολογικός πόρος που ενισχύει τόσο τη γενική ευτυχία όσο και το κίνητρο στον χώρο εργασίας. Οι συγγραφείς συνιστούν τη χρήση αυτής της γνώσης σε πρακτικές παρεμβάσεις — όπως coaching ή προγράμματα εκπαίδευσης — για την υποστήριξη της προσωπικής ανάπτυξης και την πρόληψη της επαγγελματικής εξουθένωσης, τονίζοντας την αυτοβελτίωση ως πιθανό μονοπάτι προς μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή και επαγγελματική «πλήρωση».
Πώς να μάθετε από τα λάθη που προκύπτουν από τη συναισθηματική παρόρμηση
Ίσως να νιώσατε, κάποια στιγμή, ότι τα συναισθήματά σας πήραν το πάνω χέρι. Ίσως ξεκινήσατε τη μέρα σας με σαφείς στόχους και μια λίστα με εκκρεμότητες για την οποία ήσασταν πραγματικά ενθουσιασμένοι — μόνο και μόνο για να παρασυρθείτε από μια νέα ιδέα, έναν ξαφνικό περισπασμό ή μια δελεαστική τάση. Πέρασαν ώρες, και τα πράγματα που είχαν πραγματικά σημασία έμειναν ανέγγιχτα.
Αυτού του είδους η συναισθηματική εκτροπή δεν είναι ασυνήθιστη. Ακόμη και όσοι είναι σε βάθος εξοικειωμένοι με τη συναισθηματική νοημοσύνη βρίσκονται μερικές φορές να αντιδρούν παρορμητικά ή να παίρνουν αποφάσεις που αργότερα μετανιώνουν. Κανείς δεν εξαιρείται από συναισθηματικά σφάλματα — ούτε καν εκείνοι που διδάσκουν σε άλλους πώς να τα αποφεύγουν.
Αυτό που μπορείτε να κάνετε, όμως, είναι να μετατρέψετε αυτές τις στιγμές σε ευκαιρίες μάθησης. Μπορεί να σκεφτείτε να κάνετε αυτό που είναι γνωστό ως «συναισθηματική αυτοψία» — μια αναστοχαστική διαδικασία που σας βοηθά να κατανοήσετε γιατί αντιδράσατε με τον τρόπο που αντιδράσατε.
Σε παραλληλισμό με την ιατρική νεκροψία, η οποία στοχεύει στο να αποκαλύψει την αιτία θανάτου, έτσι και μια συναισθηματική αυτοψία εξετάζει την αιτία της «συναισθηματικής αεροπειρατείας»: εκείνων των στιγμών όπου το συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου αναλαμβάνει τον έλεγχο, και η λογική μπαίνει προσωρινά στο περιθώριο.
Μια συναισθηματική αυτοψία περιλαμβάνει να κάνετε στον εαυτό σας τέσσερις ερωτήσεις:
- Ποιες καταστάσεις/ενέργειες οδήγησαν στο να χάσω τον έλεγχο συναισθηματικά;
- Μπορώ να αλλάξω ή να αποφύγω αυτές τις καταστάσεις;
- Αν ναι, πώς;
- Αν παρατηρήσω μια παρόμοια κατάσταση να εξελίσσεται, τι μπορώ να αλλάξω για να σταματήσω αυτή την αλυσιδωτή αντίδραση;
Ακολουθεί μια πιο αναλυτική ματιά σε μια εξαιρετική προσέγγιση για να απαντήσετε σε καθεμία από αυτές τις ερωτήσεις. Στη συνέχεια, θα δείτε πώς μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε για να μάθετε από τα λάθη σας.
4 ερωτήσεις που αυξάνουν τη συναισθηματική νοημοσύνη σας και σας βοηθούν να αποφύγετε λάθη μελλοντικά
Αρχικά, ρωτήστε τον εαυτό σας
1. Ποιες καταστάσεις/ενέργειες οδήγησαν στο να χάσω τον έλεγχο συναισθηματικά;
Σε τέτοιες καταστάσεις, μπορεί να διαπιστώσετε ότι κινείστε πολύ γρήγορα, παρασύρεστε από τον ενθουσιασμό μιας νέας ιδέας που φαίνεται συναρπαστική αλλά δεν ευθυγραμμίζεται πραγματικά με τους μεγαλύτερους στόχους σας. Η συναισθηματική έλξη μπορεί να είναι έντονη — ειδικά όταν ο περισπασμός φαίνεται θετικός, ακόμη και αναζωογονητικός.
Αλλά ακόμη και τα «θετικά» συναισθήματα, όπως ο ενθουσιασμός, μπορούν να σας βγάλουν εκτός πορείας αν τα αφήσετε να πάρουν τον έλεγχο. Μπορεί να εξετάσετε το ενδεχόμενο ότι καθοδηγείστε από το συναίσθημα, αντί να καθοδηγείτε εσείς με πρόθεση. Ο στόχος δεν είναι να καταπνίξετε αυτό που νιώθετε, αλλά να αναγνωρίσετε πότε ένα συναίσθημα — όσο ευχάριστο κι αν είναι — σας απομακρύνει από αυτό που πραγματικά έχει σημασία.
Στη συνέχεια, αναρωτηθείτε
2 & 3. Μπορώ να αλλάξω ή να αποφύγω αυτές τις καταστάσεις; Αν ναι, πώς;
Η αλήθεια είναι ότι είμαστε άνθρωποι. Και μερικές φορές, το να ακολουθήσετε την περιέργειά σας μπορεί να αξίζει — ακόμη κι αν τελικά σας οδηγήσει σε αδιέξοδο. Δεν είναι λάθος η κάθε εκτροπή. Κάποιες μπορεί να σας προσφέρουν γνώσεις που δεν περιμένατε ή να σας δημιουργήσουν τη «φλόγα» για ένα νέο ενδιαφέρον ή μια νέα προοπτική που δεν είχατε σκεφτεί προηγουμένως.
Έτσι, όταν η μέρα σας είναι ιδιαίτερα γεμάτη, μπορεί να σκεφτείτε να δώσετε προτεραιότητα στις πιο σημαντικές εργασίες πρώτα. Αν ασχοληθείτε με τις πιο σημαντικές προτεραιότητες από νωρίς, δίνετε στον εαυτό σας χώρο για να εξερευνήσει νέες ιδέες αργότερα — χωρίς να θέσετε σε κίνδυνο τα πράγματα που έχουν μεγαλύτερη σημασία.
Τέλος, σκεφτείτε
4. Αν παρατηρήσω μια παρόμοια κατάσταση να εξελίσσεται, τι μπορώ να αλλάξω για να σταματήσω αυτή την αλυσιδωτή αντίδραση;
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες φορές που χάνουμε τον έλεγχο συναισθηματικά, ο καλύτερος τρόπος για να τον ανακτήσουμε είναι να απομακρυνθούμε από την κατάσταση. Μπορεί να σκεφτείτε να κάνετε έναν περίπατο — κατά προτίμηση έξω — για να επαναφέρετε το μυαλό σας και να πάρετε λίγο καθαρό αέρα. Εναλλακτικά, θα μπορούσατε να κάνετε ένα σύντομο διάλειμμα και να μιλήσετε με κάποιον που εμπιστεύεστε, κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε τις σκέψεις σας με λίγη περισσότερη διαύγεια.
Τα 7 σημάδια ότι οι γονείς σας ήταν συναισθηματικά απόμακροι
Αυτές οι μικρές αλλά στοχευμένες ενέργειες δημιουργούν τον χώρο που χρειάζεστε για να σταματήσετε, να ξανασκεφτείτε και να επιλέξετε το επόμενο σας βήμα με πρόθεση — αντί να παρασυρθείτε από την παρόρμηση των συναισθημάτων σας. Όλοι εξελισσόμαστε συνεχώς. Κάντε υπομονή και θα δείτε διαφορά. Χρησιμοποιήστε αυτές τις τέσσερις ερωτήσεις για να κάνετε τις δικές σας «συναισθηματικές αυτοψίες». Όμως, μην τα παρατήσετε. Γιατί η εξάσκηση δεν δεν μας κάνει τέλειους – μας κάνει καλύτερους.
Πηγές: Inc, ResearchGate (1), ResearchGate (2)