Η δυσλεξία αποτελεί μία μορφή μαθησιακής δυσκολίας που προκαλεί προβλήματα στην ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία. Οι μαθησιακές δυσκολίες συχνά αναγνωρίζονται στην παιδική ηλικία και περιλαμβάνουν τη δυσαριθμησία (διαταραχή στα μαθηματικά), τη δυσγραφία (διαταραχή στη γραπτή έκφραση), την αφασία (διαταραχή στον προφορικό λόγο) και τη δυσλεξία (διαταραχή στην ανάγνωση και ορθογραφία).
Η διάγνωση της δυσλεξίας δεν συνδέεται με κάποια σωματική ή ψυχολογική διαταραχή. Μπορεί να θεωρηθεί νευρολογική ιδιαιτερότητα και χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην ακριβή ή/και ευχερή αναγνώριση λέξεων και αδυναμίες στις δεξιότητες ορθογραφίας και αποκωδικοποίησης.
Που οφείλεται η δυσλεξία; Τι απαντά ο αναπτυξιολόγος
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έγκαιρη ανίχνευση της δυσλεξίας στα παιδιά είναι ιδιαίτερα σημαντική και υπάρχουν έξι βασικά σημάδια τα οποία πρέπει να προσέχουν οι γονείς για να εντοπίσουν αν το παιδί τους έχει αυτή τη μαθησιακή δυσκολία. Μάλιστα, αποτελέσματα ερευνών δείχνουν ότι οκτώ στους δέκα δυσλεξικούς μαθητές εγκαταλείπουν το σχολείο χωρίς διάγνωση, κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να επηρεάσει τις μελλοντικές ακαδημαϊκές και επαγγελματικές τους ευκαιρίες.
Διανύοντας την Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για τη Δυσλεξία (7-13 Οκτωβρίου), οι ειδικοί στον τομέα της εκπαίδευσης τονίζουν ότι με τη σωστή καθοδήγηση, τα παιδιά με δυσλεξία μπορούν να ξεπεράσουν τις προκλήσεις και να διακριθούν ακαδημαϊκά.
Τα έξι συμπτώματα δυσλεξίας που πρέπει να προσέχουν οι γονείς
- Δυσκολία εκμάθησης ομοιοκαταληξιών
- Αργή ανάπτυξη ομιλίας
- Δυσκολία στην εκμάθηση του αλφαβήτου
- Δυσκολεύεται να εκτελέσει περισσότερες από μία οδηγίες
- Σύγχυση με λέξεις που δείχνουν κατεύθυνση
- Δυσκολία με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη
1. Δυσκολία εκμάθησης ομοιοκαταληξιών
Τα παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται να θυμηθούν ή να απαγγείλουν απλές ομοιοκαταληξίες. Αυτό συμβαίνει επειδή τα παιδιά με δυσλεξία μπορεί να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν λέξεις με ομοιοκαταληξία ή να χωρίσουν τις λέξεις σε μεμονωμένους ήχους.
2. Αργή ανάπτυξη ομιλίας
Τα δυσλεξικά παιδιά μπορεί να αρχίσουν να μιλούν αργότερα από τους συνομηλίκους τους ή να δυσκολεύονται να εκφραστούν καθαρά. Συχνά παλεύουν με τη φωνολογική επεξεργασία, επηρεάζοντας την ικανότητά τους να παράγουν με ακρίβεια ήχους ομιλίας.
3. Δυσκολία στην εκμάθηση του αλφαβήτου
Η ανάμνηση της αλληλουχίας των γραμμάτων ή η συσχέτιση τους με τους ήχους τους μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για τα δυσλεξικά παιδιά λόγω δυσκολιών στη διαδοχική μνήμη και στην αντιστοιχία φωνήματος-γραφήματος.
4. Δυσκολεύεται να εκτελέσει περισσότερες από μία οδηγίες
Τα δυσλεξικά παιδιά μπορεί να δυσκολεύονται να ακολουθήσουν πολλές οδηγίες, ξεχνώντας μέρη ή ανακατεύοντας τη σειρά, κάτι που θα μπορούσε να αποδοθεί σε δυσκολίες που έχουν να κάνουν με τη μνήμη και την αλληλουχία.
5. Σύγχυση με λέξεις που δείχνουν κατεύθυνση
Λέξεις που υποδεικνύουν κατεύθυνση όπως «αριστερά», «δεξιά», «πάνω» και «κάτω» μπορεί να μπερδεύουν αυτούς που έχουν δυσλεξία, ένα κοινό χαρακτηριστικό που συχνά συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή.
6. Δυσκολία με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη
Η βραχυπρόθεσμη μνήμη μπορεί επίσης να είναι μια πρόκληση, καθώς τα παιδιά δυσκολεύονται να ανακαλέσουν πληροφορίες που έλαβαν πρόσφατα, όπως το όνομα ενός φίλου ή απλές οδηγίες, καθώς η δυσλεξία μπορεί να επηρεάσει τη μνήμη που είναι υπεύθυνη για την προσωρινή διατήρηση και επεξεργασία πληροφοριών.
Τα πιο κοινά σημάδια δυσλεξίας στα παιδιά περιλαμβάνουν:
- Ανάγνωση: Δυσκολεύεται να διαβάσει λέξεις, διαβάζει αργά ή κάνει λάθη όταν διαβάζει δυνατά.
- Γράψιμο: Ασυνεπής ορθογραφία, γραφή λέξεων προς τα πίσω ή σύγχυση παρόμοιων γραμμάτων.
- Γραμματική: Δυσκολία εκμάθησης γραμματικών κανόνων.
- Προσοχή: Δυσκολία στην προσοχή, στο να καθίσει ακίνητος ή στο να ακούει ιστορίες.
- Λεπτές κινητικές δεξιότητες: Δυσκολεύεται να ζωγραφίσει μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο (πχ. σε έτοιμα μπλοκ ζωγραφικής με ασκήσεις χρωματισμού) ή κάνει ακατάστατες πινελιές.
- Άγχος: Ανάπτυξη άγχους, ειδικά όταν διαβάζει δυνατά.
- Οικογενειακό ιστορικό: Άλλα μέλη της οικογένειας με παρόμοιες αδυναμίες.
Πώς να στηρίξετε παιδιά με δυσλεξία:
- Χρησιμοποιήστε πολλαπλές αισθήσεις για μάθηση: Ενσωματώστε οπτικές, ακουστικές και απτικές δραστηριότητες. Για τα μικρότερα παιδιά, το τραγούδι του αλφαβήτου μπορεί να είναι ευεργετικό. Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορεί να βρουν χρήσιμη τη χρωματική κωδικοποίηση διαφορετικών τμημάτων του λόγου ή τη δημιουργία νοητικών χαρτών για δομές ιστορίας.
- Χωρίστε τις εργασίες σε μικρότερα βήματα: Οι μεγάλες εργασίες μπορεί να είναι τρομακτικές για τους δυσλεξικούς μαθητές.
- Δώστε επιπλέον χρόνο για ανάγνωση και γραφή: Η ελαχιστοποίηση της πίεσης χρόνου μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να επεξεργαστούν τις πληροφορίες πιο αποτελεσματικά. Για τους μικρότερους μαθητές, παρατείνετε το χρόνο της ιστορίας ή χρησιμοποιήστε χρονόμετρα άμμου για εργασίες γραφής για να κάνετε τον χρόνο οπτικό. Για τα μεγαλύτερα παιδιά, δώστε επιπλέον χρόνο για εργασίες για το σπίτι και εργασίες ανάγνωσης. Δημιουργήστε έναν ήσυχο χώρο μελέτης χωρίς περισπασμούς στο σπίτι και ενθαρρύνετε τακτικά διαλείμματα για να διατηρήσετε τη συγκέντρωσή τους.
- Αξιοποιήστε τη χρήσιμη τεχνολογία: Χρησιμοποιήστε βοηθητικά εργαλεία κατάλληλα για την ηλικία για να υποστηρίξετε τη μάθηση.
- Εστιάστε στα δυνατά σημεία: Είναι ζωτικής σημασίας να εντοπίσετε και να γαλουχήσετε τους τομείς όπου το παιδί σας έχει καλές επιδόσεις, προκειμένου να τονώσετε την αυτοπεποίθηση και το κίνητρό του.