Η κρεατινοφωσφοκινάση (CPK), είναι ένζυμο που καταλύει αμφίδρομα την αντίδραση της κρεατίνης και της τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP) σε διφωσφορική αδενοσίνη (ADP) και φωσφοκρεατίνη (PCr).
Η αντίδραση αυτή είναι σημαντική για την αποθήκευση ATP που αποτελεί το ενεργειακό νόμισμα του κυττάρου, σε ιστούς και κύτταρα με πλούσιες ενεργειακές ανάγκες, όπως ο εγκέφαλος, οι σκελετικοί μύες,η καρδιά κ.α. Η CPK δεν απαντάται με ενιαία μορφή σε όλους τους ιστούς.
Υπάρχουν τέσσερεις κύριοι τύποι CPK:
- H CPK-MB που εντοπίζεται κύρια σε καρδιακό μυ
- Η CPK-MM που εντοπίζεται κύρια σε σκελετικούς μύες
- Η CPK-BB που εντοπίζεται κύρια στον εγκέφαλο
- Η Mt-CK μιτοχονδριακού τύπου που εκφράζεται σε πολλούς ιστούς όπως ο εγκέφαλος, οι λείοι μύες, το σπέρμα, η καρδιά, οι σκελετικοί μύες.
Τι πρέπει να κάνετε για να εξασφαλίσετε την αξιοπιστία της μέτρησης της CPK
- Αποφύγετε την άσκηση δύο ημέρες πριν από την εξέταση: Η άσκηση, μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αύξηση της CPK.
- Αποφύγετε το stress 48 ώρες πριν την εξέταση.
- Αποφύγετε την λήψη αναλγητικών 48 ώρες πριν την εξέταση.
- Διακόψτε την έκθεση σε τοξικές ουσίες όπως αλκοόλ επί μία εβδομάδα πριν την εξέταση.
- Επιλέξτε προσεκτικά το μικροβιολογικό εργαστήριο που απευθύνεστε.
- Οι συνθήκες και οι μέθοδοι αιμοληψίας και μεταφοράς των δειγμάτων πρέπει να είναι βέλτιστες, τυχόν αιμόλυση επηρεάζει τα αποτελέσματα
- Αναβάλλετε το ραντεβού σας εάν είχατε υποστεί τραύμα ή κάνατε ένεση επί μία εβδομάδα πριν την εξέταση.
Τι σημαίνει η αυξημένη CPK
Σε περιπτώσεις τραυματισμού ιστών από παράγοντα ή νόσημα που προκαλεί βλάβη ιστών, η CPK απελευθερώνεται από την περιοχή της βλάβης στο αίμα και τα επίπεδά της αυξάνονται.
Αύξηση CPK παρατηρείται σε νοσήματα που συνοδεύονται από καρδιακή φλεγμονή, τραυματισμό στο στήθος, καρδιοχειρουργική επέμβαση, καρδιακή ανεπάρκεια έμφραγμα (κύρια η MB), επιληπτική κρίση, εγκεφαλικό επεισόδιο, καρκίνο εγκεφάλου, βλάβες πνευμόνων (κύρια η ΒΒ), μυϊκή υπερκόπωση μυοπάθεια μυϊκούς τραυματισμούς ραβδομυόλυση πολυμυοσίτιδα (κύρια η MM).
Ο τύπος των προαναφερόμενων ενζύμων που αυξάνονται, είναι σχηματικός. Επί παραδείγματι σε πολλές καταστάσεις σοβαρής μυϊκής καταπόνησης, αυξάνεται η CK-MB των σκελετικών μυών και τα συνοδά επίπεδά της στο αίμα, λόγω του φαινομένου της «εμβρυϊκής αναστροφής», όπου επανεμφανίζονται εμβρυϊκά-ανώριμα πρότυπα πρωτεϊνικής σύνθεσης.
Άλλες παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν έμμεσα τους ιστούς με αποτέλεσμα την απελευθέρωση κρεατινοφωσφοκινάσης στο αίμα είναι οι παθήσεις θυρεοειδούς, φάρμακα όπως είναι οι στατίνες, νεφρική ανεπάρκεια, μικροβιακές λοιμώξεις, σύνδρομο Cushing, κοιλιοκάκη, καρκινώματα.
Η αυξημένη κρεατινοφωσφοκινάση σε πολλές περιπτώσεις είναι ασυμπτωματική. Συμπτώματα εάν υπάρχουν είναι οι μυϊκοί πόνοι, οι κράμπες, η μυϊκή αδυναμία, προβλήματα ισορροπίας, μούδιασμα, σκούρα ούρα, πρησμένα πόδια και συμπτώματα από το υποκείμενο παθολογικό πρόβλημα.
Τι σημαίει η χαμηλή ελαττωμένη CPK
Αποτελεί δείκτη ατροφίας. Η δραστηριότητα της CK στον ορό μειώνεται με το γήρας καθώς η μάζα των λειτουργικών μυών μειώνεται ή κατά την εξέλιξη χρόνιου νοσήματος που προκαλεί ατροφίες. Εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα μπορεί να παρατηρηθούν σε ηλικιωμένους κατάκοιτους ασθενείς.
Οι ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ και νόσο Pick μπορεί να έχουν μειωμένη δραστηριότητα CK στον εγκέφαλο και χαμηλά επίπεδα αίματος. Χαμηλά επίπεδα CK παρατηρούνται επίσης σε ασθενείς με διατροφικές ελλείψεις και χρόνιες ασθένειες που προκαλούν ατροφία όπως νοσήματα συνδετικού ιστού (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα), καρκινώματα τελικού σταδίου.
Καρκίνος του εγκεφάλου: Το κοινό χάπι που μπορεί να συρρικνώσει τους όγκους – Τεράστια ανακάλυψη
Η ελαττωμένη CPK σε πολλές περιπτώσεις είναι ασυμπτωματική. Τα συμπτώματα εάν υπάρχουν είναι αδυναμία, πτώση ενέργειας, συμπτώματα από την υποκείμενη διαταραχή.