Αν μεγαλώσατε με έναν ναρκισσιστή γονέα, μπορεί να μην συνειδητοποιείτε τον αντίκτυπο που είχε πάνω σας. Η επίδραση του, μπορεί να είναι ανεπαίσθητη, περίπλοκη και να έχει ενσωματωθεί βαθιά στη ζωή σας.
Ένας γονέας ο οποίος είναι ναρκισσιστής, συχνά δημιουργεί στην οικογένεια μία δυναμική, γεμάτη ασυνέπειες, σύγχυση και συναισθηματικό χειρισμό. Μπορεί να βρίσκεστε συνεχώς σε εγρήγορση, αλλά να μην ξέρετε γιατί.
Ο ναρκισσισμός, είναι επίσημος όρος στην ψυχολογία. Δεν είναι απλά μια ετικέτα. Αλλά η εμπειρία του καθενός με έναν γονέα ναρκισσιστή είναι μοναδική, οπότε η κατανόηση κοινών μοτίβων συμπεριφοράς, μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη.
Ωστόσο, η αναγνώριση των σημαδιών και η κατανόηση των ψυχολογικών επιπτώσεων, μπορεί να είναι το πρώτο βήμα προς τη θεραπεία.
8 ενδείξεις ενός ναρκισσιστή γονέα
- Η αγάπη του ήταν υπό όρους
- Ήταν ο μεγαλύτερος υποστηρικτής σας
- Αισθανόσασταν αόρατοι
- Συχνά νιώθατε ένοχοι χωρίς λόγο
- Η οικογενειακή ζωή έμοιαζε με τρενάκι του λούνα παρκ
- Ήσασταν το χρυσό παιδί ή ο αποδιοπομπαίος τράγος
- Δυσκολεύεστε να δημιουργήσετε τη δική σας ταυτότητα
1. Η αγάπη του ήταν υπό όρους
Το να μεγαλώνετε με έναν γονέα νάρκισσο, σημαίνει συχνά ότι αντιλαμβάνεστε την αγάπη ως κάτι υπό όρους. Είναι σαν να έπρεπε να κερδίσετε την στοργή του, συμπεριφερόμενοι με συγκεκριμένο τρόπο ή πετυχαίνοντας συγκεκριμένα πράγματα.
Για παράδειγμα, μπορεί να σας αποθέωνε όταν παίρνατε καλούς βαθμούς ή κερδίζατε έναν αγώνα. Αλλά αν δεν ανταποκρινόσασταν στα υψηλά του πρότυπα, μπορεί να φαινόταν απόμακρος, αδιάφορος, ακόμα και επικριτικός. Αυτός το είδος αγάπης υπό όρους, μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ανασφαλείς και ανήσυχοι.
Μπορεί να επιδιώκετε διαρκώς την τελειότητα, φοβούμενοι ότι οποιαδήποτε αποτυχία θα οδηγήσει σε απώλεια αγάπης και αποδοχής. Οι γονείς που είναι ναρκισσιστές, μπορεί να χρησιμοποιήσουν αυτή την τακτική, για να διατηρήσουν τον έλεγχο και το πάνω χέρι στη σχέση γονέα-παιδιού. Μπορεί να μην συνειδητοποιούν καν ότι το κάνουν – αλλά αυτό δεν το καθιστά λιγότερο επιβλαβές.
Η αναγνώριση αυτού του μοτίβου, είναι το κλειδί για να καταλάβετε πως το να μεγαλώνετε με έναν γονέα νάρκισσο, έχει διαμορφώσει τις απόψεις σας για την αγάπη, την αυτοεκτίμηση και την επιτυχία.
2. Ήταν ο μεγαλύτερος υποστηρικτής σας
Ίσως υποθέτειτε ότι το να μεγαλώνετε με έναν γονέα ναρκισσιστή, σημαίνει διαρκή υποτίμηση και κριτική. Παραδόξως, μερικές φορές συμβαίνει το αντίθετο. Ο γονέας, μπορεί συχνά να ήταν ο πρώτος σας που χειροκροτούσε στις σχολικές παραστάσεις ή ο πρώτος που σας έδινε συγχαρητήρια για μια καλή δουλειά.
Εδώ είναι που τα πράγματα περιπλέκονται. Το πρόβλημα είναι, ότι ο έπαινος συχνά δεν αφορούσε τα επιτεύγματα σας. Αφορούσε αυτούς. Απολάμβαναν τη δική τους δόξα, χρησιμοποιώντας εσάς για να ενισχύσουν τη δική τους εικόνα και αυτοεκτίμηση. Αυτό μπορεί είναι μπερδεμένο και επιβλαβές, γιατί σας διδάσκει να συνδέετε την επιτυχία με την εξωτερική επιβεβαίωση, αντί για την εσωτερική ικανοποίηση.
Μπορεί επίσης να δημιουργήσει μια συνεχή πίεση να πετύχετε περισσότερα, όχι για την προσωπική σας ανάπτυξη, αλλά για να διατηρήσετε την περηφάνια και την έγκριση τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε περήφανος γονέας είναι ναρκισσιστής. Έχει να κάνει με τα κίνητρα του γονέα και τις επιπτώσεις που έχουν σε εσάς, οι οποίες μπορεί να μην είναι προφανείς, αλλά είναι σημαντικές.
3. Αισθανόσασταν αόρατοι
Ένας γονέας ναρκισσιστής, συχνά σας κάνει να αισθάνεστε αόρατοι. Τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι εμπειρίες σας μπορεί να αγνοούνται ή να υποτιμώνται. Σε μια υγιή σχέση γονέα-παιδιού, η εστίαση πρέπει να είναι στην ανάπτυξη και την ευημερία του παιδιού. Ωστόσο, σε μία ναρκισσιστική ανατροφή, οι ανάγκες και οι επιθυμίες του γονέα βρίσκονται στο επίκεντρο.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένα φαινόμενο γνωστό ως συναισθηματική παραμέληση, όπου ένας γονέας δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού. Η συναισθηματική παραμέληση, μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβής με τη σωματική παραμέληση και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άγχους και κατάθλιψης στην ενήλικη ζωή.
Είναι ενδιαφέρον, ότι τα παιδιά που έχουν βιώσει συναισθηματική παραμέληση, συχνά μεγαλώνουν και γίνονται πολύ συμπαθείς ενήλικες. Αυτό συμβαίνει, επειδή έπρεπε να μάθουν να διαβάζουν και να ανταποκρίνονται στις συναισθηματικές ανάγκες του ναρκισσιστικού γονέα, από μικρή ηλικία.
4. Συχνά νιώθατε ένοχοι χωρίς λόγο
Μεγαλώνοντας με έναν γονέα ναρκισσιστή, μπορεί να είχατε βαθιά ριζωμένο ένα αίσθημα ενοχής. Ακόμη και τώρα, μπορεί να ζητάτε συγγνώμη για πράγματα που δεν είναι δικό σας λάθος, ή να νιώθετε ένοχοι για το ότι υπερασπίζεστε τον εαυτό σας. Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι αυτό δεν είναι δικό σας λάθος.
Οι γονείς οι οποίοι είναι ναρκισσιστές, μπορούν να είναι ειδικοί στη χειραγώγηση, κάνοντας συχνά τα παιδιά να αισθάνονται ενοχικά για τις δικές τους αδυναμίες. Θυμηθείτε, ο καθένας έχει δικαίωμα στα δικά του συναισθήματα και όρια.
Δεν είστε υπεύθυνοι για την ευτυχία κανενός άλλου, εκτός από τη δική σας. Επιτρέπεται να λέτε όχι, να έχετε τις δικές σας ανάγκες και μερικές φορές να βάζετε τον εαυτό σας πιο ψηλά. Είναι ένα δύσκολο ταξίδι, αλλά μπορείτε να αποτινάξετε αυτά τα πρότυπα ενοχής και να αρχίσετε να νιώθετε πιο σίγουροι και άξιοι στις σχέσεις σας.
5. Η οικογενειακή ζωή έμοιαζε με τρενάκι του λούνα παρκ
Τη μία μέρα, όλα θα ήταν ήρεμα. Την επόμενη, το σπίτι θα ήταν εμπόλεμη ζώνη, με τον γονέα ναρκισσιστή στο κέντρο. Αυτό το απρόβλεπτο περιβάλλον, είναι μια κοινή εμπειρία για όσους μεγάλωσαν με έναν ναρκισσιστικό γονέα. Τη μια στιγμή, θα ήταν γεμάτοι αγάπη και στοργή, την επόμενη, θα ήταν ψυχροί και απόμακροι.
Αυτή η απρόβλεπτη συμπεριφορά, μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση αβεβαιότητας, ποτέ δεν ξέρετε ποια έκδοση του γονιού σας θα αντιμετωπίσετε. Αυτή η αστάθεια μπορεί να συνεχιστεί στην ενήλικη ζωή, επηρεάζοντας τις σχέσεις σας και τον τρόπο που χειρίζεστε τις συγκρούσεις. Μπορεί να αποζητάτε τη σύγκρουση ή μπορεί να καταβάλλετε μεγάλες προσπάθειες για να την αποφύγετε.
Αυτές οι αντιδράσεις δεν είναι αδυναμίες ή ελαττώματα, αλλά στρατηγικές επιβίωσης που αναπτύξατε, για να αντιμετωπίσετε ένα απρόβλεπτο περιβάλλον. Η αναγνώριση αυτών των καταστάσεων, είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία πιο υγιών σχέσεων στην ενήλικη ζωή σας.
6. Ήσασταν το χρυσό παιδί ή ο αποδιοπομπαίος τράγος
Σε πολλές οικογένειες με έναν γονέα ναρκισσιστή, τα παιδιά χωρίζονται συχνά σε δύο ρόλους: το χρυσό παιδί και τον αποδιοπομπαίο τράγο. Ας υποθέσουμε, ότι υπήρχαν δύο αδέρφια σε μια οικογένεια.
Το ένα παιδί, έπαιρνε συγχαρητήρια για κάθε μικρή επιτυχία, περιβαλλόταν από στοργή και ήταν πρότυπο τελειότητας. Αυτό ήταν το χρυσό παιδί. Ωστόσο, όταν δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες του γονέα, βίωνε έντονη κριτική ή απογοήτευση.
Από την άλλη, το άλλο παιδί δεν μπορούσε να κάνει τίποτα σωστό στα μάτια του γονέα. Είχε την ευθύνη για όλα όσα πήγαν στραβά, ακόμα κι αν δεν είχε καμία σχέση με αυτά. Ήταν ο αποδιοπομπαίος τράγος.
Αυτοί οι ρόλοι, μπορεί να είναι επιβλαβείς και απομονωτικοί, προκαλώντας ρήγματα μεταξύ των αδελφών και δημιουργώντας μια δυναμική ανταγωνισμού και μνησικακίας.
Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι αυτοί οι ρόλοι δεν αντανακλούν την αξία σας. Είναι απλώς εργαλεία που χρησιμοποιούν οι ναρκισσιστές γονείς, για να διατηρήσουν τον έλεγχο και να ταΐσουν το εγώ τους. Η αναγνώριση αυτού του μοτίβου, μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε αυτή την τοξική οικογενειακή δομή.
7. Δυσκολεύεστε να δημιουργήσετε τη δική σας ταυτότητα
Αν αναρωτιέστε συνεχώς ποιος είστε ή δυσκολεύεστε να πάρετε αποφάσεις χωρίς πρώτα να ζητάτε έγκριση από άλλους, μπορεί να είναι σημάδι ότι μεγαλώσατε με ένα ναρκισσιστή γονιό. Οι γονείς ναρκισσιστές, βλέπουν συχνά τα παιδιά τους ως προέκταση του εαυτού τους και όχι ως άτομα με τις δικές τους σκέψεις, συναισθήματα και φιλοδοξίες.
Το αποτέλεσμα είναι ότι μπορεί να έχετε μεγαλώσει νιώθοντας ότι έπρεπε να καταπιέσετε τον πραγματικό σας εαυτό, για να χωρέσετε στο καλούπι που δημιούργησαν για εσάς. Η αλήθεια είναι, ότι αυτό δεν είναι υγιές και δίκαιο. Έχετε κάθε δικαίωμα να εξερευνήσετε ποιος είστε ανεξάρτητα από τις προσδοκίες ή την κρίση των άλλων.
Δεν είναι ποτέ αργά για να ξεκινήσετε αυτό το ταξίδι και να ανακαλύψετε την ταυτότητα σας. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά να θυμάστε, η ανάπτυξη προέρχεται συχνά από τις δυσκολίες. Αξίζετε να ζήσετε μια ζωή, που αντανακλά αυτό που είστε πραγματικά. Δεν σας καθορίζει το παρελθόν σας ή οι πράξεις του γονέα σας. Είστε ένα ξεχωριστό άτομο, με τα δικά του δυνατά σημεία και αξίες.