Πολύ συχνά στη διάρκεια του χρόνου εμφανίζεται γαστρεντερίτιδα, επειδή συμβαίνουν μικροεπιδημίες γαστρεντερίτιδας που ταλαιπωρούν τα παιδιά. Τις συναντούμε με μεγαλύτερη συχνότητα την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Εμετός, διάρροια και πόνος στην κοιλιά είναι τα πιο συχνά συμπτώματα που δίνει μια γαστρεντερίτιδα στα παιδιά, είτε είναι ιογενής είτε όχι. Για να προστατέψετε τα παιδιά και εσάς στις διακοπές, δείτε τι να κάνετε και τι να μην κάνετε σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας.
Που οφείλεται η γαστρεντερίτιδα;
Οι γαστρεντερίτιδες πρόκειται για ιογενείς κυρίως, που οφείλονται σε διάφορους ιούς. Οι συχνότεροι από αυτούς είναι οι εντεροϊοί, οι ροταϊοί και οι αδενοϊοί, οι νοροϊοί. Προσβάλλουν όλες τις ηλικίες, και οι ροταϊοί αφορούν κυρίως σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών. Γενικά οι γαστρεντερίτιδες, εκτός από ιούς μπορεί να οφείλονται και σε μικρόβια με γνωστότερη τη σαλμονέλα, τη σιγκέλα, το καμπυλοβακτηρίδιο κ.ά., περισσότερο όμως συμβαίνουν τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα, έχει συνήθως ηπιότερα συμπτώματα ενώ η μικροβιακή πιο σοβαρά συμπτώματα, που πολλές φορές απαιτούν νοσηλεία. Η συχνότερη είναι η ιογενής. Στα συμπτώματα κυριαρχούν οι έμετοι, οι διάρροιες, το κοιλιακό άλγος και ο πυρετός.
Δεν είναι απαραίτητο μια γαστρεντερίτιδα να έχει όλα αυτά τα συμπτώματα μαζί, μπορεί να εμφανίζει και ένα μόνο από τα τρία πρώτα με ή χωρίς πυρετό!
Πως μεταδίδεται μία γαστρεντερίτιδα
Από άτομο σε άτομο: Η ιογενής γαστρεντερίτιδα μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο, αφού οι ιοί αποβάλλονται στα κόπρανα και στα εμέσματα των ασθενών. Ένας ασθενής με γαστρεντερίτιδα από νοροϊό μεταδίδει από τη στιγμή που ξεκινά να νιώθει αδιαθεσία έως και τουλάχιστον τρεις ημέρες μετά την ανάρρωση του.
Από την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες: Οι ιοί επιβιώνουν στις επιφάνειες έως και 72 ώρες και ακόμα και μικρή ποσότητα του ιού αρκεί για να μολυνθεί κάποιος. Η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα, καθώς και η εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων που απελευθερώνονται σε περιπτώσεις έντονης διάρροιας ή εμετού μπορούν να οδηγήσουν σε μόλυνση ενός ατόμου.
Από τρόφιμο ή ποτό: Η μόλυνση ενός ατόμου γίνεται μέσω της κατανάλωσης κάποιου τροφίμου ή ποτού, που μολύνθηκε από ένα άτομο με ιογενή γαστρεντερίτιδα κατά την προετοιμασία του, ιδιαίτερα όταν το άτομο αυτό δεν πλένει τα χέρια του επιμελώς μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Από κακή υγιεινή: Όταν δεν πλένονται τα χέρια μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Κίνδυνοι και αντιμετώπιση
Σε περίπτωση αφυδάτωσης, ένα άτομο μπορεί να έχει μειωμένη ούρηση, ξηροστομία και ζαλάδα. Ένα αφυδατωμένο παιδί/βρέφος μπορεί να κλαίει με λίγα ή καθόλου δάκρυα, δεν βρέχει συχνά τις πάνες του, και παρουσιάζει ασυνήθιστη υπνηλία και νωθρότητα.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων: το πιο οξύ και πιο επείγον σύμπτωμα από όλα της γαστρεντερίτιδας, είναι οι έμετοι. Και αυτό γιατί όταν παρατείνονται δεν επιτρέπουν στον οργανισμό την ενυδάτωση από το στόμα και αποκατάσταση των υγρών που χάθηκαν, οδηγώντας στην αφυδάτωση.
Ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι γονείς σε αυτήν την περίπτωση, είναι να βιάζονται να δώσουν υγρά αμέσως μετά από κάθε έμετο, φοβούμενοι την αφυδάτωση. Όμως το διεγερμένο αντανακλαστικό του εμέτου λόγω της ίωσης, διεγείρεται περισσότερο όταν αναγκάζεται το στομάχι μας να λειτουργήσει αμέσως με οποιαδήποτε τροφή ή υγρά που χορηγούμε τόσο γρήγορα μετά τον έμετο. Έτσι αυξάνουμε τον αριθμό των εμέτων και βέβαια την πιθανότητα να καταλήξουμε στο νοσοκομείο. Γι’ αυτό μετά από κάθε έμετο:
- Περιμένουμε μια με δυο ώρες τουλάχιστον και εφ’ όσον σε αυτό το διάστημα το παιδί δεν έχει κάνει άλλο έμετο, τότε προσπαθούμε να χορηγήσουμε ελάχιστη ποσότητα υγρών αργά (απλά νερό ή με διάλυμα ηλεκτρολυτών μαζί) που αυξάνουμε σταδιακά, παρατηρώντας παράλληλα, αν το παιδί έχει τάση ή κάνει ξανά έμετο.
- Αν επαναλάβει τον έμετο, τότε διακόπτουμε την προσπάθεια για μια-δυο ακόμη ώρες και επαναλαμβάνουμε την πιο πάνω διαδικασία.
- Ανάλογα με τον αριθμό των εμέτων που έχουν προηγηθεί, η προσπάθεια την όποια περιγράφουμε έχει περιθώρια να επαναληφτεί μια, δυο φορές ακόμη, γιατί πλέον πρέπει να αρχίσει η ενυδάτωση και αν αυτό δεν μπορεί να γίνει από το στόμα θα πρέπει να γίνει με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, σε συνθήκες νοσηλείας βέβαια.
Πολλοί γονείς ρωτούν ποιος είναι ο αριθμός εκείνος των εμέτων που θα τους οδηγήσει στο νοσοκομείο. Αυτό, εξαρτάται από τον κάθε οργανισμό. Υπάρχουν παιδιά που και με 3 -4 εμέτους μπορεί να έχουν αφυδατωθεί. Πάντα συνεκτιμώνται και άλλοι παράγοντες όπως οι διάρροιες, ο πυρετός κτλ που προσθέτουν στοιχεία αφυδάτωσης.
Ένας αριθμός 5 έως 10 εμέτων πάντως, πρέπει πάντοτε να εκτιμάται από το γιατρό γιατί είναι οριακή για αφυδάτωση κατάσταση!
Σε ότι αφορά στις διάρροιες είναι κατά κανόνα πιο εύκολα αντιμετωπίσιμες καθώς η σχετική δίαιτα (αποφεύγουμε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, βαριά μαγειρεμένα φαγητά και σε ορισμένες περιπτώσεις γαλακτοκομικά), σε συνδυασμό με τη χορήγηση άφθονων υγρών κατά προτίμηση μαζί με ηλεκτρολύτες, βοηθά αρκετά.
Η λήψη αντιδιαρροϊκών και αντιεμετικών φαρμάκων που συνηθίζονται στους ενήλικες, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, δεν συνιστάται στα παιδιά. Και βέβαια στις ιογενείς γαστρεντερίτιδες δεν έχουν θέση τα αντιβιοτικά.
Προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση τους
1. Τήρηση κανόνων υγιεινής
- Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό: μετά τη χρήση της τουαλέτας, μετά την αλλαγή πάνας, αφότου έρθει κανείς σε επαφή με κάποιον που έχει διάρροια ή κάνει εμετό, μετά την κολύμβηση, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον χειρισμό τροφίμων. Σημειώνεται ότι οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν ώστε και τα παιδιά της οικογένειας να κάνουν το ίδιο.
- Σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και των οικιακών σκευών με σαπούνι και νερό, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
- Χρήση οικιακής χλωρίνης για το καθάρισμα της τουαλέτας του σπιτιού
- Σχολαστικό καθάρισμα μολυσμένων με κόπρανα ή εμέσματα υφασμάτων (ρούχων, σεντονιών, εσωρούχων, πετσετών κ.ά.).
- Αποφυγή χρήσης των ίδιων σκευών (ποτήρια, πιάτα κ.ά.) και άλλων προσωπικών αντικειμένων με άλλα άτομα.
- Αποφυγή στενής επαφής με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας.
2. Κατανάλωση ασφαλών τροφίμων και νερού
Δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς ότι τα μολυσμένα τρόφιμα μπορεί να έχουν φυσιολογική όψη και οσμή. Αυτό αφορά περισσότερο στις μικροβιακές γαστρεντερίτιδες. Τι μπορεί να κάνει κανείς όταν νοσεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα για να μην μεταδώσει το νόσημα στα άτομα του περιβάλλοντος του; Όταν κάποιος νοσεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα, έχει δηλαδή διάρροια και/ή εμετό, θα πρέπει, για όσο διαρκούν τα συμπτώματά του και για διάστημα 48 ωρών μετά την υποχώρηση τους:
- Να μη συμμετέχει στην προετοιμασία του φαγητού ή στην παροχή φροντίδας υγείας σε άλλα άτομα και να περιορίσει την άμεση επαφή με τους οικείους του.
- Να απέχει από τον παιδικό σταθμό ή το σχολείο (είτε είναι μαθητής, είτε εργάζεται εκεί).
- Να απέχει από την εργασία του.
- Να αποφεύγει την επίσκεψη σε χώρους όπως νοσοκομεία, γηροκομεία ή άλλα ιδρύματα (ευπαθείς ομάδες).
- Να μη συμμετέχει σε δραστηριότητες όπως κολύμβηση σε πισίνα, επίσκεψη σε σπα.