Όταν το πρωτοακούσαμε, κάπου εκεί στο ξεκίνημα της χιλιετίας, θεωρήσαμε πως αφορά τους διαφημιστές ή τους χρηματιστές και όχι όλους εμάς τους «κανονικούς» εργαζόμενους.
Σήμερα, δυστυχώς, το Burnout ή σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης το ζούμε μέσα στα σπίτια και στα γραφεία μας. Θα ήταν πολύ εύκολο και απλό να ρίξουμε το φταίξιμο –αποκλειστικά- στην οικονομική κρίση.
Ναι, το εργασιακό burnout, η υπερεξάντληση του σώματος και του πνεύματος σίγουρα σχετίζεται με την οικονομική κρίση, με την ανεργία ή με το φόβο της ανεργίας, με τις δυσκολότερες εργασιακές συνθήκες, το ωράριο που όλο και διαστέλλεται και το μισθό που όλο και συστέλλεται.
Σίγουρα όμως παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και ο ψυχολογικός αντίκτυπος της κρίσης. Νιώθουμε όλοι πιο πεσμένοι, πιο μαζεμένοι, πιο απογοητευμένοι, απαισιόδοξοι για το μέλλον, δυσκολευόμαστε να χαρούμε με τα απλά και καθημερινά πράγματα γιατί πολλοί νιώθουμε σαν να κρέμεται ένα μαύρο σύννεφο πάνω από το κεφάλι μας και περιμένουμε από στιγμή σε στιγμή να ξεσπάσει η καταιγίδα.
Τι σημαίνει burn out
Το σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης, όπως ονομάζεται, σημαίνει μακρόχρονη σωματική, διανοητική και συναισθηματική εξάντληση η οποία συνήθως συνδέεται με το εργασιακό στρες.
Γιατί η οικονομική κρίση μας έχει οδηγήσει στα πρόθυρα του burnout;
Το ερώτημα είναι λογικό, εφόσον εκεί στα τέλη του ’90 και στις αρχές του ’00, που πρωτοακούσαμε το burnout, η οικονομία ήταν στο ζενίθ της. Γιατί, λοιπόν, σήμερα το συνδέουμε με την κρίση; Και ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές του τότε με το τώρα;
Το burnout του millennium έπληττε κυρίως κάποιους επαγγελματίες που ζούσαν non stop με έντονο άγχος, πίεση και φόρτο εργασίας: ήταν οι διαφημιστές, οι χρηματιστές, οι άνθρωποι που διαχειρίζονταν μεγάλα ποσά και μεγάλα έργα. Και παρότι οι αμοιβές τους ήταν συνήθως ανάλογα μεγάλες, η ψυχολογική πίεση που συνεπαγόταν το επάγγελμά τους ήταν αυτή που τους οδηγούσε στην εξάντληση. Αυτή ακριβώς η ψυχολογική πίεση είναι ο μεγάλος κοινός παράγοντας στους σημερινούς επαγγελματίες που νιώθουν ότι έχουν «καεί» και δεν αντέχουν άλλο.
Με τη διαφορά ότι σήμερα μπορεί αυτό να συμβαίνει από τη διπλανή μας συνάδελφο στη μικρομεσαία επιχείρηση μέχρι τη δασκάλα του παιδιού μας και μέχρι την υπάλληλο που μας κόβει το τυρί στο σούπερ μάρκετ. Το εργασιακό burnout δεν είναι πλέον «προνόμιο» ανθρώπων που ασκούν χλιδάτα επαγγέλματα και παίρνουν τρελούς μισθούς, αλλά μπορεί εξίσου εύκολα να συμβεί (συμβαίνει) σε όλους.
Μήπως έχετε καεί στη δουλειά και δεν το ξέρετε;
Απαντήστε με «ναι» ή «όχι» στις παρακάτω ερωτήσεις. Αν έχετε δώσει πάνω από 3 «ναι», μάλλον το burnout σας έχει αγγίξει και είναι ώρα να κάνετε κάτι.
- Ξυπνάτε τη Δευτέρα το πρωί και νιώθετε ότι σέρνεστε;
- Δυσκολεύεστε να κοιμηθείτε το βράδυ ή ξυπνάτε μέσα στη νύχτα και δεν σας παίρνει ξανά ο ύπνος.
- Νιώθετε συχνά ότι έχετε ένα βάρος στο στήθος σας και δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε χωρίς να μπορείτε να προσδιορίσετε το λόγο.
- Πονάει συχνά το κεφάλι σας.
- Νιώθετε πόνους σε διάφορα σημεία στο σώμα σας, όχι τόσο έντονους για να πάτε στο γιατρό αλλά αρκετά για να σας χαλάνε τη διάθεση.
- Σας πιάνουν πιο εύκολα από συνήθως οι ιώσεις;
- Δεν έχετε κέφι να βγαίνετε το βράδυ μετά τη δουλειά.
- Την Παρασκευή το βράδυ σας χαλάει η διάθεση γιατί το ΣΚ θα κυλήσει πολύ γρήγορα και θα έρθει ξανά η Δευτέρα.
- Νιώθετε συχνά ότι είστε παγιδευμένοι στην καθημερινότητά σας;
- Εκνευρίζεστε πιο εύκολα και πιο συχνά από συνήθως;
Σε τι οφείλεται το burnout;
“Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης οφείλεται στην αλληλεπίδραση των δύσκολων επαγγελματικών παραγόντων (όπως το ιδιαίτερα φορτωμένο εργασιακό πρόγραμμα, τα προβλήματα στη δουλειά ανάμεσα στους συναδέλφους ή/και τη διοίκηση, στις επαγγελματικές παράγοντες της προσωπικής μας ζωής όπως μια σχέση που δεν εξελίσσεται όπως θα θέλαμε ή δεν μας ικανοποιεί, οικονομικά προβλήματα, περιορισμένη κοινωνική ζωή.
Ο συνδυασμός των δυσκολιών σε αυτές τις δύο διαφορετικές πτυχές της ζωής μας μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση σωματικών, ψυχολογικών και συμπεριφορικών συμπτωμάτων”, σχολιάζει η Χαρίκλεια Μανουσάκη, σύμβουλος ανθρώπινου δυναμικού κι επικοινωνίας ανθρωπίνων συστημάτων και μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Διοικήσεως Επιχειρήσεων και μέλος του Συνδέσμου Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδας.
Αντιμετωπίστε το burnout σε 3 βήματα
1. Βελτιώστε τη σωματική σας ευεξία: Φροντίστε να κοιμάστε καλά και να ξεκουράζετε το σώμα σας σε ένα περιβάλλον ηρεμίας και γαλήνης. Κάντε μικρούς περιπάτους με τα πόδια ή πηγαίνετε με το ποδήλατο στη δουλειά. Το σώμα σας χρειάζεται δραστηριότητα για να εκτονώνει την ένταση που συσσωρεύει.
Προσπαθήστε επίσης να τρέφεστε σωστά και υγιεινά, επιλέγοντας σπιτικό φαγητό στη δουλειά και όχι junk food. Πρόοσθέστε στη διατροφή σας περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Θα έχετε περισσότερη ενέργεια και σωματική αντοχή, ενώ θα ενισχύσει και το ανοσοποιητικό σας.
2. Διαχειριστείτε το άγχος σας: Επιβραδύνετε τους εργασιακούς σας ρυθμούς, κάνοντας συχνά διαλείμματα που θα σας αναζωογονήσουν και θα σας βοηθήσουν να συνειδητοποιήσετε ότι άλλο γρήγορα και άλλο βιαστικά.
Στον ελεύθερο χρόνο σας χαλαρώστε ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας ένα βιβλίο ή περνώντας χρόνο με τους φίλους σας. Θα σας δώσει την ευκαιρία να ξεφύγετε από όλα εκείνα που σας αγχώνουν, ενώ μπορείτε να δοκιμάσετε και ασκήσεις χαλάρωσης, yoga κλπ.
Κλείστε το internet και την τηλεόραση και επικοινωνήστε ουσιαστικά με τους γύρω σας. Η υποστήριξη και η κατανόηση των δικών σας ανθρώπων είναι πολύ σημαντική και θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες που σας εγκλωβίζουν.
3. Βρείτε νέα εργασιακά κίνητρα: Ανακαλύψτε το χαμένο επαγγελματικό σας όνειρο και τον ιδεαλισμό που σας χαρακτήριζε. Είναι μέσα σας ακόμα. Θα σας βοηθούσε να επαναπροσδιορίσετε τον εργασιακό σς χώρο ως ένα μέρος επαγγελματικής ανέλιξης και προσωπικής ανάπτυξης και όχι καταπίεσης.
Επανεκτιμήστε ποιες είναι οι αληθινές προτεραιότητες στην εργασία και κάντε τις σωστές επιλογές, ακόμα κι αν χρειαστεί να βάλετε όρια στους συναδέρφους σας. Πολλές φορές θα χρειαστεί να πείτε “όχι” στις ευθύνες που δεν μπορείτε λόγω χρόνου να αναλάβετε, ακόμα κι αν δυσαρεστήσετε τους συναδέρφους σας.