Το φθόριο είναι ένα μεταλλικό στοιχείο που βρίσκεται φυσικά στο νερό. Σχεδόν όλο το νερό περιέχει λίγο φθόριο, αλλά τα επίπεδα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την προέλευση του νερού. Προστίθεται, επίσης, στην οδοντόκρεμα και τα αποθέματα νερού επειδή μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της τερηδόνας, όπως αναφέρει το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχουν υπάρξει κάποιες ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια της χρήσης του και μια νέα μελέτη προσθέτει στοιχεία που επιτείνουν αυτούς τους προβληματισμούς.
Είναι ασφαλές το φθόριο στην οδοντόκρεμα; Ποιοι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν
Το φθόριο στο νερό μπορεί να μειώνει τη γνωστική απόδοση των παιδιών, σύμφωνα με νέα μελέτη
Το φθόριο προστίθεται στο πόσιμο νερό σε πολλές χώρες, αλλά νέα έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Environmental Health Perspectives, δείχνει ότι ακόμη και η χαμηλή έκθεση μπορεί να επηρεάσει τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών.
Η νέα μελέτη παρακολούθησε 500 μητέρες και τα παιδιά τους, συνδέοντας τα υψηλότερα επίπεδα φθορίου με μειωμένη γνωστική απόδοση, ιδιαίτερα στη λεκτική συλλογιστική και την αισθητηριακή επεξεργασία. Ενώ το φθόριο στην οδοντόκρεμα είναι γενικά ασφαλές, η παρουσία του στο νερό μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους. Οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα για την επανεκτίμηση των ορίων ασφαλείας για το φθόριο στο πόσιμο νερό και σε άλλες πηγές.
Φθόριο στο πόσιμο νερό: Μια κοινή αλλά αμφιλεγόμενη πρακτική
Το φθόριο εμφανίζεται φυσικά στο πόσιμο νερό ως ιόντα φθορίου, αλλά η συγκέντρωσή του είναι συνήθως χαμηλή στα δημόσια αποθέματα νερού. Σε ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Χιλή, η Αυστραλία και η Ιρλανδία, το φθόριο προστίθεται σκόπιμα στο δημοτικό νερό σε περίπου 0,7 mg ανά λίτρο για να βοηθήσει στην πρόληψη της τερηδόνας.
«Δεδομένης της ανησυχίας για τους κινδύνους για την υγεία, η προσθήκη φθορίου στο πόσιμο νερό είναι αμφιλεγόμενη και έχει συζητηθεί ευρέως στις ΗΠΑ και τον Καναδά», τονίζει η Maria Kippler, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Ιατρικής του Karolinska Institutet. «Τα αποτελέσματά μας υποστηρίζουν τη θεωρία ότι ακόμη και οι σχετικά χαμηλές συγκεντρώσεις φθορίου μπορούν να επηρεάσουν την πρώιμη ανάπτυξη των παιδιών».
Πόσο νερό πρέπει να πίνετε; 9 συμβουλές για να πίνετε περισσότερο κάθε μέρα
Παρακολούθηση της έκθεσης σε φθόριο σε μητέρες και παιδιά
Για να κατανοήσουν καλύτερα την επίδραση του φθορίου στη γνωστική ανάπτυξη, οι ερευνητές μελέτησαν 500 μητέρες και τα παιδιά τους σε αγροτική περιοχή του Μπαγκλαντές, όπου το φυσικό φθόριο υπάρχει στο πόσιμο νερό σε επίπεδα παρόμοια με αυτά που βρίσκονται σε άλλα μέρη του κόσμου.
Οι ψυχολόγοι αξιολόγησαν τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών σε ηλικία 5 και 10 ετών χρησιμοποιώντας καθιερωμένα τεστ. Η έκθεση στο φθόριο προσδιορίστηκε με ανάλυση των συγκεντρώσεων φθορίου σε δείγματα ούρων τόσο από μητέρες όσο και από παιδιά. Αυτές οι μετρήσεις παρείχαν πληροφορίες για τη συνολική έκθεση από πολλαπλές πηγές, συμπεριλαμβανομένου του πόσιμου νερού, των τροφίμων και των οδοντιατρικών προϊόντων.
«Θα ήθελα να τονίσω ότι τα προϊόντα οδοντιατρικής φροντίδας, όπως η οδοντόκρεμα, δεν αποτελούν συνήθως σημαντική πηγή έκθεσης, καθώς δεν προορίζονται για κατάποση», σημειώνει η Δρ. Kippler. «Το φθόριο στην οδοντόκρεμα είναι σημαντικό για την πρόληψη της τερηδόνας, αλλά είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα μικρά παιδιά να μην καταπίνουν την οδοντόκρεμα κατά το βούρτσισμα».
Υψηλότερο φθόριο, χαμηλότερες γνωστικές ικανότητες
Η διάμεση συγκέντρωση φθορίου στα ούρα των εγκύων γυναικών από το Μπαγκλαντές ήταν 0,63 mg/L. Τα αποτελέσματα της μελέτης, λοιπόν, δείχνουν ότι οι αυξανόμενες συγκεντρώσεις φθορίου στις έγκυες γυναίκες θα μπορούσαν να συνδεθούν με τη μείωση των γνωστικών ικανοτήτων των παιδιών τους σε ηλικία 5 και 10 ετών.
Τα παιδιά που είχαν πάνω από 0,72 mg/L φθόριο στα ούρα τους μέχρι την ηλικία των 10 ετών είχαν επίσης χαμηλότερες γνωστικές ικανότητες από τα παιδιά με λιγότερο φθόριο στα ούρα τους, με πιο έντονες συσχετίσεις στις δεξιότητες λεκτικής λογικής και ικανότητα ερμηνείας και επεξεργασίας των αισθητηριακών εισροών. Οι εκθέσεις που συσχετίστηκαν με εξασθενημένη γνωστική ανάπτυξη είναι χαμηλότερες από αυτές που λαμβάνονται στο υπάρχον όριο του ΠΟΥ και της ΕΕ για το φθόριο στο πόσιμο νερό, το οποίο είναι 1,5 mg/L.
Οι ερευνητές δεν βρήκαν στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ των συγκεντρώσεων φθορίου στα ούρα των πεντάχρονων και των γνωστικών τους ικανοτήτων. «Αυτό μπορεί να οφείλεται στον μικρότερο χρόνο έκθεσης, αλλά και στο γεγονός ότι οι συγκεντρώσεις φθορίου στα ούρα δεν είναι τόσο αξιόπιστες στα μικρότερα παιδιά, λόγω των μεγαλύτερων διακυμάνσεων στο πόσο φθόριο προσλαμβάνεται και αποθηκεύεται στο σώμα, ιδιαίτερα στα οστά», εικάζει η Δρ. Kippler.
Ανάγκη για περισσότερη έρευνα
Δεδομένου ότι αυτή ήταν μια μελέτη παρατήρησης, δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τις αιτίες. Είναι επομένως σημαντικό, σύμφωνα με τους ερευνητές, να αξιολογηθούν τα συνολικά αποτελέσματα αρκετών παρόμοιων διαχρονικών μελετών. Για τον λόγο αυτό, σκοπεύουν να διερευνήσουν τις συσχετίσεις σε άλλους πληθυσμούς και να δημιουργήσουν πειραματικά μοντέλα για να προσδιορίσουν τους πιθανούς μοριακούς μηχανισμούς που το προκαλούν.
Τι μπορεί να αντικαταστήσει το φθόριο στην οδοντόκρεμα;
«Υπάρχει ανάγκη για περισσότερη έρευνα για να δημιουργηθεί μια ισχυρή βάση για την ανασκόπηση των κινδύνων για την υγεία από φθόριο και των ορίων για το πόσιμο νερό, τα τρόφιμα και τα προϊόντα οδοντιατρικής φροντίδας, ειδικά για τα παιδιά. Ακόμη και μικρές αλλαγές στη γνωστική λειτουργία σε επίπεδο πληθυσμού μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία», καταλήγει η Δρ. Kippler.
Πηγές: Science Daily, Bloomberg School of Public Health, Environmental Health Perspectives