Τα λόγια σας επηρεάζουν τα παιδιά και τα εγγόνια σας περισσότερο από όσο νομίζετε. Μάθετε ποιες φράσεις να αποφεύγετε και γιατί.
Στην καθημερινότητα του παιδιού σας, ανταλλάσσετε χιλιάδες λέξεις κάθε μέρα ή έστω κάθε εβδομάδα. Αν και πολλές από αυτές τις συνομιλίες μπορεί να φαίνονται φυσιολογικές ή ασήμαντες, υπάρχουν φράσεις που μπορεί να βλάπτουν την ψυχική υγεία και την ανάπτυξη του παιδιού σας.
Παρακάτω θα δείτε κάποιες κοινές φράσεις που ίσως να λέτε κι εσείς ως γονείς ή ως παππούδες χωρίς να το καταλαβαίνετε, οι οποίες όμως μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις. Πώς και γιατί μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τα παιδιά και τα εγγόνια σας αυτές οι συνηθισμένες φράσεις;
Πώς θα καταλάβετε ότι το παιδί σας παλεύει με την ψυχική του υγεία: 10 βήματα για να το βοηθήσετε
Πώς επηρεάζουν την ανάπτυξη του παιδιού
Οι γονείς δημιουργούν το περιβάλλον μέσα στο οποίο τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσονται, όπως εξηγεί η παιδοψυχολόγος Dr. Caroline Danda, σύμφωνα με το parade.com. «Το περιβάλλον περιλαμβάνει την προβολή και το μοίρασμα αξιών και πεποιθήσεων, τη θέσπιση ορίων και την παροχή καθοδήγησης για την επίτευξη ανεξαρτησίας», σημειώνει.
Η κλινική ψυχολόγος Dr. Sarah Bren αναφέρει ότι υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι με τους οποίους οι γονείς και οι παππούδες επηρεάζουν την ανάπτυξη του παιδιού ή του εγγονού τους, επίσης σύμφωνα με το parade.com. Εκτός από το περιβάλλον, αυτό περιλαμβάνει την ικανότητα να αφουγκράζονται τις συναισθηματικές και σωματικές ανάγκες του παιδιού, την ανατροφοδότηση και την καθοδήγηση που του προσφέρουν, καθώς και τη δυνατότητα να αποτελούν μια ασφαλή βάση και πηγή συναισθηματικής υποστήριξης.
«Οι γονείς επηρεάζουν συνεχώς την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού τους, άμεσα και έμμεσα», εξηγεί η Dr. Bren. Προσθέτει ότι οι παππούδες μπορούν επίσης να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού, είτε αναλαμβάνοντας τακτικά τον ρόλο του βασικού φροντιστή, είτε βλέποντας το παιδί περιστασιακά, είτε υποστηρίζοντας τους γονείς.
5 Φράσεις που Ένας Παιδοψυχολόγος Συνιστά να Αποφεύγετε
- Τέλεια
- Δεν είναι κάτι σπουδαίο
- Άκου τι πρέπει να κάνεις
- Πώς ήταν η μέρα σου;
- Τι πλάνο έχεις για τις σπουδές σου;
1. «Τέλεια»
Η Dr. Danda επισημαίνει ότι πολλοί χρησιμοποιούν τη λέξη «τέλεια» όταν τα πράγματα πηγαίνουν όπως αναμενόταν. «Ωστόσο, η χρήση της λέξης ‘τέλεια’ μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι η τελειότητα είναι εφικτή και αναμενόμενη», εξηγεί, όταν λέγεται σε ένα παιδί. Αντί να πείτε «τέλεια», προτείνει να πείτε: «Μπράβο, ευχαριστώ» ή «Μπράβο, τα πήγες πολύ καλά».
2. «Δεν είναι κάτι σπουδαίο»
Το να λέτε αυτή τη φράση ή παρόμοιες όπως «Θα το ξεπεράσεις» δεν είναι η καλύτερη απάντηση όταν το παιδί σας ή ο έφηβος νιώθει έντονα συναισθήματα, εξηγεί η Dr. Danda. Για εκείνα, αυτό που συμβαίνει είναι πράγματι σημαντικό.
«Τα παιδιά και οι έφηβοι δεν έχουν την εμπειρία και τη σοφία των γονιών ή των παππούδων τους», σημειώνει. «Είναι σημαντικό να επικυρώσετε τα συναισθήματα και να ακούσετε, ώστε τα παιδιά, και ιδιαίτερα οι έφηβοι, να μπορέσουν να εκφράσουν και να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους. Είναι πολύ πιο εύκολο να ξεπεράσουν μια δυσκολία όταν νιώθουν ότι κάποιος τα καταλαβαίνει».
Πότε το παιδί χρειάζεται παιδοψυχολόγο | Checklist για γονείς
3. «Άκου τι πρέπει να κάνεις.»
Αυτή η φράση ανήκει στην κατηγορία της «μονομερούς καθοδήγησης» και μπορεί, άθελά σας, να μειώσει την αυτοπεποίθηση ή την ανεξαρτησία του παιδιού. Η χρήση της λέξης «πρέπει» μπορεί επίσης να προκαλέσει αίσθημα ντροπής, σαν να έπρεπε ήδη να γνωρίζει τη σωστή λύση. Η Dr. Danda προτείνει μια εναλλακτική: «Έχω κάτι στο μυαλό μου αν θες να το ακούσεις.»
«Αυτό επιτρέπει στους γονείς να μη μιλούν άσκοπα αν τα παιδιά δεν είναι έτοιμα να ακούσουν», εξηγεί. «Παράλληλα, τα παιδιά ξέρουν ότι οι γονείς είναι διαθέσιμοι για υποστήριξη και μπορούν να βοηθήσουν». Μια άλλη προσέγγιση, σύμφωνα με τη Dr. Danda, είναι να ξεκινήσετε τη συζήτηση με τη φράση: «Είμαι περίεργος να μάθω τι γνώμη έχεις για αυτό» ή να συνοψίσετε τα όσα απασχολούν το παιδί σας με τρόπο που να οδηγεί σε λύση, να βοηθήσετε δηλαδή τη σκέψη του.
4. «Πώς ήταν η μέρα σου;»
Συνήθως, η μόνη απάντηση που θα πάρετε σε αυτή την ερώτηση είναι ένα «καλά», και υπάρχει πιθανότητα το παιδί να εκνευριστεί αν επιμείνετε με περισσότερες ερωτήσεις, εξηγεί η Dr. Danda. «Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα παιδιά επιστρέφουν από μια απαιτητική ημέρα, γεμάτη ερεθίσματα. Το να τους ζητήσουμε να αναλογιστούν τη μέρα τους και να απαντήσουν σε ερωτήσεις μπορεί να τα εξαντλήσει, οδηγώντας τα να κλειστούν στον εαυτό τους», προσθέτει η Dr. Bren.
Αντί να ρωτήσετε «Πώς ήταν η μέρα σου;», η Dr. Danda προτείνει φράσεις όπως: «Καλωσήρθες σπίτι», «Χαίρομαι που γύρισες» ή «Είναι ωραίο να βλέπω το χαμόγελό σου». «Οι γονείς μπορούν επίσης να κάνουν σχόλια για κάτι που γνωρίζουν ότι συνέβη», προτείνει. Για παράδειγμα: «Ελπίζω να πήγε καλά το τεστ. Ξέρω ότι προετοιμάστηκες καλά για αυτό» ή «Τι όμορφη μέρα σήμερα! Ελπίζω να πέρασες ωραία στο διάλειμμα».
5. «Τι πλάνο έχεις για τις σπουδές σου;»
«Ιδιαίτερα σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη πίεση για υψηλές επιδόσεις, αυτή είναι μια συχνή ερώτηση», αναφέρει η Dr. Danda. «Δεν αποφασίζουν όλα τα παιδιά ή δεν χρειάζεται να πάνε στο πανεπιστήμιο αμέσως μετά την αποφοίτησή τους από το λύκειο», τονίζει.
«Κάποια παιδιά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ωριμάσουν και να ανακαλύψουν τα ενδιαφέροντά τους. Άλλα μπορεί να διαπρέψουν σε τεχνικά επαγγέλματα ή σε άλλες καριέρες». Η ίδια προτείνει να ρωτήσετε κάτι πιο γενικό, όπως: «Τι σκέφτεσαι να κάνεις μετά το λύκειο;»
Να θυμάστε πως…
Οι γονείς και οι παππούδες δεν είναι τέλειοι. Στην καθημερινή της πρακτική, η Dr. Bren υπενθυμίζει στους γονείς ότι είναι «απολύτως φυσιολογικό» να έχουν πει ή να λένε ακόμα κάποιες από αυτές τις «λάθος» φράσεις.
Εκρήξεις θυμού: 8 τρόποι για να ξεθυμάνει το παιδί
«Αν πείτε κάτι που εύχεστε να μην είχατε πει, μπορείτε πάντα να το διορθώσετε και να το πείτε ξανά με διαφορετικό τρόπο», τονίζει. «Ευτυχώς, θα υπάρξουν πολλές ευκαιρίες να επανορθώσετε, γιατί το να μεγαλώνετε παιδιά δεν αφορά στην τελειότητα της κάθε στιγμής, αλλά στην παρουσία σας στη ζωή τους».
Πηγές: parade.com, NIH (1), ResearchGate, NIH (2)