Το λιπώδες ήπαρ ή λιπώδης διήθηση αποτελεί παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συσσώρευση τριγλυκεριδίων και άλλων λιπών στα ηπατικά κύτταρα.
Η συσσώρευση λίπους στο συκώτι συνδέεται παθοφυσιολογικώς με αλλοιωμένο μεταβολισμό των λιποπρωτεϊνών πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL), αυξημένη σύνθεση ενδογενών λιπαρών οξέων, μειωμένη βήτα-οξείδωση μιτοχονδριακών λιπαρών οξέων.
Λιπώδες ήπαρ: Ποια συμπτώματα παρουσιάζει;
Οι περισσότεροι ασθενείς με λιπώδη νόσο του ήπατος είναι ασυμπτωματικοί. Ωστόσο, αρκετοί αναφέρουν επίμονη κόπωση, κακουχία ή ενόχληση στην άνω κοιλιακή χώρα. Όταν η λιπώδης διήθηση προκαλέσει βλάβη στην λειτουργία του ήπατος, συμπτώματα ηπατικής νόσου, όπως ασκίτης, οίδημα και ίκτερος, μπορεί να εμφανιστούν. Οι εργαστηριακές ανωμαλίες περιλαμβάνουν αυξημένα επίπεδα τρανσαμινασών, γgt και ανάδειξη του λίπους στο υπερηχογράφημα ήπατος.
Παρά το γεγονός ότι η συσσώρευση λίπους στο συκώτι θεωρούνταν παλαιότερα αθώα κατάσταση, σήμερα είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσει ηπατική φλεγμονή και θάνατο ηπατικών κυττάρων αλλοιώνοντας την αποτοξινωτική δύναμη του ήπατος. Η κατάσταση ενδέχεται να προκαλέσει ελάττωση της ενεργειακής εφεδρείας του σώματος, διατάραξη της ικανότητας του σώματος να αμύνεται έναντι τοξινών και βλαπτικών παραγόντων, ηπατική ανεπάρκεια, κίρρωση.
Η κίρρωση μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση υγρών στην κοιλιακή χώρα λόγω ασκίτη, διεύρυνση αγγείων οισοφάγου και αιμορραγία, σύγχυση- υπνηλία-διαστροφή συμπεριφοράς λόγω ηπατικής εγκεφαλοπάθειας, γυναικομαστία, διεύρυνση σπλήνας. Ο κίνδυνος εξέλιξης της λιπώδους διήθησης σε κίρρωση, συνδέεται με τους εξής παράγοντες κινδύνου:
- Παχυσαρκία και δείκτη μάζας σώματος μεγαλύτερο του 28
- Διαβήτη
- Αυξημένη ευαισθησία του ήπατος στην εναπόθεση λίπους
- Κατανάλωση αλκοόλ
- Ηλικία άνω των 60 ετών
- Υπέρταση
Οι ασθενείς με λίπος στο συκώτι ευρίσκονται επιπροσθέτως σε ομάδα υψηλού κινδύνου για προσβολή από καρδιακές παθήσεις και καρκινώματα.
«Είμαι γαστρεντερολόγος – Τι τρώω για καλή υγεία του εντέρου και του ήπατος»
Αίτια του λιπώδους ήπατος
Τα πιο συχνά αίτια της παθολογικής αυτής κατάστασης είναι η κατάχρηση αλκοόλ, το μεταβολικό σύνδρομο, ο διαβήτης τύπου II, η παχυσαρκία, οι απότομες μεταβολές βάρους, η υπερτριγλυκεριδαιμία. Άλλα αίτια είναι:
- Oι πολυκυστικές ωοθήκες
- Ορισμένες ενδοκρινοπάθειες (π.χ. σύνδρομο cushing νοσήματα θυρεοειδούς)
- Μικρόβια και ιοί όπως οι ηπατίτιδες
- Μεταβολικές ανωμαλίες όπως γαλακτοζαιμία, ασθένειες αποθήκευσης γλυκογόνου, ομοκυστινουρία και τυροσιναιμία
- Η κοιλιοκάκη
- Η νόσος Wilson
- Το σύνδρομο REYE
- Η άπνοια κατά τον ύπνο
- Tοξικές ουσίες όπως είναι η κοκαΐνη
- Η κύηση
- Γενετικοί παράγοντες
Φάρμακα που έχουν συνδεθεί με την ανάπτυξη λιπώδους διήθησης
- Η ισοτρετινοίνη
- Ορισμένα άτυπα αντιψυχωσικά
- Oρμονικά σκευάσματα
- Ορισμένοι β αναστολείς
- Τετρακυκλίνη
- Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ναπροξένη ιβουπροφαίνη
- Η αμιοδαρόνη
- Βαλπροϊκό οξύ
- Χημειοθεραπευτικά φάρμακα όπως η ιρινοτεκάνη, η 5-FU και η οξαλιπλατίνη
- Η μεθοτρεξάτη
- Η ταμοξιφαίνη
- Τα κορτικοστεροειδή
- Oρισμένα αντικαταθλιπτικά
- Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του ιού του aids όπως οι αναστολείς πρωτεάσης
Πώς θεραπεύεται το λιπώδες ήπαρ
Γενικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνουν οι πάσχοντες από λιπώδη διήθηση:
Η δραστικός περιορισμός του αλκοόλ είναι σημαντικός στην περίπτωση πασχόντων από λιπώδη διήθηση. Επιπλέον οι πάσχοντες πρέπει να ασκούνται συστηματικά, να μεριμνούν για τη σταδιακή απώλεια υπερβάλλοντος βάρους εάν είναι υπέρβαροι και να επιτυγχάνουν σταθεροποίηση του σωματικού τους βάρους.
Η μειωμένη κατανάλωση λιπαρών ουσιών η αποχή από fast food και η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή, η οποία περιλαμβάνει την καθημερινή κατανάλωση φυτικών προϊόντων της Μεσογείου όπως δημητριακών ολικής άλεσης, φρούτων λαχανικών, extra παρθένου ελαιόλαδου, συνιστώνται για τους πάσχοντες από λιπώδη διήθηση.
Η συνετή χρήση καφέ, η συχνή κατανάλωση γιαουρτιού και η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη Ε και C έχουν σύνθετες ευεργετικές δράσεις. Οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, τριγλυκερίδια, αυξημένο σίδηρο, αυξημένη χοληστερόλη πρέπει να έχουν άριστη ρύθμιση των νοσημάτων αυτών.
Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη (π.χ. αναψυκτικά και κονσερβοποιημένα τρόφιμα, σιρόπι φρουκτόζης ή καλαμποκιού) προάγουν τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, πιθανώς λόγω εξάντλησης τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP) και αυξημένης παραγωγής ουρικού οξέος και πρέπει να αποφεύγονται.
Λιπώδες ήπαρ: Τι το προκαλεί και πως να αποφύγουμε τον κίνδυνο
Κατά την ιατρική εξέταση και αξιολόγηση δίνονται εξατομικευμένα διατροφικά προγράμματα και φάρμακα ανάλογα με το αίτιο της λιπώδους διήθησης, το στάδιο, τις εγκατεστημένες επιπλοκές και τον κίνδυνο εμφάνισής τους.