Όταν ακούτε τον όρο «εθισμός στην αγάπη», μπορεί να σκέφτεστε τον χαρακτήρα ενός παραμυθιού που καταπίνει ένα ροζ, αστραφτερό φίλτρο και ξαφνικά ερωτεύεται αμέσως κάποιον.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το ξόρκι ή το φίλτρο δεν διαρκεί πολύ και αυτά τα παραμύθια μας δίνουν ένα μήνυμα: Η αγάπη, σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να γίνει επιβλαβής. Αντί για μαγικά και ξόρκια, λοιπόν, είναι προτιμότερο να προσπαθήσετε για μια υγιή, ισορροπημένη σχέση όπου η αγάπη ανταποδίδεται.
Στην πραγματική ζωή, μαθαίνουμε τον έρωτα με διαφορετικούς τρόπους, από εφαρμογές γνωριμιών και ghosting μέχρι εκρήξεις αγάπης. Μπορεί όμως το πάθος για κάποιον άλλο να γίνει πραγματικά εθιστικό;
Αν και δεν υπάρχει οριστική έρευνα, οι ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι η αγάπη -ή η επιδίωξή της- μπορεί να είναι ρίζα άλλων ζητημάτων όπως το άγχος, η κατάθλιψη και τα ανθυγιεινά πρότυπα σχέσεων.
Με άλλα λόγια, αν νιώθετε ότι η αγάπη μπορεί να σας γίνει εμμονή, δεν είστε μόνοι. Η πραγματική αγάπη μπορεί να είναι πιο περίπλοκη- και ποτέ δεν είναι κάτι τόσο απλό όσο το να περιμένεις να τελειώσει το… φίλτρο της αγάπης.
Η μεταδιδακτορική ψυχολόγος Gina Gerardo από την Κλινική του Κλίβελαντ μιλάει για τον «εθισμό στην αγάπη» και πώς μπορείτε να ενισχύσετε τη σχέση σας με την αγάπη.
Τι είναι ο εθισμός στην αγάπη
Δεν υπάρχει ακριβής ορισμός για τον εθισμό στην αγάπη επειδή δεν είναι μια πραγματική κατάσταση, παρά μια αφηρημένη έννοια. Σε τελική ανάλυση, δεν μπορούμε να εξετάσουμε την αγάπη σε ένα εργαστήριο και να δούμε πώς αντιδρά κάποιος.
Όμως, όπως έχουν υποστηρίξει κάποιες έρευνες, μπορούμε να εξετάσουμε πώς οι σχέσεις επηρεάζουν τη ζωή μας, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Μια ανασκόπηση του 2023 περιέγραψε τον εθισμό στην αγάπη -που μερικές φορές ονομάζεται εθισμός στις σχέσεις ή ιδεοληπτική διαταραχή αγάπης -ως μια συντριπτική και καταναγκαστική λαχτάρα για αγάπη, προσοχή και στοργή από τους άλλους.
Μπορεί να μοιάζει με την ανάπτυξη συναισθημάτων προς συγκεκριμένα άτομα με ανθυγιεινό ή ακραίο τρόπο ή ως διαρκή αναζήτηση συντρόφων.
Αν και ο εθισμός στην αγάπη δεν είναι επίσημη διάγνωση στο Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), η Δρ. Gerardo επισημαίνει ότι ο όρος μπορεί να βοηθήσει στον καθορισμό ορισμένων προβλημάτων σχέσης ή συναισθηματικών ζητημάτων που ίσως βιώνετε.
«Αν κάποιος διαπιστώσει ότι η αγάπη γίνεται ιδιαίτερα οδυνηρή ή ενοχλητική για τη ζωή του, αξίζει να ρωτήσει περισσότερα γι’ αυτό και ενδεχομένως να θεραπευτεί», εξηγεί η ειδικός. Αυτό σημαίνει ότι ενώ μπορεί να μην λάβετε ποτέ διάγνωση για εθισμό στην αγάπη, μπορείτε να θεραπευτείτε με σχετικές συμπεριφορές.
Στην πραγματικότητα, ο εθισμός στην αγάπη μπορεί να μην συναντά πάντα τις συμπεριφορές που συνήθως συνδέονται με τον εθισμό. Μπορεί επίσης να πηγαίνει χέρι-χέρι με μια διαταραχή της διάθεσης, μια ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ή ακόμα και μια διαταραχή ελέγχου παρορμήσεων.
Σημάδια και συμπτώματα εθισμού στην αγάπη
Αν είστε λάτρης των ερωτικών τραγουδιών και των ρομαντικών μυθιστορημάτων, μπορεί να έχετε μια ιδέα για τα συμπτώματα του εθισμού στον έρωτα: Αισθάνεστε κενό όταν το άτομο δεν είναι εκεί, πρέπει να είστε συνεχώς σε επαφή μαζί του, να έχετε συντριπτική σωματική αντίδραση όταν το άτομο βρίσκεται στο δωμάτιο.
Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2023 εξέτασε πώς ο εθισμός στην αγάπη και οι ανθυγιεινοί δεσμοί μεταξύ ενηλίκων μπορούν να οδηγήσουν σε έντονα αρνητικά συναισθήματα και συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης.
Μια άλλη μελέτη του 2010 βρήκε ομοιότητες μεταξύ του ακραίου πάθους και της εξάρτησης από ουσίες -από συναισθήματα ευφορίας όταν κάποιος βρίσκεται κοντά στο αντικείμενο του έρωτα σε αρνητική διάθεση και διαταραχές ύπνου όταν χωρίζεται από αυτό.
Τα συμπτώματα του εθισμού στην αγάπη μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εμμονικές σκέψεις. Νιώθετε διαρκώς απασχολημένοι με σκέψεις αγάπης και ρομαντισμού ή με το αντικείμενο του έρωτά σας. Αυτό γίνεται εμμονικό όταν είναι δύσκολο να εστιάσετε σε άλλες πτυχές της ζωής σας.
- Ο φόβος της εγκατάλειψης. Έντονος φόβος να μείνετε μόνοι ή να εγκαταλειφθείτε, που οδηγεί σε επαναληπτική συμπεριφορά και συνεχή ανάγκη για επιβεβαίωση. Μπορεί επίσης να βιώσετε ένα είδος «απόσυρσης» ή ενοχλητικές σκέψεις όταν ο σύντροφος δεν είναι κοντά σας.
- Μη υγιή πρότυπα σχέσεων. Επανάληψη κύκλων έντονων, βραχύβιων σχέσεων ή παραμονή σε τοξικές σχέσεις παρά τα εμφανή στοιχεία ακαταλληλότητας.
- Παραμέληση της αυτοφροντίδας. Δίνετε προτεραιότητα στις ανάγκες και τις επιθυμίες του συντρόφου έναντι της προσωπικής ευημερίας και παραμελείτε τους δικούς σας στόχους, ενδιαφέροντα και ανάγκες.
- Συναισθηματική αναταραχή. Έχετε έντονες εναλλαγές διάθεσης, ανάλογα με την κατάσταση της τρέχουσας σχέσης. «Μπορεί να νιώσετε ένα αίσθημα ευφορίας που είναι περισσότερο από αυτό που συνήθως βιώνεται στις ρομαντικές σχέσεις», λέει η Δρ. Gerardo.
Πώς ο εθισμός στην αγάπη επηρεάζει την ευημερία σας
Όταν πρόκειται για θέματα καρδιάς, μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωρίσετε πότε η αγάπη στη ζωή σας κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Ενώ τα συμπτώματα του εθισμού στον έρωτα μπορούν να υφαίνουν άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, μπορούν επίσης να μεγεθύνουν τα υπάρχοντα προβλήματα. Μερικά ζητήματα ψυχικής υγείας που σχετίζονται με τον εθισμό στην αγάπη περιλαμβάνουν:
- Ανησυχία.
- Κατάθλιψη.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση.
- Διαταραχές ύπνου.
- Συνεξάρτηση.
- Διατροφικές διαταραχές.
- Οριακή διαταραχή προσωπικότητας.
Η Δρ. Gerardo προειδοποιεί τέλος για τον εθισμό στην αγάπη που επηρεάζει την καθημερινότητά σας. «Αν βλάπτει τις άλλες σχέσεις με τους φίλους και την οικογένεια ή εάν σας εμποδίζει από άλλες ευθύνες όπως η εργασία, η φροντίδα των παιδιών, η παρακολούθηση των λογαριασμών ή τα ιατρικά ραντεβού, αυτό είναι ένα σημάδι ότι μπορεί να υπάρχει πρόβλημα».