Ο ύπνος είναι μια ζωτική πτυχή της ανθρώπινης ζωής, με τον βαθύ ύπνο να είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη γενική υγεία. Ο εγκέφαλος ανακάμπτει κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου του ύπνου και το υπόλοιπο σώμα φαίνεται επίσης να αναγεννάται.
Πρόσφατα, ερευνητές από το ETH Zurich και στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης έδειξαν ότι ο ενισχυμένος βαθύς ύπνος έχει ιδιαίτερο όφελος για το καρδιαγγειακό σύστημα: η στοχευμένη διέγερση με σύντομους τόνους κατά τη διάρκεια βαθέος ύπνου προκαλεί πιο έντονη συστολή και διαστολή της καρδιάς -ιδίως της αριστερής κοιλίας.
Ως αποτέλεσμα, η καρδιά αντλεί και ανασύρει το αίμα από το κυκλοφορικό σύστημα πιο αποτελεσματικά. Η αριστερή κοιλία τροφοδοτεί τα περισσότερα όργανα, τα άκρα και τον εγκέφαλο με αίμα πλούσιο σε οξυγόνο.
Η επίδραση του ύπνου στη λειτουργία της καρδιάς
Όταν η καρδιά συσπάται, η αριστερή κοιλία συμπιέζεται και τυλίγεται σαν βρεγμένο σφουγγάρι. Όσο πιο άμεση και πιο ισχυρή είναι αυτή η συσφικτική δράση, τόσο περισσότερο αίμα εισέρχεται στην κυκλοφορία και τόσο λιγότερο παραμένει στην καρδιά. Αυτό αυξάνει τη ροή του αίματος, η οποία έχει θετική επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Μια διεπιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Christian Schmied, ανώτερο σύμβουλο καρδιολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ζυρίχης, χρησιμοποίησε ηχοκαρδιογραφία (εξετάσεις υπερήχων καρδιάς) για να αποδείξει ότι η αριστερή κοιλία υφίσταται πιο έντονη παραμόρφωση μετά από νυχτερινή διέγερση.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που κάποιος έδειξε ότι η αύξηση των εγκεφαλικών κυμάτων κατά τη διάρκεια του βαθέος ύπνου (αργά κύματα) βελτιώνει την καρδιακή λειτουργία. Η σχετική μελέτη δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο European Heart Journal.
«Περιμέναμε ότι η διέγερση με τόνους κατά τη διάρκεια βαθέος ύπνου θα επηρέαζε το καρδιαγγειακό σύστημα. Αλλά το γεγονός ότι αυτή η επίδραση ήταν τόσο ξεκάθαρα μετρήσιμη μετά από μόλις μία νύχτα διέγερσης μας εξέπληξε», εξηγεί η επικεφαλής του προγράμματος και ειδικός στον ύπνο Caroline Lustenberger από το ETH Ζυρίχης.
«Είδαμε ξεκάθαρα ότι τόσο η δύναμη άντλησης της καρδιάς όσο και η χαλάρωση της ήταν μεγαλύτερη μετά από νύχτες με διέγερση σε σύγκριση με τις νύχτες χωρίς διέγερση», δήλωσε με τη σειρά του ο Δρ. Schmied . Και οι δύο παράγοντες αποτελούν εξαιρετικό μέτρο της λειτουργίας του καρδιαγγειακού συστήματος.
Διέγερση με ροζ θόρυβο
Στη μελέτη συμμετείχαν 18 υγιείς άνδρες ηλικίας 30 έως 57 ετών, οι οποίοι πέρασαν τρεις όχι συνεχόμενες νύχτες στο εργαστήριο ύπνου. Τις δύο νύχτες, οι ερευνητές διέγειραν τα άτομα με ήχους, ενώ την τρίτη όχι.
Ενώ τα άτομα κοιμόντουσαν, οι επιστήμονες μετρούσαν συνεχώς την εγκεφαλική τους δραστηριότητα, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή τους δραστηριότητα. Συνδύασαν τις μετρήσεις τους με έναν υπολογιστή που ανέλυε τα εισερχόμενα δεδομένα.
Μόλις οι μετρήσεις έδειξαν ότι το άτομο είχε πέσει σε βαθύ ύπνο, ο υπολογιστής έπαιζε μια σειρά πολύ σύντομων ήχων σε ορισμένες συχνότητες, που ονομάζονται ροζ θόρυβος, οι οποίοι ακούγονται σαν στατικοί. Δέκα δευτερόλεπτα τέτοιων τόνων ακολουθήθηκαν από 10 δευτερόλεπτα σιωπής και στη συνέχεια επαναλαμβανόταν η ίδια διαδικασία.
Αυτό το πείραμα επέτρεψε στους ερευνητές να παρακολουθούν άμεσα εάν η προσομοίωση ήχου ενίσχυε τον βαθύ ύπνο και αν επηρέαζε τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση των ατόμων.
Σημαντικά αποτελέσματα και πρακτικά μελλοντικά οφέλη
«Παρά τη σχετικά μικρή ομάδα συμμετεχόντων, τα αποτελέσματα είναι σημαντικά. Μπορέσαμε επίσης να αναπαράγουμε τα αποτελέσματα σε δύο ξεχωριστές νύχτες, κάτι που από στατιστική άποψη τα καθιστά πολύ δυνατά», λέει η Δρ. Lustenberger.
Τονίζει, ωστόσο, ότι οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνουν γυναίκες, καθώς οι διαφορές των φύλων στον ύπνο και την καρδιαγγειακή υγεία γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς και έχουν βαθιές επιπτώσεις στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Αυτή η μελέτη παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον όχι μόνο για τους καρδιολόγους αλλά και για τους αθλητές.
«Ειδικά στην προληπτική ιατρική, αλλά και στον ανταγωνιστικό αθλητισμό, αυτού του είδους το σύστημα διέγερσης του βαθέος ύπνου μπορεί να επιτρέψει τη βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας στο μέλλον», λέει η επικεφαλής συγγραφέας Stephanie Huwiler, η οποία παρουσίασε τα αρχικά αποτελέσματα στο Συμπόσιο Αθλητικής Καρδιολογίας στη Ζυρίχη τον Μάρτιο του 2023.
«Πιθανώς να εξασφαλίσει ταχύτερη και καλύτερη ανάρρωση μετά από έντονες προπονήσεις», συμπληρώνει.
«Η θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων μπορεί να ενισχυθεί με αυτήν ή παρόμοιες μεθόδους διέγερσης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διερευνηθεί πρώτα εάν οι ασθενείς μπορούν επίσης να επωφεληθούν από αυτό το είδος μεθόδου διέγερσης βαθιού ύπνου», καταλήγει η Δρ. Lustenberger.