Είστε συνεχώς πάνω από το κεφάλι τους και παρεμβαίνετε σε όλα, είστε υπερπροστατευτικοί και υπερίπτασθε των παιδιών σας; Η αγάπη μπορεί να είναι άπειρη αλλά όχι ασφυκτική. Μάθετε τί είναι ο γονιός ελικόπτερο.
Το 1969, o εκπαιδευτικός, παιδοψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Haim Ginott χρησιμοποίησε τον όρο του γονιός ελικόπτερο (helicopter parent) στο βιβλίο του Parents & Teenagers, ο οποίος προήλθε από εφήβους που είπαν πως νιώθουν ότι οι γονείς τους «αιωρούνταν» από πάνω τους σαν ελικόπτερο. Ο όρος καθιερώθηκε πρόσφατα και συμπεριλήφθηκε στα λεξικά.
Τι σημαίνει ο όρος γονιός ελικόπτερο;
Πρόκειται για τον γονιό που ανησυχεί υπερβολικά για το παιδί του και το προστατεύει με τρόπο που δεν του αντιστοιχεί, παρεμβαίνει και μπλέκεται στη ζωή του με υπερβολικά ελεγκτικό τρόπο. Στην ουσία οι γονείς “πετούν” πάνω από τα παιδιά και βρίσκονται σε επιφυλακή προκειμένου να τα προφυλάξουν από οτιδήποτε και οποιονδήποτε μπορεί να τα απογοητεύσει και να τα στεναχωρήσει.
Γιατί κάποιος γίνεται γονιός ελικόπτερο;
Είναι φυσικό να θέλετε να προστατέψετε τα παιδιά σας. Είναι επίσης κατανοητό να επιθυμείτε τα παιδιά σας να είναι επιτυχημένα και να εξελιχθούν σε ικανούς ενήλικες. Μερικές φορές, ωστόσο, μπορείτε να μπείτε στον πειρασμό να ασκήσοετε υπερβολική πίεση και προστασία στα παιδιά σας, είτε από αγάπη είτε από κάτι άλλο.
Ένας κύριος λόγος είναι η απλή επιθυμία να χαρίσουν στα παιδιά μια παιδική ηλικία σε αντίθεση με αυτό που βίωσαν οι γονείς. Εάν είχατε μια δύσκολη παιδική ηλικία, με έναν απόντα ή μη υποστηρικτικό γονέα, ίσως να θέλετε να διορθώσετε την πορεία σας με τα παιδιά σας. Επιπλέον κάποιοι γονείς καταλήγουν να χρησιμοποιούν αυτό το στυλ ανατροφής επειδή αισθάνονται πίεση να πετύχουν ως γονείς.
Τέλος, υπάρχουν μερικοί γονείς που ανησυχούν ιδιαίτερα μήπως πληγωθούν τα παιδιά τους – τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά. Εξαιτίας αυτού, μπορεί να έχουν την τάση να παρακολουθούν στενά τα παιδιά τους. Μερικοί γονείς πιστεύουν ότι το να μην βιώσει το παιδί τους ποτέ την αποτυχία ή την απογοήτευση είναι καλύτερο από το να βιώσει αυτές τις εμπειρίες ζωής και να νιώθει απογοητευμένο.
Αν και το είστε γονιός ελικόπτερο δεν είναι πάντα κακό, ειδικά όταν κρατάτε το μέτρο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό το στυλ ανατροφής μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα προβληματικό για τα παιδιά σας.
Μήπως είστε και εσείς γονιός ελικόπτερο; Πώς θα το καταλάβετε
- Δεν διαχωρίζετε τον εαυτό σας από το παιδί σας. Μιλάτε στον πρώτο πληθυντικό όταν αναφέρεστε σε αυτό.
- Φωνάζετε συνεχώς, κάνετε παρατηρήσεις, δίνετε οδηγίες όπως “μην κάνεις αυτό, μην κάνεις εκείνο, θα πέσεις πρόσεχε κ.λπ.”.
- Αποφασίζετε εσείς ποια ρούχα θα φορέσει, ποιοι θα είναι οι φίλοι του, πώς θα κάνει τις σχολικές του εργασίες, τι θα σπουδάσει.
- Αποξενώνετε το παιδί από τον εξωτερικό κόσμο, κάνοντάς το αρκετά ντροπαλό, εσωστρεφές, μοναχικό.
- Κρίνετε αυστηρά το παιδί, δεν είστε ικανοποιημένοι με την απόδοσή του και το επαινείτε πολύ σπάνια ή σχεδόν ποτέ.
- Η επιθυμία σας το για το παιδί είναι να είναι τέλειο, με αποτέλεσμα να παραβλέπετε τις επιθυμίες του.
- Εισπράττετε τις επιτυχίες του παιδιού σας σαν να ήταν δικό σας επίτευγμα και νιώθετε υπόλογοι για τις αποτυχίες του.
- Δεν εμπιστεύεστε το εκπαιδευτικό σύστημα, ούτε τη δασκάλα ή τον δάσκαλο. Μπορεί να έχετε κάνει ήδη παράπονα στη δασκάλα πως βάζει άριστα σκέτο στην ορθογραφία του παιδιού σας ενώ τα άλλα παιδιά παίρνουν με τόνο!
- Πιστεύετε ότι το δικό σας παιδί αδικείται γιατί είναι ξεχωριστό και δεν το καταλαβαίνει κανείς.
- Ζητάτε τον λόγο από τις μητέρες των συμμαθητών του για κάτι που έκανε το παιδί σας και «παρασύρθηκε» από τα δικά τους παιδιά!
- Έχετε μειωμένο αυθορμητισμό και ενσυναίσθηση.
Τι να κάνετε για να… προσγειωθείτε
Μην είστε πάνω από το παιδί σας σαν ελικόπτερο. Αφήστε το να κάνει μόνο του αυτά που μπορεί, ακόμα και αν δεν τα κάνει τέλεια.
Αφήστε το παιδί σας να ρισκάρει, να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, να κάνει λάθος, να πάρει αποφάσεις: αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθει και να τονωθεί η αυτοπεποίθησή του.
Μη φορτώνετε το παιδί με τα άγχη σας για την πρόοδο και την εξέλιξή του.
Μην προσπαθείτε να καλύψετε τις δικές σας συναισθηματικές ανάγκες μέσα από το παιδί σας.
Αφιερώστε χρόνο για να ακούσετε τις επιθυμίες του παιδιού και αφήστε το να διαλέξει τον δικό του δρόμο, κι ας είναι διαφορετικός από αυτόν που εσείς του προορίζατε.
Μην επικεντρώνετε την προσοχή σας στο παιδί και μην εμπλέκεστε στη ζωή του, σε τέτοιο βαθμό που να μην σας μένει χρόνος να έχετε δική σας ζωή.
Εμπιστευτείτε το παιδί σας γιατί έτσι θα αποκτήσει αυτοεκτίμηση, θα γίνει υπεύθυνο και θα εξελίσσεται. Βρείτε τη χρυσή τομή μεταξύ του «καθοδηγώ» και του «αφήνω να αναπτυχθεί». Αφήστε το παιδί να παίρνει πρωτοβουλίες.
Τα παιδιά των γονιών-ελικοπτέρων συνήθως δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις πραγματικές δυσκολίες της ζωής. Στόχος σας δεν είναι να πετάτε πάνω από το παιδί επειδή φοβάστε μήπως πέσει, αλλά να του διδάξετε πώς να σηκώνεται. Εφοδιάστε το με εργαλεία που θα του επιτρέπουν να αποκτήσει αυτονομία, να ωριμάσει συναισθηματικά και να ενηλικιωθεί.