Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης, αναπτύσσουμε ένα δεσμό στη βρεφική και παιδική ηλικία που επηρεάζεται τόσο από γενετικούς παράγοντες όσο και από τις σχέσεις που έχουμε με τους γονείς μας. Καθώς μεγαλώνουμε, αυτή η προσκόλληση διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο συνάπτουμε σχέσεις.
Ρωτήσαμε τον Σπύρο Καλημέρη, ψυχίατρο – ψυχοθεραπευτή, rTMS Practitioner, να μας εξηγήσει τί είναι ο δεσμός προσκόλλησης και πώς αυτό επηρεάζει τις σχέσεις μας.
Τι είναι η θεωρία της προσκόλλησης;
Οι πρώτοι δεσμοί που συνάπτουμε στη ζωή μας από βρέφη είναι με τους φροντιστές μας και τους γονείς μας. Αυτό συμβάλλει στο πώς θα πορευτεί ένας άνθρωπος στη ζωή του και πώς θα δημιουργήσει σχέσεις. Γενικά η θεωρία υποστηρίζει ότι ένας ισχυρός συναισθηματικός και σωματικός δεσμός με έναν από τους κύριους φροντιστές μας τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μας. Υπάρχουν τέσσερις τύποι προσκόλλησης:
- Ασφαλής δεσμός προσκόλλησης,
- Αγχώδης δεσμός προσκόλλησης,
- Αποτρεπτικός δεσμός προσκόλλησης
- Χαοτικός δεσμός προσκόλλησης
Μήπως είστε «κολλημένοι» με τη σχέση σας;
Τα άτομα με αγχώδη δεσμό προσκόλλησης θέλουν να νιώθουν κοντά στους άλλους και να αισθάνονται ασφάλεια στις σχέσεις τους. Φοβούνται ότι θα εγκαταλειφθούν από τα άτομα που αγαπούν. Ενώ τα άτομα που αναπτύσσουν ασφαλή δεσμό προσκόλλησης αισθάνονται γενικά πιο σταθερά και ασφαλή στις σχέσεις τους, τα άτομα με αγχώδη δεσμό προσκόλλησης έχουν πρόβλημα με αυτό. Ως αποτέλεσμα, «κολλούν» στον/στη σύντροφό τους και με την πιθανότητα να τελειώσει η σχέση τους, νωρίς.
Η έρευνα δείχνει ότι περίπου το 20% του πληθυσμού έχει αγχώδη δεσμό προσκόλλησης. Γνωρίζοντας τα συμπτώματα αυτού του τύπου και τι μπορεί να προκαλέσει αυτά τα συναισθήματα θα σας βοηθήσει να κάνετε καλύτερες σχέσεις σας.
Εάν έχετε αγχώδη δεσμό προσκόλλησης αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που συμπεριφέρεστε σε μια σχέση, το πώς ανταποκρίνεστε στις συγκρούσεις και το πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας. Ένα χαρακτηριστικό σημάδι, ονομάζεται υπερενεργοποίηση ή συνεχής αναζήτηση ενδείξεων, είναι όταν νομίζετε ότι ο σύντροφός σας πρόκειται να σας εγκαταλείψει. Αυτό μπορεί να μοιάζει με:
- Χρειάζομαι συχνή επιβεβαίωση (π.χ. ρωτώντας, «Μ’ αγαπάς ακόμα;»)
- Ψάχνω με εμμονή για σημάδια απομάκρυνσης του/της συντρόφου μου
- Βλέπω τα μικρά προβλήματα ως απειλές για ολόκληρη τη σχέση
- Υποθέτω το χειρότερο για τον/τη συντρόφο μου (π.χ., υποθέτοντας ότι δεν σας έχει στείλει μήνυμα επειδή δεν ενδιαφέρεται για εσάς αντί να σκεφτείτε άλλες εξηγήσεις)
Άλλα σημάδια:
- Έχετε αρνητική άποψη για τον εαυτό σας
- Μηρυκάζετε τα χειρότερα σενάρια
- Ανησυχείτε συνεχώς για τη σχέση σας
- Δεν μπορείτε να λύσετε προβλήματα χωρίς τον/τη σύντροφό σας
- Θέλετε να μάθετε τι σκέφτεται ή αισθάνεται ο/η σύντροφός σας ανά πάσα στιγμή
- Νιώθετε ένα αίσθημα επείγοντος να περάσετε οπωσδήποτε χρόνο με τον σύντροφό σας
Ενώ η διαβεβαίωση ή οι καλές στιγμές με έναν σύντροφο μπορεί να σας προσφέρει προσωρινή ανακούφιση, συνήθως δεν αρκούν για να σας κάνουν να νιώσετε ασφάλεια μακροπρόθεσμα, επειδή δυσκολεύεστε να εμπιστευτείτε.
Μήπως τραβάτε τους ναρκισσιστές σαν μαγνήτης; Πώς θα το καταλάβετε
Που οφείλεται αυτό το στυλ προσκόλλησης
Όταν είστε παιδί, βασίζεστε στους φροντιστές σας για την επιβίωση. Αυτό περιλαμβάνει τις βιολογικές σας ανάγκες (τροφή, στέγη) και τις συναισθηματικές σας ανάγκες. Όταν οι φροντιστές ικανοποιούν με συνέπεια, τόσο τις σωματικές όσο και τις συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού, του δίνουν μια αίσθηση ασφάλειας καθώς αρχίζουν να εξερευνούν το περιβάλλον τους. Αυτό το παιδί είναι πιο πιθανό να αναπτύξει έναν ασφαλή δεσμό προσκόλλησης.
Όταν οι ανάγκες ενός παιδιού ικανοποιούνται ασυνεπώς ή καθόλου, αυτό το παιδί είναι πιο πιθανό να αναπτύξει άγχος, αποφυγή ή χαοτική προσκόλληση.
Τα παιδιά με αγχώδη προσκόλληση μπορεί να έχουν μάθει ότι πρέπει να αποδίδουν τέλεια και να αγωνίζονται να κρατήσουν τους φροντιστές τους κοντά για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Ενώ αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να τους βοήθησαν ως παιδιά, δεν τους βοηθούν στις σχέσεις των ενηλίκων. Πρόσθετοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη της αγχώδους προσκόλλησης περιλαμβάνουν:
- Το στυλ προσκόλλησης του φροντιστή σας
- Γενετικοί παράγοντες, όπως οικογενειακό ιστορικό άγχους
- Παιδική κακοποίηση
- Απώλεια γονέα ή κηδεμόνα ως παιδί
- Στρεσογόνοι παράγοντες της ζωής που έκαναν τον φροντιστή σας λιγότερο διαθέσιμο σε εσάς όταν ήσασταν παιδί
- Έλλειψη υποστήριξης από τους ενήλικες ως παιδί
Τι μπορεί να πυροδοτήσει την αγχώδη προσκόλληση
Γεγονότα που μπορεί να την πυροδοτήσουν είναι:
- Η αρχή μιας νέας σχέσης
- Στρεσογόνα γεγονότα της ζωής
- Μεγάλα ορόσημα σχέσεων (π.χ. γάμος)
- Συγκρούσεις στη σχέση
Ενώ κάθε σχέση έχει συγκρούσεις, τα άτομα που έχουν αγχώδη προσκόλληση, οι συγκρούσεις τους προκαλούν φόβο εγκατάλειψης. Έτσι το άτομο ζητά συνεχώς επιβεβαίωση, ανησυχεί μήπως τον εγκαταλείψει ο/η σύντροφός του ή χρειάζεται επειγόντως σωματική ή συναισθηματική εγγύτητα με το αγαπημένο του πρόσωπο.
Ψυχολόγος αποκαλύπτει τα 2 μυστικά για γάμο διαρκείας!
Ποιες είναι οι επιπτώσεις
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με αγχώδη δεσμό προσκόλλησης τείνουν να αναφέρουν τα ακόλουθα:
- Περισσότερες συγκρούσεις με τον σύντροφό τους
- Λιγότερη εμπιστοσύνη στις σχέσεις τους
- Μειωμένη ικανοποίηση από τη σχέση
Εκτός των σχέσεων, έχετε υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξετε κάποιες αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Πώς να το αντιμετωπίσετε
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ η αγχώδης προσκόλληση μπορεί μερικές φορές να κάνει τις σχέσεις δύσκολες, αυτό δεν σημαίνει ότι είστε καταδικασμένοι να δυστυχήσετε. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με αγχώδη προσκόλληση τείνουν να δείχνουν μεγαλύτερη εκτίμηση στις σχέσεις τους και συχνά είναι πολύ συμπονετικά και εναρμονισμένα με τα συναισθήματα του συντρόφου τους.
Εάν πιστεύετε ότι αυτό το άγχος σας επηρεάζει τις σχέσεις σας, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε για να νιώσετε πιο ασφαλείς με τον/τη σύντροφό σας:
-
- Κατανοήστε το άγχος σας: Η αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο σχετίζεται με τις παιδικές σας εμπειρίες μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αυτομομφής στις σχέσεις. Όταν νιώθετε άγχος για τη σχέση σας, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι αυτό μπορεί να είναι μια παλιά πληγή που εμφανίζεται ξανά. Προσπαθήστε να προσέχετε τα ερεθίσματα σας και εξασκηθείτε στον έλεγχο των γεγονότων προτού αντιδράσετε.
- Μιλήστε με τον /τη σύντροφό σας: Ενημερώστε τον/τη σύντροφό σας τι προκαλεί το άγχος σας. Συζητήστε τι χρειάζεστε και οι δύο για να δημιουργήσετε περισσότερη ασφάλεια στη σχέση σας.
- Βρείτε τρόπους να ρυθμίζετε τα συναισθήματά σας: Η επεξεργασία και η ρύθμιση των συναισθημάτων σας με έναν σύντροφο μπορεί να είναι ουσιαστικό στοιχείο των σχέσεων. Αλλά για άτομα με αγχώδη δεσμό προσκόλλησης, είναι επίσης σημαντικό να βρείτε τους τρόπους που θα το κάνετε μόνοι σας. Αυτό μπορεί να είναι ότι αφήνετε λίγο χώρο στον άλλο, ακούτε μουσική, ρίχνετε κρύο νερό στο πρόσωπό σας, εξασκείστε σε τεχνικές βαθιάς αναπνοής ή πηγαίνετε βόλτα.
- Φροντίστε να έχετε ζωή και εκτός σχέσης: Συχνά αφιερώνεστε στη σχέση αλλά χρειάζεται να έχετε και φίλους. Συμμετέχετε σε δραστηριότητες που απολαμβάνετε χωρίς τον σύντροφό σας, αναζητήστε υποστήριξη από φίλους και περνάτε χρόνο με την οικογένειά σας.
Situationship: Τα υπέρ και τα κατά μιας σχέσης που δεν είναι σχέση!