Μήπως ζείτε ή συνεργάζεστε με έναν ναρκισσιστή; Αυτά τα 11 σημάδια θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε πότε κάποιος είναι ναρκισσιστής, να αναγνωρίσετε τη συμπεριφορά του και να προστατεύσετε τη δική σας ψυχική ηρεμία.
Ο όρος «νάρκισσος» χρησιμοποιείται πολύ συχνά στις μέρες μας, για να περιγράψει άτομα με υπερβολική αυτοπεποίθηση ή εγωισμό, και πολλές φορές χρησιμοποιείται ως προσβολή. Η λέξη προέρχεται από τον ελληνικό μύθο του Νάρκισσου, ο οποίος ήταν τόσο όμορφος που ερωτεύτηκε το είδωλό του.
Ωστόσο, η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (ΝΔΠ, NPD) είναι μια πραγματική ψυχική πάθηση που επηρεάζει περίπου το 1% με 2% του πληθυσμού, και είναι πολύ πιο περίπλοκη από το να έχει κανείς απλώς ένα διογκωμένο «εγώ».
Η ναρκισσιστική συμπεριφορά μπορεί να θεωρηθεί ως φάσμα, καθώς οι περισσότεροι από εμάς παρουσιάζουμε ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά σε διάφορες στιγμές της ζωής μας. Το να νιώθετε ζήλια για κάποιον ή να αντιδράτε άσχημα στην κριτική δεν σας καθιστά ναρκισσιστή -απλώς σας καθιστά ανθρώπινο. Για να διαγνωστεί κάποιος με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, πρέπει να εμφανίζει τουλάχιστον πέντε ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά σε σταθερή βάση.
Το Νο1 χαρακτηριστικό που έχουν οι ναρκισσιστές – Πώς θα τους αναγνωρίσετε
Το να ζείτε ή να συναναστρέφεστε με κάποιον που εμφανίζει ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο, αλλά η αναγνώρισή τους μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τη συμπεριφορά τους. Ας δούμε 11 κοινά χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας και πώς μπορείτε να διαχειριστείτε τις συμπεριφορές τους που σας πληγώνουν πιο αποτελεσματικά.
Οι 11 συμπεριφορές των ναρκισσιστών:
- Αναζητούν προσοχή
- Θέλουν να είναι υπεράνω
- Δεν ανέχονται την κριτική αλλά κριτικάρουν
- Είναι εγωκεντρικοί
- Δεν έχουν ενσυναίσθηση
- Είναι τελειομανείς
- Θέλουν να δικαιώνονται
- Αποδίδουν ευθύνες
- Δεν σέβονται τα όριά σας
- Χρησιμοποιούν gaslighting
- Ζηλεύουν
1. Αναζητούν προσοχή
Όλοι γνωρίζουμε κάποιον που λατρεύει να είναι το κέντρο της προσοχής. Πότε, όμως, ξεπερνιέται το όριο της αυτοπεποίθησης και πότε ξεκινάει να θεωρείται ναρκισσισμός; Για τους ναρκισσιστές, η ανάγκη για προσοχή και επιβεβαίωση ξεπερνά την φυσιολογική απόλαυση της συντροφιάς ή των επαίνων για σκληρή δουλειά.
Είναι λογικό να χαίρεστε όταν κάποιος είναι εντυπωσιασμένος από εσάς, αλλά για τους ναρκισσιστές, η αναζήτηση προσοχής σχεδόν γίνεται εμμονή. Αναζητούν συνεχώς επαίνους και επιβεβαίωση από τους γύρω τους. Συχνά, μάλιστα, προσπαθούν να πάρουν τα εύσημα για πράγματα που δεν έκαναν ή να τραβήξουν την προσοχή από άλλους που συνέβαλαν περισσότερο σε κάτι.
Αυτή η ακατάπαυστη ανάγκη για προσοχή προέρχεται από βαθιά αισθήματα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης. Οι έπαινοι των άλλων προσφέρουν μια προσωρινή ανακούφιση από αυτή την αίσθηση κενού. Ωστόσο, για τους αγαπημένους τους, αυτό μπορεί να γίνεται εξαντλητικό, καθώς συχνά νιώθουν παραμελημένοι ή ότι δεν αναγνωρίζονται τα δικά τους επιτεύγματα.
Αν βρεθείτε να αντιμετωπίζετε έναν ναρκισσιστή που αναζητά συνεχώς προσοχή, είναι σημαντικό να θέτετε όρια και να αναγνωρίζετε τις δικές σας ανάγκες. Αν διαπιστώσετε ότι το άτομο αναζητά αδικαιολόγητα υπερβολική προσοχή, κατευθύνετε τη συζήτηση σε πιο ουδέτερα θέματα. Εάν νιώθετε ότι η συζήτηση έχει επικεντρωθεί υπερβολικά σε εκείνους, μην νιώσετε ενοχές αν αλλάξετε θέμα.
2. Θέλουν να είναι υπεράνω
Για έναν ναρκισσιστή, η ιδέα ότι κάποιος άλλος μπορεί να γνωρίζει ή να κάνει κάτι καλύτερα από τους ίδιους είναι αδιανόητη. Δεν θέλουν απλώς να αναγνωρίζονται ως καλοί. Θέλουν να είναι οι καλύτεροι.
Οι περισσότεροι ναρκισσιστές παρουσιάζουν ένα σύμπλεγμα ανωτερότητας, το οποίο εκδηλώνεται μέσω της τάσης τους να «μικρο-διαχειρίζονται» (micromanage) και να ελέγχουν τη συμπεριφορά των άλλων. Αν έχετε έναν ναρκισσιστή προϊστάμενο, πιθανότατα θα προτιμούσατε να σας αφήνει να κάνετε τη δουλειά σας χωρίς παρεμβάσεις, αντί να σας επισημαίνει συνεχώς ότι ο δικός του τρόπος είναι καλύτερος.
Όταν βρεθούν σε μια κατάσταση όπου νιώθουν ανεπαρκείς, συνήθως προσπαθούν να ανακατευθύνουν την προσοχή από τις αδυναμίες τους σε κάτι άλλο, υπενθυμίζοντας στους γύρω τους τα στοιχεία στα οποία υπερέχουν. Αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά κουραστικό, ειδικά αν είστε αντιμέτωποι καθημερινά με αυτή τη συμπεριφορά. Μπορεί, μάλιστα, να νιώσετε ότι τα δικά σας προσόντα περνούν απαρατήρητα ή ότι περιορίζεστε σε έναν ρόλο υποστηρικτικό της επιτυχίας τους.
Η καλύτερη στρατηγική σε αυτή την περίπτωση είναι να επικεντρωθείτε στα δικά σας επιτεύγματα και να επαινείτε τον εαυτό σας όταν γνωρίζετε ότι έχετε κάνει καλή δουλειά, χωρίς να περιμένετε εξωτερική αναγνώριση που ενδέχεται να μην έρθει και ποτέ. Αν αναπτύξετε μια νοοτροπία αυτοβελτίωσης, εστιάζοντας στο να ξεπερνάτε τα δικά σας όρια αντί να συναγωνίζεστε τους άλλους, η έλλειψη αναγνώρισης από έναν ναρκισσιστή προϊστάμενο δεν θα σας επηρεάζει το ίδιο πολύ.
3. Δεν ανέχονται την κριτική αλλά κριτικάρουν
Στο μυαλό ενός ναρκισσιστή, δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να δέχεται κριτική. Ακόμη και τις αντικειμενικές, εποικοδομητικές παρατηρήσεις μπορεί να τις εκλάβει ως επίθεση στις ικανότητές του, πληγώνοντας το «εγώ» του με τρόπο που δεν επηρεάζει τους περισσότερους ανθρώπους. Αυτή η ευαισθησία μπορεί να προκαλέσει αμυντική αντίδραση, όπου ο ναρκισσιστής αντιστρέφει την κατάσταση, επικρίνοντας τους άλλους για να αποσπάσει την προσοχή από τον εαυτό του.
Η κριτική από έναν ναρκισσιστή είναι συχνά ένας μηχανισμός με τον οποίο προσπαθεί να ελέγξει τους ανθρώπους και τις καταστάσεις γύρω του. Πιστεύει ότι με το να επικρίνει κάποιον άλλο, διατηρεί την εξουσία στη δυναμική της σχέσης, προστατεύοντας έτσι την συχνά εύθραυστη αυτοεκτίμησή του. Αυτή η υποκριτική συμπεριφορά είναι εξαιρετικά δύσκολη για όσους ζουν ή εργάζονται μαζί του, καθώς συχνά αισθάνονται ότι πρέπει να είναι υπερβολικά προσεκτικοί για να αποφύγουν την πρόκληση της «ναρκισσιστικής οργής».
Αν χρειαστεί να αντιμετωπίσετε έναν επικριτικό ναρκισσιστή που δεν αντέχει να ακούσει αρνητικά σχόλια, φροντίστε να εκφραστείτε με ήρεμο και αντικειμενικό τρόπο, χωρίς να το κάνετε προσωπικό ζήτημα. Εστιάστε στα γεγονότα, αποφεύγοντας συναισθηματικές αντιπαραθέσεις, και ξεκαθαρίστε ότι δεν τον στοχοποιείτε άδικα.
Εάν είστε συχνά αποδέκτης συνεχούς κριτικής από έναν ναρκισσιστή, θυμηθείτε ότι αυτή είναι υπερβολική και συνήθως προέρχεται από τις δικές του ανασφάλειες. Η αυτοπεποίθηση στις ικανότητές σας μπορεί να σας προστατέψει από το να μπείτε στον κύκλο των κατηγοριών του.
4. Είναι εγωκεντρικοί
Αν περνάτε τακτικά χρόνο με έναν ναρκισσιστή, πιθανότατα γνωρίζετε πολλά για εκείνον. Αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής του στον εαυτό του, διηγούμενος ιστορίες για τα επιτεύγματά του ή παραπονούμενος για το πώς οι καταστάσεις τον έχουν επηρεάσει. Ο εγωκεντρισμός αποτελεί ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ατόμου με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας και επηρεάζει αρνητικά τους ανθρώπους γύρω του.
Οι ναρκισσιστές συχνά ξεκινούν μια συζήτηση δείχνοντας ενδιαφέρον για τον άλλον, αλλά σύντομα φέρνουν το θέμα πίσω στον εαυτό τους. Αν και αρχικά μπορεί να προσποιηθούν ότι ακούν, δεν αργεί η στιγμή που θα αρχίσετε να ακούτε για το πώς κάτι πολύ χειρότερο συνέβη σε αυτούς ή για το πώς θα είχαν χειριστεί τη δική σας δύσκολη κατάσταση πολύ καλύτερα. Αυτή η τακτική αποτελεί μια ακόμη ευκαιρία για να ενισχύσουν το «εγώ» τους, συχνά εις βάρος σας.
Μακροπρόθεσμα, αυτή η συμπεριφορά οδηγεί στο να αποφεύγουν οι περισσότεροι γύρω τους τις συζητήσεις μαζί τους. Εάν δεν έχετε άλλη επιλογή, κρατήστε τις συζητήσεις περιστασιακές. Το να μοιραστείτε βαθιά συναισθήματα μαζί τους δεν θα σας προσφέρει τη συναισθηματική ανταπόκριση που χρειάζεστε. Αν μονοπωλούν τη συζήτηση, κάντε μια ευγενική δικαιολογία και διακόψτε τη, ώστε να προστατεύσετε την ψυχική και συναισθηματική υγεία.
5. Δεν έχουν ενσυναίσθηση
Η αδυναμία — ή η απροθυμία — να δείξει ενσυναίσθηση αποτελεί ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ναρκισσιστή. Η ικανότητα να κατανοεί κανείς τα συναισθήματα των άλλων είναι ουσιώδης για τη δημιουργία ανθρώπινων σχέσεων, αλλά όσοι έχουν ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας φαίνεται να δυσκολεύονται σε αυτό. Παρότι παλαιότερα θεωρούταν ότι οι ναρκισσιστές ήταν εντελώς ανίκανοι να δείξουν ενσυναίσθηση, πιο πρόσφατες θεωρίες υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να εξαρτάται ανάλογα με την περίσταση.
Ένα άτομο μπορεί να δείχνει ενσυναίσθηση σε μια συγκεκριμένη περίπτωση και να την αποσύρει σε άλλη, προκαλώντας σύγχυση και απογοήτευση στους γύρω του. Για παράδειγμα, ένας πατέρας που δείχνει μεγάλη ενσυναίσθηση προς τα παιδιά του αλλά όχι προς τη σύζυγό του, αποδεικνύει ότι είναι ικανός να κατανοεί και να λαμβάνει υπόψη τα συναισθήματα των άλλων, αλλά επιλέγει να μην το κάνει σε ορισμένες περιστάσεις.
Όπως και πολλά άλλα χαρακτηριστικά των ναρκισσιστών, η απόφαση να μην δείξουν ενσυναίσθηση είναι ένας μηχανισμός αυτοπροστασίας. Η ενσυναίσθηση συνεπάγεται ευαλωτότητα, κάτι με το οποίο ο ναρκισσιστής δεν αισθάνεται άνετα. Με το να αποφεύγει την ενσυναίσθηση, νιώθει ότι διατηρεί τον έλεγχο της κατάστασης και προστατεύεται από το να πληγωθεί συναισθηματικά. Ωστόσο, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τους αγαπημένους του, οδηγώντας σε έλλειψη εμπιστοσύνης.
Κρυφός ναρκισσιστής: 7 έξυπνοι τρόποι για να μην υποκύψετε στα ψυχολογικά παιχνίδια του
Αν χρειάζεστε συναισθηματική υποστήριξη, είναι μάλλον απίθανο να τη λάβετε από έναν ναρκισσιστή. Παρότι μπορείτε να προσπαθήσετε, προετοιμαστείτε για μια αδιάφορη αντίδραση και πιθανώς για σχόλια που θα σας πληγώσουν. Αντί να βασιστείτε σε εκείνον, στραφείτε στους φίλους και την οικογένειά σας που δείχνουν πραγματική ενσυναίσθηση, ώστε να σας στηρίξουν και να προστατεύσετε τη συναισθηματική σας ευημερία.
6. Είναι τελειομανείς
Ίσως έχετε ακούσει τον όρο «τελειομανής» και σκεφτεί ότι θα ήταν ωραίο να βρίσκεστε κοντά σε κάποιον που είναι πολύ οργανωμένος και του αρέσει η τάξη και η καθαριότητα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η τελειομανία συνδέεται στενά με το άγχος και μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ψυχική υγεία ενός ατόμου, με το στρες να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον εγκέφαλό του.
Οι ναρκισσιστές συχνά παρουσιάζουν τελειομανία ως έναν τρόπο να διατηρήσουν τον έλεγχο σε συγκεκριμένες πτυχές της ζωής τους, γεγονός που τους οδηγεί να θέτουν μη ρεαλιστικές και ανέφικτες προσδοκίες για τους άλλους. Ενώ όλοι μας εκτιμούμε την τάξη, οι τελειομανείς έχουν την τάση να εμμένουν σε ασήμαντες λεπτομέρειες που οι περισσότεροι άνθρωποι θα θεωρούσαν αμελητέες.
Αν ο προϊστάμενός σας είναι ναρκισσιστής και τελειομανής, μπορεί να λαμβάνετε συνέχεια κριτική για δουλειά που κάνετε ενώ οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να θεωρούσε εξαιρετική. Αυτό συνδέεται και με την πεποίθησή τους ότι ο δικός τους τρόπος είναι ο καλύτερος: αν όλοι ακολουθούν τις δικές τους μεθόδους, είναι πιο πιθανό να το αποδεχτούν.
Το θλιβερό παράδοξο είναι ότι ένας ναρκισσιστής τελειομανής έχει λιγότερες πιθανότητες να εκτιμήσει την ποιότητα και την ομορφιά των πραγμάτων συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Ακόμη και σε καταστάσεις που οι περισσότεροι θα θεωρούσαν τέλειες, θα βρει ελαττώματα και θα τα υπεραναλύσει.
Εάν εργάζεστε ή ζείτε με έναν τελειομανή, αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά κουραστικό, καθώς ποτέ δεν ξέρετε ποιο μέρος της ζωής σας θα βρεθεί ξαφνικά «υπό εξέταση». Η καλύτερη στρατηγική είναι να θέσετε τα δικά σας πρότυπα και να ξεκαθαρίσετε ότι δουλεύετε με βάση τη δική σας αντίληψη της τελειότητας, όχι τη δική τους.
7. Θέλουν να δικαιώνονται
Στο μυαλό ενός ναρκισσιστή, δεν πιστεύει μόνο ότι είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος στο δωμάτιο, αλλά αισθάνεται και ότι πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Για να ενισχύσει το «εγώ» του και να διατηρήσει την αυτοεκτίμησή του, ένας ναρκισσιστής χρειάζεται συνεχή επιβεβαίωση και θαυμασμό.
Αυτό σημαίνει ότι περιμένει από τους γύρω του να κάνουν θυσίες και να παραβλέπουν κανόνες για να τον εξυπηρετήσουν — μια ανάγκη που ενδέχεται να πηγάζει από τον συνδυασμό της φύσης και της ανατροφής του. Η διαχείριση της ναρκισσιστικής αίσθησης δικαίωσης είναι ιδιαίτερα δύσκολη όταν το άτομο κατέχει θέση εξουσίας, καθώς είναι δύσκολο να διακρίνετε ποιες απαιτήσεις είναι λογικές.
Οι ναρκισσιστές συχνά περιμένουν από τους γύρω τους να κάνουν την έξτρα προσπάθεια για να τους εξυπηρετήσουν και συχνά δεν δείχνουν καμία ευγνωμοσύνη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να μάθετε να λέτε «όχι» και να τηρείτε τα όριά σας. Ξεκαθαρίστε ότι, ενώ είστε πρόθυμοι να βοηθήσετε με λογικούς τρόπους, δεν θα επιτρέψετε να σας πιέσουν ώστε να παραβιάσετε τις αρχές σας.
8. Αποδίδουν ευθύνες
Παρόλο που οι ναρκισσιστές αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου τους προσπαθώντας να ελέγξουν τι κάνουν οι άλλοι και πώς το κάνουν, είναι εντυπωσιακά απρόθυμοι να αναλάβουν οποιαδήποτε ευθύνη όταν κάτι πάει στραβά. Επειδή στο μυαλό τους ένας ναρκισσιστής δεν κάνει ποτέ λάθος, θεωρούν λογικό ότι δεν μπορούν να ευθύνονται για οποιαδήποτε αποτυχία.
Αυτό σημαίνει ότι αν συνεργάζεστε με ένα άτομο με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να σας αποδοθούν ευθύνες πιο συχνά απ’ όσο σας αναλογεί. Η αποφυγή ευθυνών επιτρέπει από τον ναρκισσιστή να κατευνάσει το «εγώ» του, πείθοντας τον εαυτό του ότι οι γύρω του δεν ανταποκρίνονται στα — συνήθως ανέφικτα — πρότυπά του.
Αυτή η συμπεριφορά συχνά αποξενώνει τους αγαπημένους και τους συνεργάτες του, καθώς είναι δύσκολο να εμπιστευτεί κανείς κάποιον που μπορεί να τον προδώσει ανά πάσα στιγμή για να καλύψει τα δικά του λάθη. Εάν βρεθείτε να αναλαμβάνετε την ευθύνη για τις πράξεις ενός ναρκισσιστή, είναι σημαντικό να υπερασπιστείτε τη θέση σας.
Φροντίστε να γνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι τι πραγματικά συνέβη και μην πέσετε στην παγίδα να πείσετε τον εαυτό σας ότι μπορεί να φταίτε. Μόνο αναγκάζοντας έναν ναρκισσιστή να αναγνωρίσει τα δικά του λάθη μπορείτε να ελπίζετε ότι θα σταματήσει να κατηγορεί τους άλλους κάθε φορά που προκύπτει πρόβλημα.
9. Δεν σέβονται τα όριά σας
Ένα από τα πιο απογοητευτικά χαρακτηριστικά του να έχετε έναν ναρκισσιστή στη ζωή σας είναι η αδυναμία του να σεβαστεί τα όριά σας. Μπορεί να μην αντιλαμβάνεται πότε κάνει κάποιον να νιώθει άβολα ή, ακόμη χειρότερα, να μην ενδιαφέρεται, εφόσον αυτό του προσφέρει κάποιο όφελος. Είτε εμφανίζεται στο σπίτι σας χωρίς ειδοποίηση είτε εισβάλλει στον προσωπικό σας χώρο στη δουλειά, η παρουσία του μπορεί να γίνει βάρος όταν αυτή η συμπεριφορά είναι συνεχής.
Αν νιώθετε εξαντλημένοι από τη διαρκή παραβίαση του χρόνου ή του χώρου σας, ήρθε η στιγμή να θέσετε αυστηρά όρια και να πείτε όχι. Αν και μπορεί να σας φανεί άβολο την πρώτη φορά που θα του ζητήσετε να φύγει — και ίσως να μην αλλάξει άμεσα τη συμπεριφορά του — αποτελεί έναν τρόπο να δώσετε προτεραιότητα στη δική σας ασφάλεια.
Η συνέπεια στην τήρηση των ορίων σας με όλους στη ζωή σας διασφαλίζει την προστασία του χρόνου και της συναισθηματικής σας ευημερίας, αποτρέποντας ταυτόχρονα ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των ναρκισσιστών, από το να εκμεταλλεύονται την καλοσύνη σας.
10. Χρησιμοποιούν gaslighting
Το gaslighting είναι ένας όρος που έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια και αναφέρεται σε μια μορφή ψυχολογικής χειραγώγησης που συχνά χρησιμοποιούν οι ναρκισσιστές (και γενικότερα άτομα με μακιαβελική προσωπικότητα). Περιλαμβάνει τη σκόπιμη παραπλάνηση κάποιου, κάνοντάς τον να πιστέψει ότι έκανε (ή δεν έκανε) κάτι, παρόλο που γνωρίζουν την αλήθεια.
Αυτή η τεχνική έχει σχεδιαστεί για να προκαλεί σύγχυση και να υπονομεύει το θύμα, ώστε να αποκτήσει ο ναρκισσιστής έλεγχο στις πράξεις του. Ο όρος προέρχεται από το βρετανικό θεατρικό έργο «Gas Light», στο οποίο ένας άνδρας μειώνει τη φωτεινότητα στο σπίτι του και πείθει τη σύζυγό του ότι φαντάζεται το πρόβλημα, κάνοντάς την να αμφισβητεί τη λογική της.
Το gaslighting είναι μια ιδιαίτερα ύπουλη μορφή χειραγώγησης όταν χρησιμοποιείται συστηματικά, καθώς διαβρώνει την αυτοπεποίθηση των θυμάτων και τους δίνει τον έλεγχο που επιθυμούν οι ναρκισσιστές. Το θύμα μπορεί τελικά να σταματήσει να αμφισβητεί τον ναρκισσιστή και να αρχίσει να πιστεύει ότι ευθύνεται για πράγματα που δεν έχει κάνει, αμφιβάλλοντας για την ίδια του την αντίληψη της πραγματικότητας.
Η αναγνώριση ότι είστε θύμα gaslighting είναι το πρώτο βήμα για να το αποτρέψετε. Αν παρατηρείτε ότι αμφισβητείτε συνεχώς τις πράξεις σας, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και δώστε προσοχή σε άτομα που σας κατηγορούν για πράγματα που γνωρίζετε ότι δεν ισχύουν.
11. Ζηλεύουν
Οι ναρκισσιστές συχνά ζηλεύουν τους γύρω τους, ιδιαίτερα αν οι άλλοι έχουν κάτι που οι ίδιοι επιθυμούν ή προσπαθούν να αποκτήσουν. Παράλληλα, τείνουν να πιστεύουν ότι οι άλλοι τους ζηλεύουν. Ενώ όλοι έχουμε στιγμές που ευχόμαστε να είχαμε κάτι που βλέπουμε σε κάποιον άλλο, η ζήλια ενός ναρκισσιστή ξεπερνά τον φθόνο.
Καθώς έχουν οικοδομήσει μια εικόνα για τον εαυτό τους ως το καλύτερο και πιο σημαντικό άτομο, το να δουν κάποιον άλλο να πετυχαίνει κάτι που δεν έχουν καταφέρει οι ίδιοι μπορεί να είναι καταστροφικό για το εύθραυστο «εγώ» τους. Αντίστοιχα, οι ναρκισσιστές συχνά υποστηρίζουν ότι οι άλλοι τους ζηλεύουν. Με αυτήν την πεποίθηση τροφοδοτούν τη ναρκισσιστική τους αυτοεκτίμηση, ανασυνθέτοντας στο μυαλό τους την ιδέα της ανωτερότητας και της δικαίωσης.
Ναρκισσιστές: Αναγνωρίστε τους με την πρώτη ματιά
Αν βρίσκεστε σε στενή σχέση με έναν ναρκισσιστή, μπορεί να κληθείτε να διαχειριστείτε διάφορες μορφές ζήλιας. Είτε ζηλεύουν κάτι που έχετε, είτε υποβαθμίζουν διαρκώς τα επιτεύγματα των άλλων, είτε επιμένουν ότι όλοι θέλουν να τους μοιάσουν, μπορεί να είναι κουραστικό να ακούτε τις αυταπάτες τους. Παρόλο που εξωτερικά μπορεί να φαίνονται γεμάτοι αυτοπεποίθηση, μέσα τους συχνά βασανίζονται από σκέψεις για όσα δεν έχουν καταφέρει, σε αντίθεση με τους άλλους.