Σοκαριστικά είναι τα στοιχεία νέας μελέτης που συνδέει τις ωτίτιδες και τα αντιβιοτικά που παίρνουν τα παιδιά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, με σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές.
Ειδικότερα οι ερευνητές βρήκαν δείκτες του εντέρου που φαίνεται να σχετίζονται με μελλοντικές διαταραχές νευρολογικής ανάπτυξης, όπως η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, η ΔΕΠΥ, η διαταραχή επικοινωνίας και η διανοητική αναπηρία.
Η μελέτη αποτελεί μέρος της μελέτης ABIS με επικεφαλής τον Johnny Ludvigsson στο Πανεπιστήμιο Linköping. Περισσότερα από 16.000 παιδιά που γεννήθηκαν την περίοδο 1997–1999, που αντιπροσωπεύουν τον γενικό πληθυσμό, παρακολουθήθηκαν από τη γέννηση μέχρι τα 20 τους χρόνια. Από αυτά, 1.197 παιδιά, που αντιστοιχούν στο 7,3%, έχουν διαγνωστεί με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού, ΔΕΠΥ, διαταραχή επικοινωνίας ή διανοητική αναπηρία.
Ένας μεγάλος αριθμός παραγόντων του τρόπου ζωής και του περιβάλλοντος έχει εντοπιστεί μέσω ερευνών που πραγματοποιήθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της ανατροφής των παιδιών. Για ορισμένα από τα παιδιά, οι ερευνητές ανέλυσαν ουσίες στο αίμα του ομφάλιου λώρου και βακτήρια στα κόπρανα τους σε ηλικία 1 ετών.
«Η αξιοσημείωτη πτυχή της εργασίας είναι ότι αυτοί οι βιοδείκτες βρίσκονται κατά τη γέννηση στο αίμα του ομφάλιου λώρου ή στα κόπρανα του παιδιού σε ηλικία ενός έτους, δηλαδή πάνω από μια δεκαετία πριν από τη διάγνωση», λέει ο Eric W Triplett, καθηγητής στο Τμήμα Μικροβιολογίας και Κυτταρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα.
Η διαταραγμένη χλωρίδα του εντέρου κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής σχετίζεται με διαγνώσεις όπως ο αυτισμός και η ΔΕΠΥ αργότερα στη ζωή, σύμφωνα με τη μελέτη με επικεφαλής τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλόριντα και του Πανεπιστημίου Linköping που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell.
Η μελέτη είναι η πρώτη μακροπρόθεσμη ή προοπτική μελέτη που εξετάζει τη σύνθεση της εντερικής χλωρίδας και μια μεγάλη ποικιλία άλλων παραγόντων στα βρέφη, σε σχέση με την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος των παιδιών.
Ο ρόλος των αντιβιοτικών στον κίνδυνο ανάπτυξης αυτισμού και ΔΕΠΥ
«Μπορούμε να δούμε ότι υπάρχουν σαφείς διαφορές στην εντερική χλωρίδα ήδη κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής μεταξύ εκείνων που αναπτύσσουν αυτισμό ή ΔΕΠΥ και εκείνων που δεν έχουν. Βρήκαμε συσχετίσεις με ορισμένους παράγοντες που επηρεάζουν τα βακτήρια του εντέρου, όπως η αντιβιοτική θεραπεία κατά τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού, η οποία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αυτών των ασθενειών», λέει ο Δρ. Ludvigsson, ανώτερος καθηγητής στο Τμήμα Βιοϊατρικών και Κλινικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Linköping.
Τα παιδιά που είχαν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του αυτιού κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής τους είχαν αυξημένο κίνδυνο να διαγνωστούν με αναπτυξιακή νευρολογική διαταραχή αργότερα στη ζωή τους. Μάλλον δεν είναι η ίδια η λοίμωξη που ευθύνεται, αλλά οι ερευνητές υποπτεύονται ότι υπάρχει σύνδεση με τη θεραπεία με αντιβιοτικά.
Διαπίστωσαν ότι η παρουσία βακτηρίων Citrobacter ή η απουσία βακτηρίων Coprococcus αύξανε τον κίνδυνο μελλοντικής διάγνωσης. Μια πιθανή εξήγηση μπορεί να είναι ότι η αντιβιοτική θεραπεία έχει διαταράξει τη σύνθεση της χλωρίδας του εντέρου με τρόπο που συμβάλλει σε νευροαναπτυξιακές διαταραχές.
Ο κίνδυνος της αντιβιοτικής θεραπείας να βλάψει τη χλωρίδα του εντέρου και να αυξήσει τον κίνδυνο ασθενειών που συνδέονται με το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως ο διαβήτης τύπου 1 και οι παιδικοί ρευματισμοί, έχει αποδειχθεί σε προηγούμενες μελέτες.
«Το Coprococcus και το Akkermansia muciniphila έχουν πιθανές προστατευτικές επιδράσεις. Αυτά τα βακτήρια συσχετίστηκαν με σημαντικές ουσίες στα κόπρανα, όπως η βιταμίνη Β και οι πρόδρομοι νευροδιαβιβαστές που παίζουν ζωτικό ρόλο στην ενορχήστρωση των σημάτων στον εγκέφαλο», λέει η Angelica Ahrens, βοηθός επιστήμονας στην ερευνητική ομάδα του Δρ. Triplett στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα και πρώτη συγγραφέας αυτής της μελέτης.
«Συνολικά, είδαμε ελλείμματα σε αυτά τα βακτήρια σε παιδιά που αργότερα έλαβαν αναπτυξιακή νευρολογική διάγνωση», προσθέτει.
Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αναπτυξιακής νευρολογικής διάγνωσης
Η παρούσα μελέτη επιβεβαιώνει επίσης ότι ο κίνδυνος αναπτυξιακής νευρολογικής διάγνωσης στο παιδί αυξάνεται εάν οι γονείς καπνίζουν. Αντίθετα, ο θηλασμός έχει προστατευτική δράση, σύμφωνα με τη μελέτη.
Στο αίμα του ομφάλιου λώρου που λήφθηκε κατά τη γέννηση των παιδιών, οι ερευνητές ανέλυσαν τις ποσότητες διαφόρων ουσιών από το μεταβολισμό του σώματος, όπως τα λιπαρά οξέα και τα αμινοξέα. Μέτρησαν επίσης ορισμένες επιβλαβείς ουσίες που προέρχονται από το εξωτερικό, όπως η νικοτίνη και οι περιβαλλοντικές τοξίνες.
Συνέκριναν ουσίες στο αίμα του ομφάλιου λώρου 27 παιδιών που είχαν διαγνωστεί με αυτισμό με τον ίδιο αριθμό παιδιών χωρίς διάγνωση. Αποδείχθηκε ότι τα παιδιά που διαγνώστηκαν αργότερα είχαν χαμηλά επίπεδα πολλών σημαντικών λιπών στο αίμα του ομφάλιου λώρου. Ένα από αυτά ήταν το λινολενικό οξύ, το οποίο είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό των ωμέγα 3 λιπαρών οξέων που είναι αντιφλεγμονώδη και έχουν πολλές άλλες επιδράσεις στον εγκέφαλο.
Η ίδια ομάδα είχε επίσης υψηλότερα επίπεδα από την ομάδα ελέγχου ενός PFAS, μιας ομάδας ουσιών που χρησιμοποιούνται ως επιβραδυντικά φλόγας και φαίνεται ότι επηρεάζουν αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Οι ουσίες PFAS μπορούν να εισέλθουν στο σώμα μέσω του πόσιμου νερού, της τροφής και του αέρα που αναπνέουμε.
Το μέλλον της έρευνας
Δεν είναι βέβαιο ότι οι σχέσεις που βρήκε η ερευνητική ομάδα στα παιδιά της Σουηδίας μπορούν να γενικευτούν σε άλλους πληθυσμούς, αλλά αυτά τα θέματα πρέπει να μελετηθούν και σε άλλες ομάδες. Ένα άλλο ερώτημα είναι εάν η ανισορροπία της χλωρίδας του εντέρου είναι ένας παράγοντας ενεργοποίησης ή αν έχει συμβεί ως αποτέλεσμα υποκείμενων παραγόντων, όπως η διατροφή ή τα αντιβιοτικά.
Ωστόσο, ακόμη και όταν οι ερευνητές υπολόγισαν παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη χλωρίδα του εντέρου, διαπίστωσαν ότι η σύνδεση μεταξύ της μελλοντικής διάγνωσης παρέμεινε για πολλά από τα βακτήρια. Αυτό δείχνει ότι ορισμένες από τις διαφορές στη χλωρίδα του εντέρου μεταξύ παιδιών με και χωρίς μελλοντική διάγνωση δεν εξηγούνται από τέτοιους παράγοντες κινδύνου.
Η έρευνα βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και χρειάζονται περισσότερες μελέτες, αλλά η ανακάλυψη ότι πολλοί βιοδείκτες για μελλοντικές αναπτυξιακές νευρολογικές διαταραχές μπορούν να παρατηρηθούν σε νεαρή ηλικία ανοίγει τη δυνατότητα ανάπτυξης πρωτοκόλλων προσυμπτωματικού ελέγχου και προληπτικών μέτρων μακροπρόθεσμα.