Η συνεχής επίβλεψη είναι το κλειδί για την πρόληψη. Και οι γονείς δεν μπορούν να το κάνουν πάντα μόνοι. Αν όλοι μοιραζόμαστε την ευθύνη όποτε βρισκόμαστε κοντά στο νερό, μπορούμε να σώσουμε ζωές από βέβαιο πνιγμό.
Ακόμη και με την επίβλεψη ενηλίκου, ο πνιγμός ενός παιδιού στη θάλασσα ή στην πισίνα μπορεί να συμβεί σε μια στιγμή. Είναι σημαντικό να ακολουθείτε αυτές τις οδηγίες για την ασφάλεια του νερού για να μειώσετε τον κίνδυνο πνιγμού.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ ο πνιγμός αποτελεί σημαντική αιτία θανάτου και σοβαρό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως. Καταγεγραμμένα, ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό κάθε 90 δευτερόλεπτα στον πλανήτη.
Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 400 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό ετησίως τα τελευταία χρόνια. Η αναλογία αντρών: γυναικών που πεθαίνουν από πνιγμό είναι 3:1. Περίπου 10 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από πνιγμό κάθε χρόνο. Τα περισσότερα θύματα, πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρα από την στεριά. Οι πιο επικίνδυνες ώρες του 24ώρου, είναι οι μεσημεριανές.
Πώς να αποτρέψετε τον πνιγμό του παιδιού στη θάλασσα
Δυστυχώς, η έρευνα δείχνει ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων πνιγμού, το παιδί βρισκόταν υπό την επίβλεψη ενός ενήλικα όταν συνέβη ο πνιγμός. Μην ξεχνάτε πόσο ευάλωτα είναι τα παιδιά στο νερό. Μεταξύ των βασικών προφυλάξεων επίβλεψης του νερού, μερικές σωτήριες λεπτομέρειες συχνά παραβλέπονται.
1. Ακολουθήστε τον κανόνα «απόσταση ενός χεριού»
Μπορεί να είναι κοινή λογική να μένετε κοντά όταν τα παιδιά βρίσκονται μέσα στη θάλασσα, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι θεωρούν οι ειδικοί ασφάλειας αρκετά στενή επίβλεψη για να αποφευχθεί ένα συμβάν πνιγμού. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά ότι οι ενήλικες που επιβλέπουν ένα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας, που δεν είναι δεινός κολυμβητής, πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση ενός χεριού όταν τα παιδιά βρίσκονται στο νερό, προσφέροντας «εποπτεία αφής» με αυτόν τον τρόπο. Ο κανόνας «arm’s length» που έχει θέσει και ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός είναι ο μόνος τρόπος για να μπορέσει κανείς άμεσα να πιάσει ένα παιδί που μπορεί να κινδυνεύσει να πνιγεί.
Επιπλέον, ο ορισμός του «δεινού κολυμβητή» είναι υποκειμενικός και η υπερεκτίμηση της ανεξαρτησίας ενός παιδιού στο νερό οδηγεί σε τραγικά συμβάντα.
2. Αντιμετωπίστε την επίβλεψη του παιδιού σαν δουλειά
Η εγρήγορση, ακόμα κι αν το παιδί είναι ικανός κολυμβητής, σώζει ζωές. Δεν πάμε στην παραλία και την πισίνα για να ξεκουραστούμε, να κλείσουμε τα μάτια στην ξαπλώστρα, να χαζέψουμε στο κινητό. Όσο κι αν το έχουμε ανάγκη, όλα αυτά τα κενά είναι επικίνδυνα όταν τα παιδιά κολυμπούν ή παίζουν στο νερό. Κανένας περισπασμός δεν είναι ασφαλής όταν πρόκειται για παιδιά μέσα ή γύρω από το νερό, ούτε για δευτερόλεπτο.
Ομοίως, δεν είναι ασφαλές να εφησυχάζετε επειδή υπάρχουν ναυαγοσώστες. Αν και είναι εκπαιδευμένοι για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και ανταποκρίνονται γρήγορα, μπορεί η προσοχή τους να διαφύγει, ειδικά όταν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι μέσα και έξω από το νερό.
3. Μείνετε νηφάλιοι
Το αλκοόλ όχι μόνο μειώνει το επίπεδο εγρήγορσης και επιβραδύνει τα αντανακλαστικά που απαιτούνται για να δράσουμε γρήγορα όταν εντοπίζουμε τον κίνδυνο, αλλά κάνει επίσης το κολύμπι πιο αργό και πιο δύσκολο. Και δεν μιλάμε για μεθύσι. Οι γνωστικές διαδικασίες και τα αντανακλαστικά μπορεί να επιβραδυνθούν μετά από ένα ή δύο ποτά. Το πιο ασφαλές είναι να ορίσετε έναν νηφάλιο ενήλικα ως παρατηρητή για 15 έως 30 λεπτά τη στιγμή που τα παιδιά βρίσκονται μέσα ή κοντά στο νερό.
4. Χρησιμοποιήστε σωσίβιο, αλλά μη βασίζεστε μόνο σε αυτό
Τα σωσίβια παρέχουν ένα πρόσθετο στρώμα προστασίας από πνιγμό αλλά μη βασίζεστε στα μπρατσάκια, τα τουβλάκια, τους ενσωματωμένους πλωτήρες ή τα φουσκωτά. Μπορεί να είναι χαριτωμένα, αλλά παρέχουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας.
5. Τα ρηχά νερά είναι εξίσου επικίνδυνα
Ο κίνδυνος για τα παιδιά δεν είναι ίσος με το βάθος του νερού όταν μιλάμε για πνιγμό. Τα μικρά παιδιά μπορούν να πνιγούν σε πισίνες για μωρά, μπανιέρες ή ακόμα και σε κουβάδες νερού οικιακής χρήσης – οτιδήποτε έχει αρκετό νερό για να καλύψει το στόμα και τη μύτη τους. Χρειάζονται επίβλεψη ενηλίκου και σε αυτά.
6. Αναγνωρίστε τον πνιγμό
Οι γονείς εκπλήσσονται συχνά όταν ακούν ότι ο πνιγμός είναι ήσυχος, δεν μπορεί να το προσέξει κανείς ή να ακούσει, γι’ αυτό χρειάζεται 100% οπτική επίβλεψη. Το πιτσίλισμα, οι φωνές και η ταραχή που έχετε δει σε ταινίες θα μπορούσαν σίγουρα να είναι ένα σημάδι ότι ένα παιδί κινδυνεύει να πνιγεί, αλλά δεν συμβαίνει πάντα έτσι. Όσοι πνίγονται δεν μπορούν να φωνάξουν για βοήθεια. Το αναπνευστικό σύστημα έχει σχεδιαστεί για την αναπνοή. Η ομιλία είναι δευτερεύουσα λειτουργία. Πρέπει να επιτελείται η αναπνοή, πριν λάβει χώρα η ομιλία.
Χρειάζεται να είστε σε επιφυλακή: ένα παιδί ακίνητο ή μπρούμυτα στο νερό ή όρθιο στο νερό χωρίς κολυμπά προς τα εμπρός, με χαμηλωμένο κεφάλι προς τα εμπρός ή κεφάλι προς τα πίσω, με μαλλιά που καλύπτουν τα μάτια ή το πρόσωπο ή ίσως ένα απλανές βλέμμα προς την ακτή, αυτό είναι πνιγμός. Και ένα παιδί που πηδά ή βουτάει στο νερό αλλά δεν ανεβαίνει γρήγορα στην επιφάνεια του νερού θα μπορούσε να χαθεί χωρίς επίβλεψη.
Η Ενστικτώδης Αντίδραση Πνιγμού (Instinctive Drowning Response) – όπως ονομάστηκε από τον Francesco A. Pia, Ph.D. είναι αυτό που κάνουν οι άνθρωποι για να αποφύγουν την ασφυξία μέσα στο νερό. Και δε μοιάζει με αυτή που περιμένουν οι περισσότεροι. Υπάρχει ελάχιστο πιτσίλισμα, καθόλου κούνημα χεριών ή φωνές ή κάλεσμα για βοήθεια οποιουδήποτε είδους.
Αν δεν διασωθούν από έναν εκπαιδευμένο ναυαγοσώστη, τα παιδιά που πνίγονται μπορούν να παλέψουν στην επιφάνεια του νερού μόνο από 20 ως 60 δευτερόλεπτα πριν να βουλιάξουν.
Πώς να αποτρέψετε τον πνιγμό του παιδιού στην πισίνα
Δεν υπάρχει κάτι ασφαλές, ώστε να μπορεί ο γονέας να επαναπαυθεί όταν το παιδί του βρίσκεται στο νερό. Πρέπει πάντα να έχουμε την προσοχή μας στραμμένη πάνω του,
7. Τοποθετήστε φράχτη ή προστατευτικό κικλίδωμα
Όλες οι πισίνες πρέπει να περιβάλλονται από φράχτη με πόρτα που κλείνει. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, οι ειδικοί συνιστούν τη χρήση καλύμματος όταν η πισίνα δεν χρησιμοποιείται. Μπορείτε να προσθέσετε προστασία εγκαθιστώντας συναγερμούς πόρτας και παραθύρων για να ειδοποιούν τους γονείς όταν ένα παιδί βγαίνει έξω.
8. Κάποιος να το (επι)βλέπει
Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης, πολλοί ενήλικες μπορεί να είναι τριγύρω. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παρακολουθούν όλοι την πισίνα. Είναι σημαντικό να αναθέσετε σε έναν ενήλικα να παρακολουθεί τα παιδιά γύρω από την πισίνα και να εφαρμόζει τους κανόνες ασφαλείας.
9. Χρησιμοποιήστε σωσίβιο
Οι γονείς πρέπει να έχουν ένα φουσκωτό γιλέκο επειδή αυτά τα γιλέκα βασίζονται στο βάρος και προωθούν τις θέσεις κολύμβησης. Είναι επίσης σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι το σωσίβιο εφαρμόζει άνετα, ώστε το σώμα του παιδιού να μην γλιστρήσει από το γιλέκο.
10. Διδάξτε στο παιδί σας πώς να κολυμπάει
Είτε του μαθαίνετε εσείς είτε το γράφετε σε μαθήματα κολύμβησης. Μάλιστα τα μαθήματα ξεκινούν από 6 μηνών και μετά (baby swimming).
11. Μάθετε ΚΑΡΠΑ
Εάν ένα παιδί πέσει στην πισίνα, τραβήξτε το αμέσως έξω από το νερό, καλέστε το 166 και ξεκινήστε να κάνετε ΚΑΡΠΑ. Είναι σημαντικό να μάθετε πώς κάνουν ΚΑΡΠΑ στα παιδιά, ώστε να στείλετε αίμα στην καρδιά, τον εγκέφαλο και σε άλλα όργανα ενώ το ΕΚΑΒ θα είναι καθ’ οδόν.
Εάν το παιδί σας κατάπιε πολύ νερό, παρακολουθείτε το για το υπόλοιπο της ημέρας. Οι βλάβες μπορεί να εξελιχθούν αρκετές ώρες μετά από έναν παραλίγο πνιγμό. Όταν το νερό πέφτει στον πνευμονικό ιστό μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και να οδηγήσει σε δύσπνοια, παρεμποδίζοντας την ανταλλαγή οξυγόνου στους πνεύμονες. Οποιοδήποτε σημάδι ότι το παιδί σας αναπνέει λίγο πιο δύσκολα ή πιο γρήγορα σημαίνει ότι πρέπει να το δει γιατρός.
Για να δηλώσετε συμμετοχή για να μάθετε ΚΑΡΠΑ και για περισσότερες πληροφορίες σχετικές με την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, αποστείλετε στην ακόλουθη διεύθυνση: athinasamaritesedu@redcross.gr ή στο τηλέφωνο: 210-5248132.