Γνωρίζατε ότι μόνο το 54% των ψεμάτων μπορούν να εντοπιστούν με ακρίβεια; Επίσης, οι εξωστρεφείς άνθρωποι, τείνουν να λένε περισσότερα ψέματα από τους εσωστρεφείς, σύμφωνα με τη Vanessa Van Edwards, συγγραφέα του best-seller Captivate και ιδρύτρια και επικεφαλής ερευνήτρια του Science of People.
Σύμφωνα με την έρευνα της Vanessa, τουλάχιστον το 82% των ψεμάτων περνούν απαρατήρητα, γεγονός που την οδήγησε να δημιουργήσει σεμινάρια για τον εντοπισμό ψεμάτων με τίτλο «Πώς να γίνετε ανθρώπινος ανιχνευτής ψεύδους».
Οι αριθμοί δείχνουν, ότι ένα τέτοιο σεμινάριο, μπορεί να είναι μια καλή επένδυση: Τα αποτελέσματα δημοσκόπησης που δημοσιεύτηκαν το 2022, δείχνουν ότι οι Αμερικανοί λένε κατά μέσο όρο 4 ψέματα την ημέρα, ενώ μόνο το 53% των ανθρώπων, μπορεί να διακρίνει αν κάποιος λέει ψέματα ή όχι.
Ενώ τα σεμινάρια εντοπισμού ψεμάτων μπορεί να είναι χρήσιμα για τις διαπροσωπικές σχέσεις, τα ψέματα που προκαλούν τη μεγαλύτερη οικονομική ζημιά σήμερα, συμβαίνουν μέσω των τηλεπικοινωνιών.
Σύμφωνα με την USA.gov, κανάλια επικοινωνίας όπως το τηλέφωνο, το email, τα μηνύματα, οι διαδικτυακές αγγελίες ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται για να εξαπατήσουν ή να απειλήσουν τους ανθρώπους, προκειμένου να δώσουν προσωπικά στοιχεία ή χρήματα.
Είτε έχετε να αντιμετωπίσετε online απειλές είτε ανθρώπους που σας λένε ψέματα κατάματα, το ερώτημα παραμένει: ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν ότι κάποιος λέει ψέματα;
10 κοινά σημάδια ότι κάποιος λέει ψέματα
- Αλλάζει το μοτίβο ομιλίας
- Κάνει ασυνεπείς χειρονομίες
- Δεν λέει πολλά
- Λέει πάρα πολλά
- Αυξάνει ή μειώνει το τόνο της φωνής
- Διατηρεί οπτική επαφή
- Καλύπτει το στόμα ή τα μάτια
- Είναι νευρικός
- Δείχνει με το δάχτυλο (κυριολεκτικά ή μεταφορικά)
- Αυτοπροσδιορίζεται ως «καλός ψεύτης»
1. Αλλάζει το μοτίβο ομιλίας
Ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι κάποιος μπορεί να μην λέει όλη την αλήθεια, είναι η ακανόνιστη ομιλία. Σύμφωνα με τον Gregg McCrary, πρώην εγκληματολόγο του FBI, η φωνή ή ο τρόπος ομιλίας ενός ατόμου, μπορεί να αλλάξουν όταν λέει ψέματα.
Ο McCrary, εντοπίζει τα φυσιολογικά μοτίβα ομιλίας ενός ατόμου, κάνοντας απλές ερωτήσεις, όπως ποιο είναι το όνομά του ή πού μένει. Αυτό, του επιτρέπει να αναγνωρίσει τυχόν αλλαγές στην ομιλία όταν κάνει πιο προκλητικές, διερευνητικές ερωτήσεις.
2. Κάνει ασυνεπείς χειρονομίες
Εάν ένα άτομο λέει «ναι» αλλά κουνάει το κεφάλι με αρνητικό τρόπο, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν λέει την αλήθεια. Όπως επισημαίνει η Δρ Ellen Hendriksen, κλινική ψυχολόγος στο Κέντρο Άγχους και Συναφών Διαταραχών του Πανεπιστημίου της Βοστώνης, οι ασυνεπείς χειρονομίες είναι κινήσεις του σώματος που δεν ταιριάζουν με τα λόγια ενός ατόμου – και οι χειρονομίες λένε πάντα την αλήθεια.
Στο παράδειγμα της Δρ Hendricksen, εάν κάποιος πει: «Φυσικά θα συνεργαστώ με την έρευνα» και κάνει ένα μικρό νεύμα με το κεφάλι, υπάρχει πιθανότητα να μην λέει όλη την αλήθεια.
3. Δεν λέει πολλά
Όταν οι μάρτυρες περιγράφουν τι είδαν και ερωτηθούν: «Υπάρχει κάτι άλλο;» αποκαλύπτονται περισσότερες λεπτομέρειες. Αλλά όταν οι ψεύτες αναγκάζονται να ξεφύγουν από την ιστορία που έχουν προετοιμάσει, αναφέρουν ελάχιστες λεπτομέρειες.
Ερευνητές της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, αναφέρονται σε αυτά τα άτομα ως «ψεύτες που εξαπατούν με παράλειψη», οι οποίοι, όταν τους ζητηθεί να απαντήσουν σε ερωτήσεις ή να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες, συνήθως παρουσιάζουν λιγότερες πληροφορίες από κάποιον που λέει την αλήθεια.
Αυτό μπορεί να ποσοτικοποιηθεί μέσω μεταγραφών τηλεφωνικών κλήσεων, καταθέσεων μαρτύρων ή να παρατηρηθεί από την απουσία περιγραφικών λέξεων σε μια συνομιλία.
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο οι ερευνητές επαληθεύουν την αλήθεια, είναι να ζητούν από τους ανθρώπους να πούνε τα γεγονότα ανάποδα. Οι μάρτυρες που λένε την αλήθεια, θα επιμείνουν στην ίδια ιστορία, ενώ θα προσφέρουν περισσότερες λεπτομέρειες, ενώ οι ψεύτες συχνά ταράζονται και δημιουργούν μια διαφορετική, ιστορία χωρίς να προσθέτουν λεπτομέρειες στην αρχική.
4. Λέει πάρα πολλά
Από την άλλη πλευρά, ερευνητές από το Harvard Business School, διαπίστωσαν ότι οι ψεύτες «τεντώνουν την αλήθεια» με πάρα πολλές λέξεις. Δεδομένου ότι ένας τέτοιος ψεύτης μπορεί να επινοεί πράγματα καθώς προχωρά την αφήγηση, μπορεί επίσης να προσθέσει υπερβολικές λεπτομέρειες για να πείσει τον εαυτό του ή τους άλλους για όσα λέει.
Άλλες γλωσσικές ενδείξεις που αποκαλύφθηκαν σε αυτή τη μελέτη δείχνουν ότι οι ψεύτες χρησιμοποιούν περισσότερες βωμολοχίες και αντωνυμίες τρίτου προσώπου (π.χ. αυτός, αυτή, αυτοί) για να απομακρυνθούν από οποιαδήποτε προσωπική συμμετοχή (π.χ. εγώ, μου).
5. Αυξάνει ή μειώνει το τόνο της φωνής
Το άρθρο της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας, θέτει ένα σημαντικό ζήτημα σχετικά με την κουλτούρα, το περιβάλλον και την επικοινωνία ενός ψέματος.
Ο Δρ David Matsumoto, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του San Francisco State, τονίζει ότι οι ερευνητές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις πολιτισμικές προκαταλήψεις, όταν εξετάζουν εάν κάποιος λέει ψέματα ή όχι.
Για παράδειγμα, η έρευνα του στον εντοπισμό ψεμάτων, διαπίστωσε ότι οι Κινέζοι συμμετέχοντες τείνουν να μιλούν με υψηλότερο τόνο φωνής, όταν λένε ψέματα. Αντίθετα, οι Ισπανόφωνοι συμμετέχοντες, μιλούσαν χαμηλότερα όταν έλεγαν ψέματα.
Αυτή η έρευνα δείχνει ότι οι μη λεκτικές ενδείξεις για το ψέμα, μπορούν να συσχετιστούν με πολιτισμικές διαφορές, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, και όχι να κρίνονται μόνο με βάση τις δικές μας πολιτιστικές πεποιθήσεις.
6. Διατηρεί οπτική επαφή
Έχουν ειπωθεί πολλά για τη σχέση της ειλικρίνειας, με τη θέση των ματιών. Είναι κοινή πολιτιστική πεποίθηση, ότι εάν ένα άτομο δεν σας κοιτάει στα μάτια, δεν λέει την αλήθεια.
Μια μελέτη με τίτλο «The Eyes Don’t Have It,», που δημοσιεύθηκε το 2012, απέδειξε τη θεωρία ότι οι άνθρωποι κοιτάζουν αριστερά ή δεξιά όταν λένε ψέματα. Ωστόσο, μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2015 από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, έδειξε ότι το 70% των ανθρώπων σε 120 στιγμιότυπα από διάφορα μέσα ενημέρωσης έλεγαν ψέματα, διατηρώντας ταυτόχρονα άμεση επαφή με τα μάτια.
7. Καλύπτει το στόμα ή τα μάτια
Πολλοί άνθρωποι, όταν θέλουν να καλύψουν ένα ψέμα, μπορεί να βάλουν τα χέρια τους πάνω στα μάτια ή το στόμα. Σύμφωνα με πρώην αξιωματικούς της CIA, κάποιοι μπορεί να κλείσουν εντελώς τα μάτια όταν λένε ψέματα. Αυτό ισχύει, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για απάντηση σε μια ερώτηση που δεν απαιτεί πολλή σκέψη.
8. Είναι νευρικός
Σκεφτείτε τι κάνει ένα παιδί, όταν το ρωτήσετε ποιος έφαγε τα μπισκότα. Μπορεί να γλείψει τα χείλη του, να κοιτάξει τα νύχια του ή ακόμα και να τινάξει τα χέρια του – και μετά να πει ένα μεγάλο ψέμα.
Αυτό που συμβαίνει είναι, ότι η αντίδραση άγχους έχει ξεκινήσει, προκαλώντας την μείωση του αίματος στα άκρα, σύμφωνα με πρώην αξιωματικούς της CIA. Μπορεί ασυνείδητα να προσπαθήσουν να ηρεμήσουν αυτή την αντίδραση, αλλά αυτές οι αντιδράσεις είναι αποτέλεσμα της νευρικότητας, μετά από ένα ψέμα.
9. Δείχνει με το δάχτυλο (κυριολεκτικά ή μεταφορικά)
Το να δείχνει κάτι ή κάποιον άλλο, με χειρονομίες ή λόγια, μπορεί να σηματοδοτεί μια επιθυμία να φύγει η προσοχή από τον ψεύτη, και να κατηγορηθεί κάποιος άλλος.
Φυσικά, το να γνωρίζουμε εάν αυτό το άτομο χειρονομεί ή δείχνει με το δάχτυλο υπό φυσιολογικές συνθήκες, μπορεί να είναι χρήσιμο. Ωστόσο, εάν κάποιος μιλάει με μετρημένο ύφος αντί για εχθρικό, μία επιθετική αλλαγή μπορεί να υποδηλώνει ότι λέει ψέματα.
10. Αυτοπροσδιορίζεται ως «καλός ψεύτης»
Ίσως ο πιο εύκολος τρόπος για να εντοπίσεις έναν ψεύτη, είναι να τον αφήσεις να το κάνει αυτός για σένα. Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019, έδειξε ότι εκείνοι που θεωρούν τον εαυτό τους «καλό ψεύτη» είναι πιο ειλικρινείς από έναν μετρητή ψεύδους.
Η μελέτη έδειξε, ότι οι «καλοί ψεύτες» έλεγαν κυρίως μικρά ψέματα σε συναδέλφους και φίλους και επικεντρώθηκαν στο να λένε απλές και σαφείς ιστορίες. Το εύκολο συμπέρασμα αυτής της έρευνας είναι, ότι εάν κάποιος καυχιέται ότι είναι καλός ψεύτης, μην τον εμπιστεύεσαι.