Αν συνεχίζετε να ξυπνάτε μέσα στη νύχτα και δεν ξέρετε αν είναι φυσιολογικό και τι μπορεί να το προκαλεί, δεν είστε οι μόνοι. Οι έρευνες δείχνουν ότι το νυχτερινό ξύπνημα είναι πιο συνηθισμένο από ό,τι νομίζουμε. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι από εμάς ξυπνάμε δύο ή ακόμη και τρεις φορές τη νύχτα.
Αλλά είναι φυσιολογικό να ξυπνάμε στη μέση της νύχτας; Και πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν γίνεται πρόβλημα; Το νυχτερινό ξύπνημα προκαλείται από πολλούς λόγους. Μερικοί είναι ανησυχητικοί αλλά οι περισσότεροι δεν είναι. Κι ενώ η άνεση είναι το κλειδί, ακόμη και ο ύπνος στο καλύτερο στρώμα για τον σωματότυπο και τις ανάγκες ύπνου σας δεν μπορεί να εξαφανίσει τις νυχτερινές αφυπνίσεις.
Ο γνωστός νευρολόγος Δρ Chris Winter, ειδικός στον ύπνο και οικοδεσπότης του podcast Sleep Unplugged, αποκαλύπτει γιατί το νυχτερινό ξύπνημα είναι τόσο συχνό, τι είναι φυσιολογικό και πότε πρέπει να ανησυχήσετε.
Είναι φυσιολογικό να ξυπνάτε μέσα στη νύχτα;
Αν είστε στο κρεβάτι μέχρι τις 10 το βράδυ, αλλά συχνά ξυπνάτε τα μεσάνυχτα και μετά ξανά στις 3 το πρωί, δεν είστε οι μόνοι. «Είναι μια κοινή παρανόηση ότι το ξύπνημα κατά τη διάρκεια της νύχτας αποτελεί πρόβλημα, διότι, στην πραγματικότητα, ο μέσος ενήλικας μπορεί να ξυπνήσει από τον ύπνο κατά τη διάρκεια της νύχτας έως και 20 φορές ανά ώρα», λέει ο Δρ Winter.
Και προσθέτει ότι «Αν ξυπνάτε μερικές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας, στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα. Μπορεί να γίνει αιτία ανησυχίας όταν το ξύπνημα από μόνο του προκαλεί ανησυχία και άγχος».
Πότε το ξύπνημα τη νύχτα αποτελεί πρόβλημα
Σύμφωνα με τον Δρ Winter, το θέμα είναι να κατανοήσετε το φυσικό μοτίβο του ύπνου σας για να διαπιστώσετε αν το νυχτερινό ξύπνημά σας είναι λόγος ανησυχίας. «Το νυχτερινό ξύπνημα γίνεται πρόβλημα όταν υπάρχει ξαφνική αλλαγή από το βασικό μοτίβο ύπνου κάποιου. Για παράδειγμα, αν σε διάστημα μερικών εβδομάδων έχετε περάσει από το να ξυπνάτε μία ή δύο φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας στο να ξυπνάτε κάθε 30 λεπτά, αυτό θα ήταν μια αξιοσημείωτη αλλαγή», εξηγεί ο Δρ Winter.
«Αν αυτές οι αφυπνίσεις συνδέονται με αναπνευστικές διαταραχές, πόνο, επαναλαμβανόμενα όνειρα, απότομες κινήσεις ή ονειρική ενσάρκωση, και αυτές αποτελούν αιτίες ανησυχίας» τονίζει ο ίδιος.
Εάν λοιπόν αισθάνεστε ότι έχουν υπάρξει σημαντικές αλλαγές στον συνήθη κύκλο ύπνου σας ή έχετε παρατηρήσει οποιαδήποτε ανησυχητικά συμπτώματα, είναι σημαντικό να ζητήσετε ιατρική συμβουλή. Αλλά υπάρχουν βέβαια και άλλοι, πιο συνηθισμένοι λόγοι που πολλοί από εμάς βρίσκουμε τον εαυτό μας να παρακολουθεί το ρολόι στις 3 το πρωί. Ας δούμε αυτούς τώρα…
3 λόγοι για τους οποίους ξυπνάτε τη νύχτα
- Είστε αγχωμένοι
- Η κρεβατοκάμαρά σας είναι φωτεινή, ζεστή και θορυβώδης
- Έχετε πόνους και ενοχλήσεις
1. Είστε αγχωμένοι
Το αίσθημα του στρες ή του άγχους μπορεί να μας κάνει να ξυπνάμε τη νύχτα και, στη συνέχεια, μπορεί να γίνει ένας φαύλος κύκλος, καθώς το άγχος ότι είμαστε ξύπνιοι ή ότι δεν ξεκουραζόμαστε αρκετά και ότι νιώθουμε κουρασμένοι την επόμενη μέρα μπορεί να μας κάνει να μένουμε ξύπνιοι για περισσότερο χρόνο.
«Το άγχος για την απόδοση του ύπνου μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει στο να είμαστε ξύπνιοι κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθώς μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα θυμού, απογοήτευσης και αδυναμίας», εξηγεί ο Δρ Winter. Και φυσικά, αυτά τα συναισθήματα δεν ευνοούν έναν καλό ύπνο.
2. Η κρεβατοκάμαρά σας είναι φωτεινή, ζεστή και θορυβώδης
Ο εξωτερικός θόρυβος, η φωτορύπανση, το ξύπνημα με αίσθημα υπερβολικής ζέστης ή κρύου μπορούν να διαταράξουν τους φυσικούς κύκλους ύπνου μας. Αυτό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στο Στάδιο 1 του κύκλου του ύπνου σας, το ελαφρύτερο στάδιο του ύπνου, όταν είναι πιο πιθανό να μας ενοχλεί το περιβάλλον από ό,τι κατά τη διάρκεια των βαθύτερων σταδίων του ύπνου.
3. Έχετε πόνους και ενοχλήσεις
«Η εμπειρία σωματικών πόνων κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι εκπληκτικά συχνή σε όλο τον ενήλικο πληθυσμό και μπορεί να μας κάνει να ξυπνήσουμε», εξηγεί ο Δρ Winter. Και προσθέτει ότι «Ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως αρθρίτιδα, προβλήματα στη σπονδυλική στήλη ή μυοσκελετικούς πόνους. Η άπνοια ύπνου ή οι αναπνευστικές διαταραχές είναι επίσης συχνές αιτίες νυχτερινής αφύπνισης».
Και πάλι, αν οι πόνοι σας ξυπνούν τη νύχτα ή αν ανησυχείτε ότι τα αναπνευστικά προβλήματα μπορεί να διαταράσσουν τον ύπνο σας, είναι σημαντικό να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.
Συμβουλές για να απολαύσετε τον ύπνο σας
1. Ξεχάστε τους ημερήσιους υπνάκους
Αν είχατε έναν διαταραγμένο νυχτερινό ύπνο, μην προσπαθήσετε να τον αναπληρώσετε κατά τη διάρκεια της ημέρας με έναν υπνάκο, διαφορετικά, κινδυνεύετε να διαταράξετε περαιτέρω τον φυσικό κύκλο του ύπνου σας και να μην είστε αρκετά κουρασμένοι μέχρι τη συνηθισμένη ώρα του ύπνου σας. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι το να προσπαθείτε να τηρείτε την ίδια ώρα ύπνου και αφύπνισης είναι ο καλύτερος τρόπος για να υποστηρίξετε το φυσικό κιρκάδιο ρυθμό του σώματός σας και να αποφύγετε περαιτέρω διαταραχές του ύπνου.
2. Βελτιστοποιήστε την κρεβατοκάμαρά σας για ύπνο
«Ουσιαστικά, το ήσυχο, δροσερό και σκοτεινό είναι πάντα καλό», λέει ο Δρ Winter. Οι ειδικοί προτείνουν ότι η βέλτιστη θερμοκρασία για ύπνο είναι περίπου 18 βαθμοί Κελσίου, οπότε αξίζει να ελέγξετε τον θερμοστάτη σας.
Οι κουρτίνες ή τα παντζούρια είναι εξαιρετικά για την ελαχιστοποίηση της φωτορύπανσης και του εξωτερικού θορύβου. Αν δεν τα καταφέρετε, μια καλής ποιότητας μάσκα ύπνου από φυσικό ύφασμα που αναπνέει, όπως το μετάξι, μπορεί να σας βοηθήσει να μην ξυπνάτε λόγω των διαταραχών του φωτός – αυτές είναι ιδιαίτερα χρήσιμες τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν φωτίζει νωρίτερα και δεν θέλετε να κλείνετε τα παντζούρια σας.
3. Ξεχάστε τα βαριά γεύματα πριν από τον ύπνο
Η κατανάλωση ενός μεγάλου γεύματος πριν από τον ύπνο μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα, δυσπεψία ή καούρα, τα οποία μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο. Οι έρευνες δείχνουν ότι το να αφήνετε τρεις ώρες μεταξύ του τελευταίου γεύματος ή σνακ και της ώρας του ύπνου είναι ιδανικό, επειδή δίνει στο σώμα σας χρόνο να αρχίσει να χωνεύει το φαγητό πριν κοιμηθείτε.
Αν το να τρώτε νωρίτερα είναι δύσκολο, κάνοντας έξυπνες επιλογές τροφίμων, όπως άπαχα κομμάτια κρέατος ή ψαριού και φρέσκα λαχανικά ή λαχανικά στον ατμό αντί για τηγανητά ή πλούσιες, κρεμώδεις σάλτσες, μπορείτε να βοηθήσετε τη διαδικασία της πέψης, ώστε να μην ενοχλείστε από παγιδευμένα αέρια ή δυσπεψία κατά τη διάρκεια της νύχτας.
4. Σημειώστε τις ανησυχίες σας
Η καταγραφή τυχόν φόβων, ανησυχιών ή πηγών άγχους πριν πέσετε στο μαξιλάρι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που θα σας βοηθήσει να χαλαρώσετε. «Όταν όμως βρίσκεστε ξύπνιοι μέσα στη νύχτα, μπορείτε να δοκιμάσετε έναν μικρό διαλογισμό για να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε – για παράδειγμα, ο σχεδιασμός των ονειρεμένων διακοπών ή η επανάληψη μιας θετικής εμπειρίας ή ενός τόπου που σας αρέσει να πάτε μπορεί να σας βοηθήσει να σταματήσετε να αισθάνεστε άγχος για το ότι είστε ξύπνιοι» τονίζει ο Δρ Winter.
5. Κατανοήστε ότι οι νυχτερινές αφυπνίσεις είναι φυσιολογικές
«Υποτίθεται ότι πρέπει να ξυπνάμε καθώς περνάμε από το ένα στάδιο του ύπνου στο επόμενο, οπότε είναι σημαντικό να αποδεχτούμε ότι θα συμβεί», εξηγεί ο Δρ Winter. Και προσθέτει ότι «Είναι ζωτικής σημασίας να μην ενθαρρύνουμε το μήνυμα ότι οι αφυπνίσεις είναι κακές, επικίνδυνες ή τρομακτικές. Αντίθετα, είναι σημαντικό να καλλιεργήσουμε μια θετική και αποδεκτή στάση απέναντι στο νυχτερινό ξύπνημα».