Τι κάνει μια ζωή καλή και ευτυχισμένη; Δύο ερευνητές του Χάρβαρντ, με στόχο να ανακαλύψουν σε μία από τις μεγαλύτερες μελέτες στην ιστορία, που εκτείνεται σε οκτώ δεκαετίες και την ονόμασαν Harvard Study of Adult Development, δίνουν τις απαντήσεις για την ευτυχία μας.
Το 1938, οι ερευνητές του Χάβαρντ άρχισαν να παρακολουθούν μια ομάδα ατόμων και οικογενειών. Τους έκαναν ερωτήσεις και επιστημονικές μετρήσεις, όπως τομογραφίες εγκεφάλου και δείγματα αίματος, προσπαθώντας να ανακαλύψουν τι μας προσφέρει ευτυχία, τι μας κάνει να νιώθουμε πιο ευτυχισμένοι και πιο υγιείς.
Πάνω από οκτώ δεκαετίες αργότερα, ο Robert Waldinger, καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, και ο Marc Schulz, ο αναπληρωτής διευθυντής του Harvard Study of Adult Development, μοιράστηκαν τα αποτελέσματα αυτής της αξιοσημείωτης μελέτης στο βιβλίο The Good Life: Lessons from the World’s Longest Scientific Study of Happiness και μας καθοδηγούν πώς να καλλιεργήσουμε δύο βασικούς δείκτες ευτυχίας: τη συχνότητα και την ποιότητα του χρόνου που περνάμε με τους άλλους.
Ευτυχία: Οι 2 βασικοί παράγοντες
Η απλή μέτρηση του χρόνου που δαπανάται με άλλους αποδείχθηκε αρκετά σημαντική, επειδή σε καθημερινή βάση αυτή η μέτρηση συνδέθηκε σαφώς με την ευτυχία. Τις μέρες που αυτοί οι άνδρες και οι γυναίκες περνούσαν περισσότερο χρόνο παρέα με άλλους, ήταν πιο ευτυχισμένοι. Συγκεκριμένα, όσο περισσότερο χρόνο περνούσαν με τους συντρόφους τους, τόσο περισσότερη ευτυχία ανέφεραν. Αυτό ίσχυε για όλα τα ζευγάρια, αλλά ιδιαίτερα για εκείνα που έχουν ικανοποιητικές σχέσεις.
Όπως οι περισσότεροι ηλικιωμένοι, αυτοί οι άνδρες και οι γυναίκες αντιμετώπισαν καθημερινές διακυμάνσεις στα επίπεδα σωματικού πόνου και δυσκολιών υγείας. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η διάθεσή τους ήταν μειωμένη τις ημέρες που είχαν περισσότερο σωματικό πόνο. Αλλά όσοι είχαν πιο ικανοποιημένες σχέσεις δεν είχαν αυτά σκαμπανεβάσματα της διάθεσης – η ευτυχία τους δεν μειώθηκε τόσο πολύ τις ημέρες που είχαν περισσότερο πόνο. Όταν ένιωθαν χειρότερα σωματικά, δεν ανέφεραν μείωση της διάθεσης όσο τα άτομα που είχαν λιγότερο ικανοποιητικές σχέσεις. Οι ευτυχισμένοι γάμοι τους, προστάτευαν τις διαθέσεις τους ακόμα και τις μέρες που είχαν περισσότερο πόνο.
Η συχνότητα και η ποιότητα της επαφής μας με άλλους ανθρώπους είναι δύο κύριοι προγνωστικοί παράγοντες ευτυχίας.
Πώς θα κατακτήσετε τους δύο παράγοντες της ευτυχίες
Δύο απλές ασκήσεις που θα σας βοηθήσουν να βρείτε ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή σας και ποιοι αξίζουν δεύτερη ευκαιρία.
1. Ποιος είναι στη ζωή σας;
Είναι μια ερώτηση που οι περισσότεροι από εμάς δεν μπαίνουμε ποτέ στον κόπο να κάνουμε στον εαυτό μας. Ακόμη και η δημιουργία μιας βασικής λίστας με τα δέκα άτομα που είναι δίπλα μας μπορεί να είναι διαφωτιστική.
Μερικές βασικές σχέσεις –η οικογένειά σας, ο σύντροφός σας, οι στενοί φίλοι – πιθανότατα έρχονται στο μυαλό σας γρήγορα, αλλά μην σκέφτεστε μόνο τις πιο «σημαντικές» ή επιτυχημένες σχέσεις σας. Καταγράψτε αυτούς που σας επηρεάζουν από μέρα σε μέρα και χρόνο σε χρόνο—καλούς ή κακούς. Το αφεντικό σας ή ένας συγκεκριμένος συνάδελφος, για παράδειγμα. Ακόμα και σχέσεις που φαίνονται ασήμαντες θα μπορούσαν να μπουν στη λίστα.
Η λίστα μπορεί επίσης να περιλαμβάνει άτομα που πραγματικά απολαμβάνετε αλλά σχεδόν ποτέ δεν βλέπετε: για παράδειγμα, έναν παλιό φίλο που σκέφτεστε συχνά, αλλά με τον οποίο δεν έχετε επαφή. Μπορεί ακόμη και να περιλαμβάνει άτομα με τα οποία ανταλλάσσετε μόνο ευχάριστες στιγμές, όπως τον οδηγό του λεωφορείου που παίρνετε στη δουλειά, τον οποίο ανυπομονείτε να δείτε και που δίνει στη μέρα σας λίγη καλή ενέργεια.
2. Ποιος είναι ο χαρακτήρας αυτών των σχέσεων;
Οι ερευνητές στη μελέτη του Χάρβαρντ συστήνουν το εξής: σκεφτείτε την ποιότητα και τη συχνότητα επαφής που έχετε με κάθε άτομο και χρησιμοποιήστε δύο ευρείες διαστάσεις για να αποτυπώσετε τον κοινωνικό σας κόσμο: 1) Πώς σας κάνει να νιώθετε μια σχέση, σας ενεργοποιεί ή σας εξαντλεί; και 2) Πόσο συχνά συμβαίνει αυτό.
Γενικά, μια δυναμωτική σχέση σας ζωντανεύει και σας αναζωογονεί και σας δίνει μια αίσθηση σύνδεσης και ανήκειν. Σας κάνει να νιώθετε καλύτερα από ότι θα νιώθατε αν ήσασταν μόνοι.
Μια εξαντλητική σχέση προκαλεί ένταση, απογοήτευση ή άγχος και σας κάνει να νιώθετε ανησυχία και απογοήτευση. Κατά κάποιο τρόπο, σας κάνει να νιώθετε λιγότερο ή περισσότερο αποσυνδεδεμένοι από ότι θα νιώθατε αν ήσασταν μόνοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι μια δυναμωτική σχέση θα σας κάνει να αισθάνεστε καλά όλη την ώρα ή ότι μια σχέση που σας εξαντλεί θα σας κάνει να νιώθετε άσχημα όλη την ώρα. Ακόμη και οι πιο ζωτικές σχέσεις μας έχουν τις προκλήσεις τους και πολλές, φυσικά, είναι μπερδεμένες. Η γενική σας διαίσθηση για κάθε άτομο στη λίστα σας είναι αυτό που θέλετε να αποτυπώσετε: Όταν περνάτε χρόνο με αυτό το άτομο, πώς νιώθετε;
Ο έλεγχος σε κάθε σχέση μπορεί να μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε και να είμαστε ευγνώμονες για τους ανθρώπους που εμπλουτίζουν τη ζωή μας και μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε ποιες σχέσεις θέλουμε να βελτιώσουμε. Οι απαντήσεις σας σε αυτές τις ερωτήσεις θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις δικές σας προτιμήσεις σχετικά με το μέγεθος και το είδος των κοινωνικών συνδέσεων που σας ταιριάζουν.
Ίσως συνειδητοποιήσετε ότι θα θέλατε να βλέπετε αυτό το άτομο πιο συχνά. Ίσως η σχέση είναι εξαντλητική αλλά σημαντική και χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προσοχή. Εάν έχετε μια αίσθηση της κατεύθυνσης που θέλετε να κινηθεί μια σχέση, σχεδιάστε ένα βέλος από το σημείο όπου βρίσκονται στο σημείο που θα θέλατε να είναι.
Το να προσδιορίσετε μια σχέση ως εξαντλητική δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποκόψετε αυτό το άτομο από τη ζωή σας (αν και μετά από κάποιο προβληματισμό μπορεί να αποφασίσετε ότι πρέπει να βλέπετε ορισμένα άτομα λιγότερο συχνά). Αντίθετα, μπορεί να είναι σημάδι ότι υπάρχει κάτι σημαντικό εκεί που χρειάζεται την προσοχή σας. Και αυτό σημαίνει ότι η σχέση περιέχει μια ευκαιρία.
Μάλιστα, σχεδόν όλες οι σχέσεις περιέχουν ευκαιρίες, αρκεί να τις αναγνωρίσουμε. Παραδείγματα περιλαμβάνουν σημαντικές σχέσεις από το παρελθόν μας, θετικές σχέσεις που έχουμε παραμελήσει και δύσκολες σχέσεις που μπορεί να περιέχουν ευκαιρίες για μια καλύτερη σύνδεση.
Αλλά αυτές οι ευκαιρίες δεν διαρκούν για πάντα. Πρέπει να τις εκμεταλλευτούμε όσο μπορούμε καλύτερα. Αν περιμένουμε πολύ, μπορεί να διαπιστώσουμε ότι είναι πολύ αργά.