Η θεραπεία με σύγχρονα αντικαταθλιπτικά μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της υποτροπής ασθενών με διπολική διαταραχή σε ένα καταθλιπτικό επεισόδιο, σύμφωνα με μια διεθνή κλινική δοκιμή με επικεφαλής ερευνητές στο Πανεπιστήμιο British Columbia.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο New England Journal of Medicine, αμφισβητούν τις τρέχουσες οδηγίες κλινικής πρακτικής και θα μπορούσαν να αλλάξουν τον τρόπο διαχείρισης της διπολικής κατάθλιψης παγκοσμίως.
«Η θεραπεία της κατάθλιψης στη διπολική διαταραχή είναι πρόκληση και τα καταθλιπτικά επεισόδια μπορεί να είναι αρκετά καταστροφικά για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους», δήλωσε ο Δρ. Lakshmi Yatham, επικεφαλής του τμήματος ψυχιατρικής στο UBC και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Η μείωση του κινδύνου υποτροπής είναι σημαντική γιατί μπορεί να προσφέρει στους ασθενείς μεγάλη σταθερότητα που τελικά τους επιτρέπει να επιστρέψουν στις δραστηριότητες που απολαμβάνουν και να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής τους», προσθέτει ο ειδικός.
Υπό συζήτηση η διάρκεια της θεραπείας με αντικαταθλιπτική για τη διπολική διαταραχή
Οι ασθενείς με διπολική διαταραχή βιώνουν ακραίες αλλαγές στη συναισθηματική τους κατάσταση που εναλλάσσονται σε περιόδους υψηλών εντάσεων (μανία ή υπομανία) και χαμηλών εντάσεων (κατάθλιψη).
Κατά τη διάρκεια των καταθλιπτικών επεισοδίων, οι ασθενείς μπορεί να βιώσουν αισθήματα λύπης, απελπισίας και απώλειας ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες, εκτός από προβλήματα ύπνου, αλλαγές στην όρεξη και σκέψεις αυτοκτονίας.
Η συμπληρωματική θεραπεία με αντικαταθλιπτικά -στην οποία τα αντικαταθλιπτικά συνταγογραφούνται μαζί με σταθεροποιητές της διάθεσης και/ή αντιψυχωσικά φάρμακα δεύτερης γενιάς- είναι μια στρατηγική που χρησιμοποιείται συνήθως από τους κλινικούς γιατρούς για τη θεραπεία καταθλιπτικών επεισοδίων.
Ωστόσο, η διάρκεια αυτής της θεραπείας συζητείται έντονα λόγω έλλειψης στοιχείων και ανησυχιών ότι τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσουν μανία, μικτές καταστάσεις ή γρήγορο κύκλο μεταξύ μανίας και κατάθλιψης.
Οι πρακτικές οδηγίες για τη διαχείριση της διπολικής διαταραχής που δημοσιεύθηκαν από το Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments και τη International Society for Bipolar Disorders συνιστούν προς το παρόν τη διακοπή της αντικαταθλιπτικής θεραπείας οκτώ εβδομάδες μετά την ύφεση της κατάθλιψης.
«Είναι ένας τομέας που δεν έχει μελετηθεί ευρέως και δεν υπάρχει μεγάλη συναίνεση μεταξύ των ειδικών. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι έως και το 80% των ασθενών συνεχίζουν να λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά για έξι μήνες ή περισσότερο», είπε ο Δρ. Yatham.
Οι ασθενείς που λάμβαναν αντικαταθλιπτικά για περισσότερα είχαν λιγότερες υποτροπές στη νέα μελέτη
Τώρα, τα αποτελέσματα από την πρώτη τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή στον κόσμο που αξιολογεί τη διάρκεια της συμπληρωματικής αντικαταθλιπτικής θεραπείας υποδηλώνουν ότι η παράταση της περιόδου θεραπείας πέρα από τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των καταθλιπτικών υποτροπών.
Η κλινική δοκιμή, που διεξήχθη σε τοποθεσίες στον Καναδά, τη Νότια Κορέα και την Ινδία, περιελάμβανε 178 ασθενείς με διπολική διαταραχή τύπου 1 που βρίσκονταν σε ύφεση από ένα καταθλιπτικό επεισόδιο μετά από θεραπεία με σύγχρονα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία, καλούμενοι είτε να συνεχίσουν τη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά για 52 εβδομάδες είτε να αρχίσουν να μειώνουν τα αντικαταθλιπτικά στις έξι εβδομάδες και να στραφούν σε εικονικό φάρμακο στις οκτώ εβδομάδες.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης διάρκειας ενός έτους, το 46% των ασθενών στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου παρουσίασαν υποτροπή ενός συμβάντος διάθεσης, σε σύγκριση με μόνο το 31% στην ομάδα που συνέχισε τη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά.
Αν και αυτό το πρωταρχικό αποτέλεσμα δεν βρέθηκε να είναι στατιστικά σημαντικό, η σύγκριση περιελάμβανε υποτροπές που εμφανίστηκαν κατά τις πρώτες έξι εβδομάδες της μελέτης όταν και οι δύο ομάδες λάμβαναν την ίδια θεραπεία.
Ωστόσο, σε μια ανάλυση από την έκτη εβδομάδα και μετά, όταν η θεραπεία μεταξύ των δύο ομάδων διέφερε, οι ασθενείς που συνέχισαν αντικαταθλιπτική θεραπεία είχαν 40% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν υποτροπή οποιουδήποτε συμβάντος διάθεσης και 59% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ένα καταθλιπτικό επεισόδιο σε σχέση με το ομάδα εικονικού φαρμάκου.
Δεν υπήρχε σημαντική διαφορά στο ποσοστό των μανιακών επεισοδίων ή στο ποσοστό των ανεπιθύμητων ενεργειών μεταξύ των ομάδων. «Από το σημείο όπου οι δύο ομάδες άρχισαν να λαμβάνουν διαφορετικές θεραπείες, βλέπουμε ένα σημαντικό όφελος για τους ασθενείς που συνέχισαν τη θεραπεία με αντικαταθλιπτικά», είπε ο Δρ. Yatham.
Συχνότερα τα συμπτώματα κατάθλιψης στους ασθενείς με διπολική διαταραχή τύπου 1
Οι ασθενείς με διπολική διαταραχή τύπου 1 εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης τρεις φορές πιο συχνά από τα συμπτώματα μανίας. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι απόπειρες αυτοκτονίας και οι θάνατοι μέσω αυτοκτονίας είναι τουλάχιστον 18 φορές πιο συχνοί κατά τη διάρκεια καταθλιπτικών επεισοδίων σε σύγκριση με τα επεισόδια μανίας.
«Η σταθεροποίηση και διατήρηση των ασθενών με την πρόληψη της υποτροπής είναι κρίσιμης σημασίας και μπορεί κυριολεκτικά να σώσει ζωές», τόνισε ο Δρ. Yatham.
«Οι μελλοντικές αναθεωρήσεις των κατευθυντήριων γραμμών για τη διπολική διαταραχή θα ενσωματώσουν τα στοιχεία από αυτή τη μελέτη και θα συμβάλουν σε αλλαγές στην κλινική πρακτική σχετικά με τον τρόπο χρήσης των αντικαταθλιπτικών για τη διαχείριση των ασθενών», κατέληξε