Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερα επιστημονικά στοιχεία αναδεικνύουν τη σχέση ανάμεσα στη διατροφή και τον κίνδυνο διάφορων παθήσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε πρόωρο θάνατο. Και ενώ τα τρόφιμα που αυξάνουν αυτές τις πιθανότητες είναι λίγο έως πολύ γνωστά, μια 30ετής μελέτη από το Χάρβαρντ έρχεται να κρούσει ακόμη περισσότερο τον κώδωνα του κινδύνου.
Πιο αναλυτικά, μια μελέτη που υλοποιείται από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ εδώ και πάνω από 30 χρόνια παρακολουθώντας 114.000 συμμετέχοντες και δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο BMJ, έχει επισημάνει τους κινδύνους που συνδέονται με την κατανάλωση ορισμένων πολύ συγκεκριμένων τροφίμων -γνωστών ως UPF.
Ως UPF ορίζονται τα υπερπεξεργασμένα τρόφιμα, η υψηλότερη κατανάλωση των οποίων συνδέεται με ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο θανάτου. Ειδικότερα, τα έτοιμα προς κατανάλωση κρέατα, πουλερικά και προϊόντα με βάση τα θαλασσινά, τα ζαχαρούχα ποτά, τα επιδόρπια με βάση τα γαλακτοκομικά και τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα πρωινού έδειξαν τους πιο ισχυρούς συσχετισμούς.
Ποια τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα και κατά πόσο αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου
Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι εκείνα τα τρόφιμα που περιέχουν πρόσθετα και συστατικά που δεν βρίσκονται συνήθως στις κουζίνες των σπιτιών, όπως τεχνητά γλυκαντικά, χρώματα και συντηρητικά. Αυτές οι τροφές που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά στερούνται θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών.
Η έρευνα αποκάλυψε ανησυχητικά ευρήματα: τα άτομα που κατανάλωναν τακτικά υπερεπεξεργασμένα κρέατα αντιμετώπιζαν 13% μεγαλύτερη πιθανότητα πρόωρου θανάτου κατά την περίοδο της μελέτης.
Επιπλέον, όσοι από τους συμμετέχοντες ακολουθούσαν δίαιτες πλούσιες σε ζαχαρούχα και τεχνητά ζαχαρούχα ποτά παρουσίασαν 9% αύξηση στον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Συνολικά, οι δίαιτες πλούσιες σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα συσχετίστηκαν με 4% υψηλότερες πιθανότητες θνησιμότητας.
Κατά τη διάρκεια μιας μέσης περιόδου παρακολούθησης 34 ετών, οι ερευνητές εντόπισαν 48.193 θανάτους, συμπεριλαμβανομένων 13.557 θανάτων λόγω καρκίνου, 11.416 θανάτων λόγω καρδιακών παθήσεων, 3.926 θανάτων λόγω αναπνευστικών παθήσεων και 6.343 θανάτων λόγω νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
Η κατανάλωση υπερβολικά επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να είναι επιβλαβής για την υγεία, ειδικά όσον αφορά ορισμένα είδη. Τα έτοιμα προς κατανάλωση κρέατα, τα ζαχαρούχα ποτά, τα επιδόρπια και τα πρωινά συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο θανάτου. Επομένως, είναι καλύτερο να περιορίσετε αυτά τα είδη στη διατροφή σας.
Επικεντρωθείτε σε καθόλου ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «τα ευρήματα παρέχουν υποστήριξη για τον περιορισμό της κατανάλωσης ορισμένων τύπων υπερεπεξεργασμένων τροφίμων για μακροπρόθεσμη υγεία. Μελλοντικές μελέτες δικαιολογούνται για τη βελτίωση της ταξινόμησης των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και την επιβεβαίωση των ευρημάτων μας σε άλλους πληθυσμούς».
Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης συνδέσει τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα με μια σειρά θεμάτων υγείας, όπως καρκίνο, προβλήματα ψυχικής υγείας, διαβήτη τύπου 2 και πρόωρο θάνατο.
Στις δυτικές χώρες, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν πλέον ένα σημαντικό μέρος της διατροφής του μέσου ατόμου, που περιλαμβάνει έως και το μισό της ημερήσιας πρόσληψης τροφής. Μεταξύ των νεότερων ατόμων και των ατόμων με χαμηλότερα εισοδήματα, το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει το 80%.
Για να καταπολεμηθούν αυτές οι ανησυχητικές τάσεις, οι ειδικοί προτείνουν να επικεντρωθείτε σε μη επεξεργασμένα και ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία περιλαμβάνουν φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, σπόρους και μη επεξεργασμένα ζωικά προϊόντα όπως αυγά, ψάρια και κρέας.
Αυτά τα τρόφιμα παρέχουν βασικά θρεπτικά συστατικά χωρίς τα επιβλαβή πρόσθετα που βρίσκονται σε εξαιρετικά επεξεργασμένες επιλογές.
Τέλος, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία των πρωτοβουλιών δημόσιας υγείας που στοχεύουν στη μείωση της εξάρτησης από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα για καλύτερη συνολική υγεία και μακροζωία.