Η νευροχειρουργική θεραπεία με βαθιά διέγερση του εγκεφάλου σε μια σχετικά νέα περιοχή-στόχο έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζει το ακούσιο τρέμουλο στη νόσο Πάρκινσον και τον ιδιοπαθή τρόμο για τουλάχιστον 5 και 10 χρόνια αντίστοιχα από την έναρξη της θεραπείας.
Επιπλέον, με τη χρήση αυτής της περιοχής ως στόχου, η επέμβαση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί υπό γενική αναισθησία. Αυτό φαίνεται σε μια διατριβή του Rasmus Stenmark Persson στο Πανεπιστήμιο Umeå.
Η βαθιά διέγερση του εγκεφάλου (DBS) περιλαμβάνει τη μόνιμη εμφύτευση ενός ή δύο ηλεκτροδίων σε διαφορετικές περιοχές-στόχους του εγκεφάλου και ενός νευροβηματοδότη που τοποθετείται κάτω από το δέρμα στο στήθος. Με τη συνεχή ηλεκτρική διέγερση, είναι δυνατή η προσαρμογή των παθολογικών σηματοδοτικών μοτίβων στον εγκέφαλο και η ανακούφιση συμπτωμάτων όπως ο τρόμος.
Ο παραδοσιακός στόχος για τον τρόμο, μια δομή που ονομάζεται θάλαμος, δεν είναι ορατός στη μαγνητική απεικόνιση (MRI). Ως εκ τούτου, η χειρουργική επέμβαση βαθιάς διέγερσης του εγκεφάλου για τρόμο γίνεται συνήθως ενώ ο ασθενής είναι ξύπνιος προκειμένου να επιβεβαιωθεί η σωστή τοποθέτηση ηλεκτροδίων με τη βοήθεια, μεταξύ άλλων, της διέγερσης μέσω του τεστ.
Αρκετές μικρότερες μελέτες έχουν δείξει ότι το βαθιά διέγερση του εγκεφάλου που στοχεύει σε μια νέα περιοχή-στόχο, μια δομή που ονομάζεται cZi (caudal zona incerta), ανακουφίζει από τον τρόμο και βελτιώνει τις λεπτές κινητικές δεξιότητες σε ασθενείς με νόσο Πάρκινσον και ακούσιο τρόμο.
Η νέα μέθοδος για χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία
Δεδομένου ότι το cZi βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από δομές ορατές στην μαγνητική τομογραφία, είναι δυνατό να επιβεβαιωθεί μια καλή θέση για τα ηλεκτρόδια με τη βοήθεια ακτίνων Χ, η οποία επιτρέπει τη χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία. Ωστόσο, αυτές οι μελέτες έχουν διεξαχθεί με μη τυφλές αξιολογήσεις, χωρίς ομάδα ελέγχου και με σχετικά σύντομη παρακολούθηση, γεγονός που περιόρισε την επιστημονική ισχύ των αποτελεσμάτων τους.
Για πρώτη φορά, η θετική επίδραση του cZi-DBS στα κινητικά συμπτώματα και την ποιότητα ζωής σε ασθενείς με νόσο Πάρκινσον αποδείχθηκε σε μια τυχαιοποιημένη, τυφλή μελέτη θεραπείας. Το cZi-DBS είχε πολύ καλή επίδραση στον τρόμο, μέτρια επίδραση στις λεπτές κινητικές δεξιότητες και βελτίωσε την ποιότητα ζωής.
«Σε δύο μακροχρόνιες μελέτες, είδαμε ότι ο τρόμος ανακουφίστηκε σημαντικά για τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά την επέμβαση για ασθενείς με νόσο Πάρκινσον και 10 χρόνια για τον ιδιοπαθή τρόμο», λέει ο Δρ. Persson.
«Αναλύσαμε επίσης το αποτέλεσμα ενός έτους του cZi-DBS για τον ιδιοπαθή τρόμο και συγκρίναμε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε επέμβαση ενώ ήταν ξύπνιοι με αυτούς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία και είδαμε παρόμοια αποτελέσματα και επιπλοκές μεταξύ των διαφορετικών χειρουργικών μεθόδων», προσθέτει ο ειδικός.
Εμπλέκοντας τις νευρικές οδούς
«Αναλύοντας τη θέση του ηλεκτροδίου στον εγκέφαλο και δημιουργώντας προσομοιώσεις του ηλεκτρικού πεδίου γύρω από τα ηλεκτρόδια, μπορέσαμε να χαρτογραφήσουμε ποιες δομές επηρεάστηκαν από τη διέγερση», σημείωσε ο επιστήμονας.
Η έρευνα έδειξε ότι η διέγερση ήταν συγκεντρωμένη σε μια περιοχή που περιελάμβανε τόσο την ζώνη cZi όσο και τα παρακείμενα νευρικά μονοπάτια από την παρεγκεφαλίδα μέχρι τον θάλαμο. Αυτές οι νευρικές οδοί έχει αποδειχθεί προηγουμένως ότι εμπλέκονται στον μηχανισμό της νόσου πίσω από τον τρόμο τόσο στη νόσο Πάρκινσον όσο και στον ιδιοπαθή τρόμο.
Αυξημένη ακρίβεια
Μια πιο αντικειμενικά επιβεβαιωμένη αποτελεσματικότητα του cZi-DBS στη νόσο Πάρκινσον σημαίνει ότι υπάρχει πλέον μια πρόσθετη περιοχή-στόχος για χρήση της DBS σε αυτή τη νόσο. Για πρώτη φορά, αποδείχθηκε ότι η επίδραση στον τρόμο διαρκεί αρκετά χρόνια μετά την επέμβαση, ακόμη και για τον ιδιοπαθή τρόμο.
Μαζί με παρόμοια αποτελεσματικότητα μεταξύ χειρουργικής επέμβασης με επίγνωση και με αναισθησία, υπάρχουν πλέον πολλά πλεονεκτήματα στη χρήση του cZi ως στόχου για το DBS αντί του παραδοσιακού στόχου στον θάλαμο.
«Πιστεύουμε ότι το γεγονός ότι η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία μπορεί να αυξήσει την ακρίβεια, να μειώσει πιθανώς τις επιπλοκές και να βελτιώσει την εμπειρία της επέμβασης για τους ασθενείς», καταλήγει ο Δρ. Persson.