Πολύ συχνά ενοχλούμαστε με ανθρώπους που κάθονται δίπλα μας και κουνούν διαρκώς τα πόδια τους. Αν δεν ανήκουν σε αυτούς που εξωτερικεύουν με αυτό τον τρόπο το άγχος τους, ίσως πάσχουν από το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (RLS), μια νευρολογική διαταραχή που προκαλεί άβολες αισθήσεις στα πόδια και μια ακαταμάχητη επιθυμία να τα μετακινούν συνεχώς. Αν και το σύνδρομο είναι αρκετά συχνό, συνήθως διαγιγνώσκεται λάθος και παρεξηγείται.
Έρευνες διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς να αναπτύξουν σύνδρομο ανήσυχων ποδιών από τους άνδρες. Αν και ο λόγος παραμένει «σε μεγάλο βαθμό άγνωστος υπάρχουν κάποιες θεωρίες που το υποστηρίζουν.
Μια θεωρία είναι ότι η ορμόνη οιστρογόνο επηρεάζει τη μετάδοση της ντοπαμίνης και του γλουταμικού οξέος (ένας νευροδιαβιβαστής που εμπλέκεται στη λειτουργία του εγκεφάλου), προκαλώντας σύνδρομο ανήσυχων ποδιών σε ορισμένες γυναίκες.
Η απώλεια αίματος λόγω της έμμηνου ρύσεως μπορεί επίσης να παίξει ρόλο, καθώς μειώνει τα επίπεδα σιδήρου κάθε μήνα, ενώ μπορεί να παρατηρηθεί και σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Η 23η Σεπτεμβρίου είναι η Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών, η οποία έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει το κοινό και να κατανοήσει την πάθηση. Οι γιατροί που θεραπεύουν το RLS λένε ότι αυτή η αυξημένη ευαισθητοποίηση είναι απελπιστικά απαραίτητη.
«Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τη διαταραχή», λέει η Jennifer Goldschmied, επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. «Αυτό που ακούω συχνά είναι ότι οι άνθρωποι μπερδεύουν το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών για νευρικό ή συνηθισμένο τίναγμα του ποδιού». Αλλά το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό.
Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι μια πραγματική κατάσταση
Οι γιατροί υποστηρίζουν ότι πρέπει τακτικά να θυμίζουν στους ανθρώπους ότι το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι κάτι υπαρκτό και παθολογικό. «Έχω ακούσει ανθρώπους να λένε ότι το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών δημιουργήθηκε από φαρμακευτικές εταιρείες για να πουλήσουν περισσότερα φάρμακα», λέει ο Δρ Roneil Malkani, γιατρός ύπνου στο Northwestern Medicine. «Σίγουρα δεν ισχύει αυτό».
Ο Δρ. W. Christopher Winter, νευρολόγος και γιατρός ύπνου στο Charlottesville Neurology and Sleep Medicine και οικοδεσπότης του podcast Sleep Unplugged, λέει ότι συχνά καλείται να διορθώνει τις εσφαλμένες αντιλήψεις ότι το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών δημιουργείται ή ότι είναι «αβλαβές».
Η σοβαρότητα της κατάστασης είναι επίσης ένα σημαντικό σημείο. «Όταν το ονομάζουμε «σύνδρομο ανήσυχων ποδιών», ακούγεται σαν να μην είναι τόσο σοβαρό», λέει ο Malkani. «Αλλά στην πραγματικότητα είναι. Για μερικούς ανθρώπους, μπορεί να είναι τόσο σοβαρό που δεν μπορούν να κοιμηθούν. Αυτό επηρεάζει την ποιότητα ζωής και τη διάθεσή τους».
Εξαιτίας αυτού, ο Malkani λέει ότι υπάρχει μια ώθηση στην ιατρική κοινότητα να αποκαλούν το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών με το άλλο του όνομα, Νόσος Willis-Ekbom.
Ύπνος: 9 λόγοι που ξυπνάτε κάθε δύο ώρες τη νύχτα – 7 συμβουλές για να κοιμάστε καλά
Η έλλειψη σιδήρου είναι μια κύρια αιτία
Τα άτομα με σύνδρομο ανήσυχων ποδιών έχουν συχνά χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα τους. «Εάν αρχίσουν να λαμβάνουν συμπληρώματα σιδήρου, τα συμπτώματα βελτιώνονται σημαντικά» λέει ο Δρ Andrew R. Spector αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας και ειδικού της ιατρικής του ύπνου στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Duke και συγγραφέας του βιβλίου Navigating Life with Restless Legs Syndrome.
«Πολλοί ασθενέις με RLS πιστεύουν ότι επειδή τα επίπεδα σιδήρου στο αίμα τους βελτιώθηκαν, είναι και τα επίπεδα σιδήρου στον εγκέφαλό τους σε ικανοποιητικά επίπεδα», λέει ο Spector. «μερικές φορές εξακολουθούμε να επιμένουμε στην ανάγκη λήψης σιδήρου για να συνεχίσει η βελτιωθεί η κατάστασής τους».
Ωστόσο, τα συμπληρώματα σιδήρου και οι τροφές πλούσιες σε σίδηρο δεν λειτουργούν σε όλους. «Υπάρχουν όρια σε αυτή τη θεραπεία», λέει ο Spector. «Μερικοί άνθρωποι χρειάζονται πραγματικά υψηλά επίπεδα σιδήρου και είναι δύσκολο να το πετύχουν μόνο με δίαιτα ή συμπληρώματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να κάνουμε εγχύσεις σιδήρου».
Μπορεί να προκληθεί από ορισμένα φάρμακα
«Η λήψη ορισμένων φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών, συμπεριλαμβανομένων των αντικαταθλιπτικών, των φαρμάκων για τον θυρεοειδή, των αντιψυχωσικών και των φαρμάκων για τον πόνο», λέει ο Winter με τον Goldschmied. να συμπληρώνει ότι «μερικές από αυτές τις αλληλεπιδράσεις φαίνεται να περιστρέφονται γύρω από την ισορροπία της ντοπαμίνης στο σώμα».
«Η δυσλειτουργία της ντοπαμίνης είναι ένας από τους βασικούς μηχανισμούς που επί του παρόντος πιστεύεται ότι αποτελεί τη βάση του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών, αν και η εργασία σε αυτόν τον τομέα είναι ακόμη σε εξέλιξη», υποστηρίζει.
«Τα αντιισταμινικά μπορούν επίσης να αλλάξουν την ισορροπία της ντοπαμίνης. Εάν βασίζεστε σε ένα αντιισταμινικό για την ανακούφιση από αλλεργίες», ο Spector συνιστά να επιλέξετε ένα που δεν είναι καταπραϋντικό.
«Είναι πιο δύσκολο όταν πρόκειται για ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο. Αν θεωρείτε ότι το αντικαταθλιπτικό σας είναι πολύ χρήσιμο και δεν θέλετε να κάνετε μια αλλαγή, τότε μην την κάνετε – η κατάθλιψη είναι μια πιο δύσκολη κατάσταση για θεραπεία. Αλλά αν το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών σας έχει τεθεί υπό έλεγχο και επανέρχεται όταν ξεκινάτε με ένα νέο αντικαταθλιπτικό, αυτό μπορεί να μην είναι το καλύτερο φάρμακο για εσάς».
Είναι πιο κοινό καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν
Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι πιο συχνό σε άτομα 45 ετών και άνω, με ασθενείς που έχουν διαγνωστεί πριν από τα 45 να θεωρείται ότι έχουν μια πρώιμη μορφή της πάθησης. Ωστόσο, οι άνθρωποι μπορούν να διαγνωστούν ακόμη και από την παιδική ηλικία.
Μαγνήσιο: Μπορεί να σταματήσει την αϋπνία; Τα συμπτώματα της έλλειψης
Όσο για το γιατί το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι πιο συχνό καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, ο Spector λέει ότι μπορεί να συνδέεται με άλλες παθήσεις υγείας που μπορεί να εμφανίσουν οι άνθρωποι καθώς γερνούν. «Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι πιο συχνό σε άτομα με νευροπάθεια, νόσο της σπονδυλικής στήλης, νεφρική νόσο Διάφορα ιατρικά προβλήματα σχετίζονται με το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών καθώς μεγαλώνετε».
Οι «κουβέρτες βαρύτητας » μπορεί να βοηθήσουν
Οι κουβέρτες βαρύτητας» έχουν χρησιμοποιηθεί για μια μορφή εργοθεραπείας γνωστή ως θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, σε άτομα με αυτισμό. Σύμφωνα με τον Spector, αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι τους βοηθά, δεν υπάρχει έρευνα που να το επιβεβαιώνει προς το παρόν.
«Αλλά η μηχανική διέγερση – σκληρό μασάζ και βαριές κουβέρτες – βοηθά να διαταραχθεί η μη φυσιολογική αίσθηση σε πολλούς ασθενείς», λέει ο Winter υπογραμμίζοντας ότι «μπορεί αυτή η πρακτική να μην λειτουργήσει σε όλους αλλά μπορεί κανείς να το δοκιμάσει».
Άλλες επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν την αποφυγή της καφεΐνης, του αλκοόλ, του καπνού και της ζάχαρης μετά τον ύπνο καθώς θεωρούνται από τους ειδικούς κλασικά διατροφικά ερεθίσματα και, για μερικούς ανθρώπους, αυτό είναι αρκετό.
«Το σίγουρο είναι ότι θα πρέπει εάν εντοπίσετέ αυτά τα συμπτώματα να επισκεφθείτε έναν ειδικό γιατρό για να ελέγξετε τα επίπεδα σιδήρου στο αίμα σας καθώς και τα επίπεδα τρανσφερίνης, μιας πρωτεΐνης στο αίμα που μεταφέρει σίδηρο σε όλο το σώμα», λέει ο Winter.
Πονοκέφαλος με κόπωση: Ποιες είναι οι αιτίες και πότε πρέπει να πάτε σε γιατρό σύμφωνα με ειδικό
«Τόσοι πολλοί άνθρωποι υποφέρουν τόσο καιρό που νομίζουν ότι πρέπει να συνεχίσουν να υποφέρουν για πάντα», λέει ο Spector. «Αυτό δεν είναι αλήθεια. Μπορούμε συχνά να το αντιμετωπίσουμε και να ανακουφίσουμε όλα τα συμπτώματά τους».