Νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τα σημάδια ενός ναρκισσιστή και συχνά προχωράμε σε άτυπες διαγνώσεις μόνοι μας. Ποια είναι, όμως, τα πραγματικά σημάδια και πώς τα ορίζουν οι ψυχολόγοι;
Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να αναλογιστείτε τις συμπεριφορές σας και να δείτε αν ευθυγραμμίζονται με τον ναρκισσισμό ή είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Είναι ο σύντροφός σας ναρκισσιστής; Πώς θα το καταλάβετε και από τι κινδυνεύετε
Για να μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε βαθύτερη κατανόηση για τον ναρκισσισμό και τις πολυπλοκότητές του, το Parade απευθύνθηκε στους ψυχολόγους Δρ. Jaime Zuckerman και Δρ. Noëlle Santorelli.
Μπορεί κάποιος να είναι ναρκισσιστής;
Συνοπτικά, ναι. «Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το πώς αναπτύσσεται η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας στους ανθρώπους», λέει η Zuckerman.
«Μια θεωρία είναι ότι είναι βιολογική, πράγμα που σημαίνει ότι το άτομο γεννιέται με μια προδιάθεση για μια συγκεκριμένη προσωπικότητα. Άλλες θεωρίες λένε ότι είναι αποτέλεσμα πραγματικών διαφορών ή ανωμαλιών στον εγκέφαλο», εξηγεί.
«Υπάρχει επίσης η θεωρία ότι η ΔΝΔΠ προκύπτει λόγω των αναπτυξιακών εμπειριών του ατόμου, ειδικά οι σχέσεις με τους κύριους φροντιστές του. Συνήθως, μια ταραχώδης και απρόβλεπτη παιδική ηλικία που χαρακτηρίζεται από σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, παραμέληση, χρήση ουσιών ή συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση μπορεί να οδηγήσει το παιδί στην ανάπτυξη μιας διαταραχής προσωπικότητας αργότερα στη ζωή, όπως είναι και αυτή».
Πώς διακρίνουμε τον ναρκισσισμό σε μια σχέση
Συχνά, μπορεί να έρθουμε σε ένα σημείο σε μια σχέση που τα όρια του ναρκισσισμού να θολώνουν ή να μπερδεύονται με στρεβλωμένες αντιλήψεις που έχουμε για τον ναρκισσισμό. Τι λένε οι ειδικοί;
«Ενώ είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι μπορεί να συμπεριφέρονται διαφορετικά σε διαφορετικές σχέσεις λόγω διαφορετικών δυναμικών, αν βρείτε τον εαυτό σας να αναρωτιέστε αν είστε ναρκισσιστής, θα πρέπει επίσης να εξετάσετε πράγματα όπως τα μοτίβα στη συμπεριφορά σας και το πώς νιώθετε στη σχέση σας και να αναλογιστείτε τις προθέσεις σας», λέει η Santorelli.
«Για παράδειγμα, ο ναρκισσισμός σε κάνει να δίνεις προτεραιότητα στον εαυτό σου, συχνά εις βάρος των άλλων. Αν πραγματικά προσπαθείτε να κατανοήσετε και να βελτιώσετε τη σχέση και αναρωτιέστε για τον ρόλο σας στη δυναμική αυτή, είναι πιθανό ότι ενδιαφέρεστε περισσότερο να αναλάβετε ευθύνη, κάτι που συνήθως δεν θα έκανε ένας πραγματικός ναρκισσιστής», προσθέτει.
5 σημάδια ότι ίσως είστε ναρκισσιστής
Για να κάνουμε όλα τα παραπάνω περισσότερο κατανοητά, οι ψυχολόγοι αναφέρονται στα πραγματικά σημάδια ναρκισσισμού που δεν χωρούν αμφιβολία. Αυτά είναι:
- Δυσκολεύεστε να διατηρήσετε στενές σχέσεις
- Απομονώνετε τον σύντροφό σας
- Επικεντρώνετε τις συζητήσεις στον εαυτό σας
- Έχετε οικονομική εσωστρέφεια
- Δεν έχετε ενσυναίσθηση
1. Δυσκολεύεστε να διατηρήσετε στενές σχέσεις
«Ένας ναρκισσιστής πιθανότατα θα έχει ιστορικό συγκρούσεων και χωρισμών με τις σχέσεις του», λέει η Santorelli. «Αυτό συνήθως οφείλεται στην έλλειψη αυτοαναστοχασμού και παρατήρησης, με το άλλο άτομο να αισθάνεται συναισθηματικά εξαντλημένο ή ελεγχόμενο».
2. Απομονώνετε τον σύντροφό σας
«Ένας ναρκισσιστής θα απομονώσει κοινωνικά τον σύντροφό του από φίλους και οικογένεια», προειδοποιεί η Zuckerman, λέγοντας ότι αυτό γίνεται αργά με την πάροδο του χρόνου.
«Μπορεί να το κάνουν λέγοντας ότι δεν εμπιστεύονται τους φίλους του συντρόφου ή ότι θεωρούν τους γονείς του συντρόφου τους πολύ παρεμβατικούς», προσθέτει.
3. Επικεντρώνετε τις συζητήσεις στον εαυτό σας
«Οι ναρκισσιστές θα επαναφέρουν πάντα τις συζητήσεις στις δικές τους εμπειρίες ή επιτεύγματα και μερικές φορές δυσκολεύονται να δείξουν ειλικρινά το ενδιαφέρον τους όταν κάποιος άλλος είναι το επίκεντρο», αποκαλύπτει η Santorelli.
Η Νo1 λέξη που δεν θέλει να ακούσει ένας ναρκισσιστής – Τι να λέτε για να τον αντιμετωπίσετε
4. Έχετε οικονομική εσωστρέφεια
«Ένας ναρκισσιστής θα αρνηθεί να παρέχει πληροφορίες για τραπεζικούς λογαριασμούς ή κωδικούς πρόσβασης στον σύντροφό του ως τρόπο ελέγχου όλων των χρημάτων στη σχέση», μοιράζεται η Zuckerman.
5. Δεν έχετε ενσυναίσθηση
«Ένα άτομο που είναι ναρκισσιστής θα παραβλέψει τα συναισθήματα, τις ανάγκες ή τα όρια των άλλων, εστιάζοντας αντ’ αυτού στο πώς να ικανοποιήσει τις δικές του ανάγκες», επισημαίνει η Santorelli.
Και τώρα τι γίνεται;
Οι ειδικοί μας λένε να θυμάστε ότι αν κάποιος είναι πραγματικά ναρκισσιστής, πιθανότατα δεν θα ζητήσει βοήθεια.
«Ένα άτομο με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας δεν θα αποδεχτεί αυτή τη διάγνωση, συχνά απορρίπτοντας ή διαφωνώντας με θυμό ότι είναι ναρκισσιστής, επειδή δεν βλέπουν τις συμπεριφορές τους ως επιβλαβείς ή προβληματικές, ρίχνοντας την ευθύνη σε εκείνους γύρω τους», λέει η Zuckerman.
«Σπάνια αναζητούν θεραπεία, και αν το κάνουν, είναι συνήθως βραχύβια, ειδικά αν τους εγκαλέσει κάποιος για τα προβληματικά τους μοτίβα».
Η Santorelli συμφωνεί, λέγοντας: «Αν κάποιος έχει αληθινή διάγνωση ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας, είναι απίθανο να δει αλλαγή χωρίς τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας». Ωστόσο, αν κάποιος απλώς ελπίζει να μειώσει τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά του, εξηγεί ότι αυτό είναι δυνατό με λίγη δουλειά.
7 σημάδια ότι μεγαλώσατε με ένα ναρκισσιστή γονέα σύμφωνα με τους ψυχολόγους
«Μπορούν να εξασκήσουν την αυτογνωσία και τον αυτοαναστοχασμό, καθώς και να καταβάλουν συνειδητή προσπάθεια να κατανοήσουν μια κατάσταση από την οπτική γωνία του άλλου ατόμου», σημειώνει. «Μπορούν επίσης να προσπαθήσουν να αναλογιστούν τι λέγεται και να βρουν τον ‘κόκκο αλήθειας’ στην κριτική ή την ανατροφοδότηση που λαμβάνουν».