Το κάπνισμα και το άτμισμα απειλούν την υγεία μας, αν δεν αλλάξουμε τρόπο ζωής.
Το 30% όλων των θανάτων σε ηλικίες 35-69 και το 30% των θανάτων που προκαλούνται από καρκίνο, οφείλονται στο κάπνισμα. Οι καπνιστές ζουν 13-14 χρόνια λιγότερα. Πρόσφατες όμως έρευνες δείχνουν ότι και το άτμισμα ενέχει τους ίδιους κινδύνους με το κάπνισμα, υπογραμμίζει η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία.
Τι προκαλεί το κάπνισμα ενός τσιγάρου;
- Αυξάνει την αδρεναλίνη, την καρδιακή συχνότητα και την πίεση
- Κάνει την αορτή και τα υπόλοιπα αγγεία σκληρότερα
- Αυξάνει τον κίνδυνο για ενδοαγγειακή θρόμβωση
- Μπορεί να προκαλέσει ασταθή στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή και αιφνίδιο θάνατο.
- Τριπλασιάζει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο
- Αυξάνει 2-4 φορές τον κίνδυνο για αιφνίδιο θάνατο στο έμφραγμα.
- Αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία εμφάνισης καρκίνου όχι μόνο των πνευμόνων, αλλά και του λάρυγγα, οισοφάγου, στομάχου, παγκρέατος, νεφρών, ουροδόχου κύστεως, μήτρας, οξείας μυελογενούς λευχαιμίας.
- Προκαλεί χρόνια πνευμονοπάθεια
- Συμβάλλει στην πρόωρη γήρανση, στην εξασθένηση της μνήμης, κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες
- Συμβάλλει στη σεξουαλική-στυτική δυσλειτουργία
- Μειώνει τη γονιμότητα
- Προκαλεί έλκος στομάχου
- Προκαλεί κακοσμία του στόματος
- Συμβάλει στο έντονο ροχαλητό
- Καθυστερεί την επούλωση τραυμάτων
Τι προκαλεί το παθητικό κάπνισμα;
Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά 25-50%. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει παράλληλα με τη διάρκεια έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα προσεγγίζοντας τον κίνδυνο που καταγράφεται σε ενεργητικούς καπνιστές μετά από μακροχρόνια έκθεση π.χ. στη δουλειά ή στο σπίτι. Το παθητικό κάπνισµα ευθύνεται για 600.000 θανάτους παγκοσµίως σε ετήσια βάση.
Ποιοι κίνδυνοι ενέχουν από το άτμισμα;
Τα τελευταία χρόνια το άτμισμα έχει αντικαταστήσει το κάπνισμα σε ένα μεγάλο μέρος των καπνιστών. Ταυτόχρονα έχει καλλιεργηθεί η άποψη ότι το άτμισμα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Πρόσφατες όμως έρευνες δείχνουν ότι το άτμισμα ενέχει τους ίδιους κινδύνους με το κάπνισμα, υπογραμμίζει η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία.
Σε αντίθεση με τα απλά τσιγάρα οι συσκευές ατμίσματος δεν περιέχουν καπνό ούτε εκπέμπουν πίσσα, συμβάλλοντας έτσι στην άποψη ότι είναι λιγότερο βλαβερές για την υγεία. Το 2019 μια σημαντική αύξηση των τραυματισμένων πνευμόνων έκανε κάποιους να αναρωτηθούν αν το άτμισμα είναι στην πραγματικότητα πιο βλαβερό από το κάπνισμα.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), ορισμένοι ειδικοί εξακολουθούν να θεωρούν το άτμισμα λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα τσιγάρων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το άτμισμα δεν είναι επιβλαβές.
Τόσο το κάπνισμα όσο και το άτμισμα μοιράζονται κοινούς κινδύνους και ενδέχεται να προκαλέσουν καρδιακές, αναπνευστικές παθήσεις καρκίνους κ.ά.
- Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν υπάρχουν αρκετά χρόνια ώστε οι ειδικοί να έχουν κατανοήσει πλήρως τη σχέση μεταξύ της χρήσης τους και του κινδύνου καρκίνου. Αλλά πολλά προϊόντα περιέχουν μερικές από τις ίδιες καρκινογόνες ουσίες που περιέχουν και τα τσιγάρα, μεταξύ άλλων Φορμαλδεΰδη, Ακεταλδεΰδη, Νιτροζαμίνες.
- Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα τείνουν να περιέχουν χαμηλότερα επίπεδα επιβλαβών χημικών ουσιών. Εάν καπνίζετε σήμερα τσιγάρα, το άτμισμα μπορεί να μειώσει την έκθεσή σας σε αυτές τις χημικές ουσίες και ενδεχομένως να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου.
- Με τα ηλεκτρονικά τσιγάρα να είναι ελαφρώς λιγότερο επιβλαβή από τα τσιγάρα, ορισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν το άτμισμα για να τους βοηθήσει να μειώσουν τον αριθμό των τσιγάρων που καπνίζουν.
- Είναι σχετικά ασαφές αν το άτμισμα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα. Έρευνα του 2022 ανέφερε ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα, ενδεχομένως περισσότερο από τη θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης. Ωστόσο, οι συγγραφείς σημείωσαν ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως εργαλείο διακοπής του καπνίσματος.
- Συμπερασματικά, αν και δεν είναι ακίνδυνο το άτμισμα, είναι γενικά λιγότερο επιβλαβές από το κάπνισμα. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και το άτμισμα, συμπεριλαμβανομένου του πλήρους εύρους των μακροπρόθεσμων κινδύνων για την υγεία τους.
- Καρδιαγγειακές παθήσεις: Το κάπνισμα συνδέεται με την υψηλή αρτηριακή πίεση και τη γενική επιδείνωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας. Οι επιπτώσεις του ατμίσματος στην υγεία της καρδιάς είναι λιγότερο σαφείς, αλλά έρευνα το συνδέει με παρόμοιες αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού που προκαλεί το τσιγάρο.
- Παθήσεις του αναπνευστικού: Το 2020 μελέτη έδειξε ότι οι σημερινοί χρήστες ηλεκτρονικού τσιγάρου έχουν περίπου 40% μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν μια αναπνευστική πάθηση από εκείνους που δεν τα χρησιμοποιούν ή καπνίζουν. Μελέτη του 2019 είχε κάνει την ίδια σύνδεση, τονίζοντας ότι οι άνθρωποι που κάνουν και ηλεκτρονικά τσιγάρα και απλά τσιγάρα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αναπνευστικής νόσου από εκείνους που χρησιμοποιούν μόνο το ένα ή το άλλο.
- Ορισμένα προϊόντα ατμίσματος μπορεί να περιέχουν διακετύλιο, μια χημική ουσία που χρησιμοποιούν οι κατασκευαστές για να προσθέσουν γεύση στο άτμισμα. Το διακετύλιο συνδέεται με την ανάπτυξη εκφυλιστικής βρογχιολίτιδας, μιας κατάστασης που περιλαμβάνει μόνιμες ουλές στους αεραγωγούς.
- Διάφοροι καρκίνοι: Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων σημειώνουν ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν έχουν έως και 30 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν και να πεθάνουν από καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με όσους δεν καπνίζουν. Η έρευνα έχει επίσης συνδέσει το κάπνισμα τσιγάρων με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, του λαιμού και του μαστού, μεταξύ άλλων καρκίνων.
Το καλύτερο που μπορούν να κάνουν οι καπνιστές είναι να κόψουν εντελώς το κάπνισμα για να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους. Αν όμως χρειάζονται κάποιο χρονικό μεταβατικό διάστημα να σταματήσουν εντελώς τη χρήση νικοτίνης, η μετάβαση στο άτμισμα μπορεί να είναι μια ελαφρώς ασφαλέστερη εναλλακτική λύση.