Ορισμένα δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ψυχικών διαταραχών στους εφήβους, σύμφωνα με νέα έρευνα. Θα μπορούσαν αυτά τα προϊόντα να επηρεάζουν περισσότερο από όσο νομίζουμε την ψυχική υγεία των νέων;
Κάποια συμπληρώματα διατροφής που ενισχύουν την εμφάνιση πιθανώς προκαλούν σωματική-δυσμορφική διαταραχή σε εφήβους
Για πολλούς νέους που επιδιώκουν τη δημιουργία της ιδανικής σωματικής διάπλασης, τα ροφήματα με πρωτεΐνη και τα συμπληρώματα πριν την προπόνηση έχουν εξελιχθεί σε βασικό στοιχείο της ρουτίνας προπόνησής τους. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι αυτά τα δημοφιλή βοηθήματα για την αύξηση μυϊκής μάζας ενδέχεται να συνδέονται με μια αυξανόμενη τάση εμφάνισης μιας όχι τόσο ψυχικής διαταραχής: τη μυϊκή δυσμορφία.
Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από μια εμμονική ενασχόληση με τη μυϊκή μάζα, το σωματικό βάρος και το ιδανικό ποσοστό λίπους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές συμπεριφορές και ψυχολογική δυσφορία.
«Η χρήση έξι διαφορετικών συμπληρωμάτων διατροφής με σκοπό την αύξηση μυϊκής μάζας συσχετίστηκε με την εμφάνιση εντονότερων συμπτωμάτων μυϊκής δυσμορφίας», δήλωσε ο Καναδός επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Kyle Ganson, βοηθός καθηγητής στη Σχολή Κοινωνικής Εργασίας Factor-Inwentash του Πανεπιστημίου του Τορόντο, μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος, σύμφωνα με το CNN Health.
«Αυτό περιελάμβανε πρωτεΐνη ορού γάλακτος σε σκόνη και κρεατίνη, δύο συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται ευρέως από νέους που επιδιώκουν να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα».
Η συσχέτιση ήταν ιδιαίτερα έντονη με συμπληρώματα για αύξηση βάρους ή όγκου, και η ένταση των συμπτωμάτων, όπως η υπερβολική ενασχόληση με το γυμναστήριο και η εμμονή με την πρόσληψη τροφής, αυξανόταν παράλληλα με τον αριθμό των συμπληρωμάτων που χρησιμοποιούνταν, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS Mental Health.
«Πόση πρωτεΐνη χρειάζομαι» – Το κόλπο για να δείτε αν λαμβάνετε αρκετή από τη διατροφή
Η εικόνα του σώματος και η ψυχική υγεία σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες
Η εφηβεία και η πρώιμη ενήλικη ζωή αποτελούν κρίσιμες περιόδους για την ανάπτυξη της αίσθησης του εαυτού, κατά τη διάρκεια των οποίων συχνά αναδύονται ανησυχίες σχετικά με την εικόνα του σώματος. Η εικόνα του σώματος αναφέρεται στο πώς κάποιος αντιλαμβάνεται, σκέφτεται και αισθάνεται για το σώμα του. Μια αρνητική εικόνα του σώματος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε μια σειρά συμπτωμάτων και προκλήσεων.
Επιπτώσεις της αρνητικής εικόνας του σώματος στην ψυχική υγεία:
- Κατάθλιψη και άγχος: Η επίμονη δυσαρέσκεια με την εμφάνιση μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα θλίψης, απελπισίας και άγχους. Μελέτες έχουν δείξει ότι το 35% των εφήβων ανησυχούν συχνά ή καθημερινά για την εικόνα του σώματός τους, ενώ το 37% νιώθουν αναστατωμένοι και ντροπιασμένοι για την εμφάνισή τους.
- Διατροφικές διαταραχές: Η αρνητική εικόνα του σώματος αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη διατροφικών διαταραχών, όπως η νευρική ανορεξία, η νευρική βουλιμία και η διαταραχή υπερφαγίας. Η εμμονή με την εμφάνιση και η δυσαρέσκεια με το σώμα μπορούν να οδηγήσουν σε μειωμένη ψυχική υγεία και συναισθηματική ευεξία, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης αυτών των διαταραχών.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Οι έφηβοι με αρνητική εικόνα σώματος συχνά βιώνουν μειωμένη αυτοεκτίμηση, η οποία επηρεάζει την αυτοπεποίθησή τους και τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση και να εμποδίσει την προσωπική τους ανάπτυξη.
Παράγοντες που συμβάλλουν στη σωματική-δυσμορφική διαταραχή:
- Επιρροή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Η αυξανόμενη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εκθέτει τους εφήβους σε επιμελημένες και συχνά μη ρεαλιστικές απεικονίσεις της ομορφιάς. Η έκθεση αυτή μπορεί να επιδεινώσει τα συναισθήματα ανεπάρκειας και τη δυσαρέσκεια με το σώμα. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η μείωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την εικόνα του σώματος σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες.
- Πίεση από τους συνομηλίκους: Οι έφηβοι μπορεί να αισθάνονται την ανάγκη να συμμορφωθούν με τα πρότυπα της ομάδας των συνομηλίκων τους σχετικά με την εμφάνιση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές συμπεριφορές και αυξημένες ανησυχίες για την εικόνα του σώματος.
- Αναπτυξιακές αλλαγές: Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, το σώμα υφίσταται ραγδαίες αλλαγές. Οι έφηβοι μπορεί να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση και αρνητικές αντιλήψεις για το σώμα.
Συμπληρώματα για αύξηση μυϊκής μάζας και ψυχική διαταραχή για την εικόνα του σώματος
Η ερευνητική ομάδα ανάλυσε δεδομένα από 2.731 συμμετέχοντες ηλικίας 16 έως 30 ετών από τo Canadian Study of Adolescent Health Behaviors, η οποία έχει ως στόχο τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με διατροφικές συνήθειες, συμπεριφορά αύξησης μυϊκής μάζας, εικόνας σώματος και κοινωνικής υγεία.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις αναφορές των συμμετεχόντων σχετικά με τη χρήση συμπληρωμάτων σε σχέση με τα συμπτώματα μυϊκής δυσμορφίας, τα οποία αξιολογήθηκαν χρησιμοποιώντας το Muscle Dysmorphic Disorder Inventory, σύμφωνα με τη μελέτη.
Η μελέτη είναι παρατηρητική, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να πει κανείς εάν η χρήση συμπληρωμάτων αύξησε τα συμπτώματα μυϊκής δυσμορφίας ή εάν τα άτομα με περισσότερα συμπτώματα μυϊκής δυσμορφίας ήταν πιο πιθανό να λαμβάνουν περισσότερα συμπληρώματα, δήλωσε η Αμερικανή Δρ. Gail Saltz, κλινική βοηθός καθηγήτρια ψυχιατρικής στο NewYork-Presbyterian Hospital και στο Weill Cornell Medical College.
Ενώ η μελέτη αποκαλύπτει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης συμπληρωμάτων και των συμπτωμάτων μυϊκής δυσμορφίας, δεν μπορεί να αποδείξει εάν τα συμπληρώματα προκαλούν τη διαταραχή ή εάν τα άτομα που ήδη αγωνίζονται με την εικόνα του σώματός τους είναι απλώς πιο πιθανό να τα χρησιμοποιούν. Η Saltz δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Αυτή η μελέτη δείχνει ότι νεαρά άτομα που μπορεί να μην χρησιμοποιούν αναβολικά, τα οποία είναι επιβλαβή, μπορεί να εξακολουθούν να χρησιμοποιούν άλλες ουσίες για να αντιμετωπίσουν τη μυϊκή τους δυσμορφία, και το κοινό πρέπει να είναι πιο ενημερωμένο, είπε η Saltz.
«Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα συμπληρώματα είναι ασφαλή επειδή είναι απλώς συμπληρώματα», είπε. «Αλλά αυτό δεν ισχύει πάντα».
Τι είναι όμως ακριβώς η μυϊκή δυσμορφία και γιατί οδηγεί ορισμένα άτομα σε ακραίες συμπεριφορές; Η κατανόηση των συμπτωμάτων της είναι το κλειδί για την αναγνώριση και την αντιμετώπιση της διαταραχής.
Σωματική-Δυσμορφική Διαταραχή: Συμπτώματα
Η διαταραχή της εικόνας του σώματος, γνωστή και ως σωματική-δυσμορφική διαταραχή ή σωματοδυσμορφική διαταραχή (ΣΔΔ), είναι μια ψυχική πάθηση όπου ένα άτομο ανησυχεί και ασχολείται υπερβολικά με αντιληπτές ατέλειες ή ελαττώματα στη σωματική του εμφάνιση. Αυτές οι αντιληπτές ατέλειες είναι συχνά μικρές ή δεν είναι παρατηρήσιμες από τους άλλους, αλλά προκαλούν σημαντική δυσφορία και μπορούν να παρεμβαίνουν στην καθημερινή λειτουργία.
Βασικά χαρακτηριστικά της σωματοδυσμορφικής διαταραχής:
- Εστιάζουν υπερβολικά σε σημείο εμμονής: Τα άτομα με ΣΔΔ αφιερώνουν πολύ χρόνο στο να εστιάζουν σε συγκεκριμένα μέρη ή χαρακτηριστικά του σώματος που πιστεύουν ότι είναι ατελή.
- Παρουσιάζουν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές: Για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες τους, μπορεί να εμπλακούν σε συμπεριφορές όπως το να κοιτιούνται στον καθρέφτη, να περιποιούνται υπερβολικά, να τραβούν το δέρμα ή να αναζητούν διαβεβαιώσεις και κομπλιμέντα από άλλους.
- Αποφεύγουν καταστάσεις ή μέρη: Λόγω αισθημάτων αμηχανίας ή άγχους για την εμφάνισή τους, τα άτομα μπορεί να αποφεύγουν κοινωνικές καταστάσεις, δημόσιους χώρους ή φωτογραφίες.
- Επηρεάζεται η καθημερινότητά τους: Η ενασχόληση με την εμφάνιση μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές διαταραχές στις προσωπικές σχέσεις τους, την εργασία ή τις σχολικές δραστηριότητες.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ΣΔΔ δεν είναι μόνο απλή ματαιοδοξία ή αυτοσυνείδηση. Είναι μια σοβαρή πάθηση που μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική δυσφορία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, κατάθλιψη ή ακόμα και αυτοκτονικές σκέψεις.
Συμπεριφορές στη μυϊκή δυσμορφία
Η μυϊκή δυσμορφία είναι ένα υποσύνολο της σωματικής-δυσμορφικής διαταραχής, όπου ένα άτομο ασχολείται με μια φανταστική ατέλεια στην εμφάνισή του, είπε η Saltz. Όσοι έχουν μυϊκή δυσμορφία πιστεύουν ότι το σώμα τους πρέπει να είναι πιο αδύνατο και πιο μυώδες.
«Οι άνθρωποι που βιώνουν μυϊκή δυσμορφία συχνά έχουν σημαντικές δυσκολίες στην κοινωνική τους ζωή και μπορεί να βιώσουν σοβαρή συναισθηματική δυσφορία», είπε ο Ganson. «Για να μην αναφέρουμε ότι αυτά τα άτομα μπορεί να φτάσουν σε ακραία όρια για να επιτύχουν το ιδανικό σώμα τους, όπως η χρήση αναβολικών στεροειδών».
Και δεν είναι μόνο θέμα μειωμένης αυτοπεποίθησης, είπε η Saltz. Ακόμη και αν οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή φτάσουν στην ιδανική εικόνα που επιδιώκουν, αυτό δεν διορθώνει τη δυσφορία. «Όταν κοιτιούνται στον καθρέφτη, δεν βλέπουν αυτό που βλέπετε όταν τους κοιτάτε», είπε.
Άλλα προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν η ύπαρξη μιας άκαμπτης ρουτίνας άσκησης, η συναισθηματική δυσφορία και η δυσκολία στην ολοκλήρωση προσδοκιών όπως το σχολείο και η εργασία, είπε ο Ganson.
Μπορεί επίσης να δείτε άτομα με μυϊκή δυσμορφική διαταραχή να προσπαθούν να καλύπτουν το σώμα τους μπροστά σε άλλους – όπως το να βγάζουν τις μπλούζες τους στην παραλία – ή να χάνουν κοινωνικές συγκεντρώσεις λόγω αισθημάτων σχετικά με την εμφάνισή τους, πρόσθεσε η Saltz.
Γιατί είναι τόσο έντονα τα συμπληρώματα;
Η χρήση συμπληρωμάτων για την αλλαγή της εμφάνισης του σώματος είναι συνηθισμένη. Ενώ το 2,2% των νεαρών ενηλίκων ανδρών αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν στεροειδή, το 36,3% αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν σκόνες και ροφήματα πρωτεΐνης, και το 10,1% δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν άλλες ουσίες για την ανάπτυξη μυών, όπως η κρεατίνη και οι αυξητικές ορμόνες, σύμφωνα με μελέτη του Ιουνίου 2022.
Τα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής γίνονται άμεσα διαθέσιμα στην αγορά με ελάχιστους ή και καθόλου ελέγχους, και «μελέτες που αναλύουν αυτά τα προϊόντα έχουν διαπιστώσει ότι πολλά είναι έχουν λανθασμένες δοσολογίες, λανθασμένες σημάνσεις και περιέχουν επιβλαβείς ουσίες, όπως τα αναβολικά στεροειδή», δήλωσε ο Αμερικανός συν-συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Jason Nagata, αναπληρωτής καθηγητής παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο.
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ παρακολουθεί τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και πραγματοποιεί περιστασιακές επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων παραγωγής. Ωστόσο, σύμφωνα με τον νόμο Dietary Supplement Health and Education Act, η υπηρεσία δεν έχει δικαιοδοσία να εγκρίνει συμπληρώματα διατροφής πριν αυτά κυκλοφορήσουν στην αγορά.
Επιπλέον, οι μελέτες σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων είναι περιορισμένες, πρόσθεσε ο Nagata. «Τα συμπληρώματα για την οικοδόμηση μυών, τα οποία μπορεί να είναι νόμιμα, μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για τη χρήση στεροειδών», είπε ο Nagata.
«Έχουμε διαπιστώσει στο παρελθόν ότι οι νέοι ενήλικες που χρησιμοποιούν ουσίες για την ανάπτυξη μυών ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να ξεκινήσουν τη χρήση αναβολικών στεροειδών επτά χρόνια αργότερα». Τα συμπληρώματα πριν την προπόνηση συχνά περιέχουν καφεΐνη – μερικά με την ίδια ποσότητα που βρίσκεται σε αρκετά φλιτζάνια καφέ, πρόσθεσε.
Ορισμένοι καταναλωτές καταπίνουν τη σκόνη του συμπληρώματος απευθείας, χωρίς να την αναμίξουν με νερό, μια πρακτική γνωστή ως «dry scooping», πρόσθεσε ο Nagata. «Το dry scooping είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη πρακτική, επειδή παρέχει μια υψηλή και ισχυρή δόση ενός προϊόντος που προορίζεται να αραιωθεί σε νερό», είπε. «Το dry scooping παρέχει μια καθαρή και εξαιρετικά συμπυκνωμένη δόση ενός προϊόντος που μπορεί να έχει τοξικές επιδράσεις».
Πώς να αντιμετωπίσετε τη μυϊκή δυσμορφία
Ένα σημαντικό βήμα είναι η αμφισβήτηση των πληροφοριών και των ιδανικών που προβάλλονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά για τους εφήβους που υφίστανται ραγδαίες αλλαγές και κάνουν συχνές συγκρίσεις με τους άλλους κατά τη διάρκεια της εφηβείας, είπε ο Nagata.
«Οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τα συμπληρώματα για την ανάπτυξη μυών και τα αναβολικά στεροειδή δείχνουν συντριπτικά θετικές επιδράσεις στην ανάπτυξη μυών», είπε. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να επιδεινώσουν τις συγκρίσεις του σώματος και να οδηγήσουν σε δυσαρέσκεια με τους μυς και τη χρήση αναβολικών στεροειδών ή άλλων φαρμάκων και συμπληρωμάτων για την οικοδόμηση μυών σε εφήβους».
Αυτή η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ιδιαίτερα αληθινή για τα αγόρια, τα οποία είναι πιο πιθανό να έχουν δημόσια παρακολούθηση από τα κορίτσια και είναι πιο πιθανό να επιδεικνύουν τους μύες τους στο διαδίκτυο παρά τα πρόσωπά τους, είπε ο Nagata.
«Τα ανδρικά σώματα εκτίθενται περισσότερο από ποτέ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά μέσω λογαριασμών influencers. Τα ιδανικά σώματα που δημοσιεύουν οι influencers μπορεί να έχουν υποστεί επεξεργασία ή να είναι η καλύτερη επιλογή ανάμεσα σε εκατοντάδες φωτογραφίες», πρόσθεσε.
Όσον αφορά τη θεραπεία της μυϊκής δυσμορφίας, υπάρχουν πολλές μέθοδοι που μπορεί να είναι χρήσιμες, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών μορφών γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας που βοηθούν στην εξέταση των μοτίβων σκέψης και στην αναδιαμόρφωση των αντιλήψεων, είπε η Saltz.
Μερικές φορές χρειάζονται και φάρμακα – όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άγχους, της κατάθλιψης και της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής – πρόσθεσε. Οι οικογένειες, οι ειδικοί και οι προπονητές είναι βασικοί για την αναγνώριση της μυϊκής δυσμορφίας σε εφήβους και νέους ενήλικες, είπε η Saltz.
Επειδή η φανταστική ατέλεια φαίνεται τόσο πραγματική στο άτομο που βιώνει την πάθηση, μπορεί να είναι δύσκολο να έχει εικόνα του προβλήματος, πρόσθεσε. Οι άνθρωποι γύρω από ένα άτομο με μυϊκή δυσμορφία μπορούν να βοηθήσουν γνωρίζοντας τι να προσέξουν.
Πηγές: CNN Health, PLOS, Mayo Clinic, Johns Hopkins Medicine (1), Mental Health Foundation, Michigan Medicine, APA, Johns Hopkins Medicine (2)