Ένα από τα πιο δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής είναι ο κουρκουμάς. Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι, μεταξύ άλλων, ανακουφίζει τον πόνο και τη φλεγμονή της αρθρίτιδας, μειώνει τη χοληστερόλη και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τι απαντούν οι ειδικοί.
Ενώ πολλές έρευνες έχουν αναδείξει τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του κουρκουμά, το μεγάλο εύρος των δυνάμεων του συμπληρώματος και των δόσεων που χρησιμοποιήθηκαν στις μελέτες έχει καταστήσει δύσκολο να επιβεβαιωθούν οι όποιοι ισχυρισμοί για την υγεία.
Ο Dr. Keith Singletary, καθηγητής διατροφής στο Πανεπιστήμιο Urbana-Champaign του Ιλινόις, επανεξέτασε τα στοιχεία για τον κουρκουμά. Η άποψή του; «Νομίζω ότι είναι πολλά υποσχόμενος», επισημαίνει και τονίζει ότι «δεν είναι η πανάκεια που το μάρκετινγκ τον εμφανίζει».
Οφέλη του κουρκουμά για την υγεία
Οι ιδιότητες υγείας που αποδίδονται στον κουρκουμά προέρχονται από φυσικές ενώσεις που ονομάζονται κουρκουμινοειδή. «Η κουρκουμίνη, η οποία είναι η κυριότερη, πιστεύεται ότι ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τα οφέλη του κουρκουμά στην υγεία» αναφέρει στο yahoofinance ο Singletary.
Τι μπορεί να κάνει η κουρκουμίνη; Τα καλύτερα στοιχεία επικεντρώνονται σε δύο καταστάσεις: την αρθρίτιδα και το μεταβολικό σύνδρομο.
Αρθρίτιδα
Λαμβάνοντας υπόψη τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του κουρκουμά, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ερευνητές έχουν διερευνήσει τη χρήση του για την αρθρίτιδα. Το συμπλήρωμα φαίνεται όντως να μειώνει τον πόνο και τη δυσκαμψία από την οστεοαρθρίτιδα, την πιο κοινή μορφή αυτής της επώδυνης ασθένειας των αρθρώσεων.
«Δεν είναι ένα θαυματουργό φάρμακο, αλλά πιθανότατα λειτουργεί εξίσου καλά με την ιβουπροφαίνη» τονίζει η Dr Janet Funk, καθηγήτρια ιατρικής και αντιπρόεδρος έρευνας του Τμήματος Ιατρικής του Ιατρικού Κολλεγίου του Πανεπιστημίου της Αριζόνα-Tucson. Το εργαστήριό της μελετά συμπληρώματα διατροφής φυτικής προέλευσης για φλεγμονώδεις ασθένειες.
Μεταβολικό σύνδρομο
Δεν πρόκειται για ασθένεια, αλλά μάλλον για ένα σύμπλεγμα καταστάσεων όπως η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και τα υψηλά τριγλυκερίδια που αυξάνουν συλλογικά τον κίνδυνο για διαβήτη, καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Μελέτες έχουν εξετάσει τις επιδράσεις του κουρκουμά στο σάκχαρο του αίματος, τα τριγλυκερίδια και τα επίπεδα ινσουλίνης, καθώς και στη φλεγμονή (η οποία παίζει επίσης ρόλο στο μεταβολικό σύνδρομο).
Αν και γίνονται πολλές έρευνες για τον κουρκουμά, οι μελέτες δεν έχουν μεγάλη διάρκεια. Επειδή οι περισσότερες από τις μελέτες διήρκεσαν τέσσερις μήνες ή λιγότερο, οι ερευνητές δεν γνωρίζουν τι μπορεί να συμβεί με τη μακροχρόνια χρήση. «Το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπάρχουν οριστικές, καλά σχεδιασμένες μελέτες σε αυτό το σημείο» αναφέρει η Funk και υπογραμμίζει ότι δύσκολα χρηματοδοτούνται τέτοιες μακροχρόνιες μελέτες.
Οι κίνδυνοι του κουρκουμά
Ο κουρκουμάς είναι ασφαλής αν τον παίρνετε από το μπαχαρικό ή αν παίρνετε μόνο τη συνιστώμενη ποσότητα σε συμπληρώματα. Σε μεγαλύτερες ποσότητες, θα μπορούσε να προκαλέσει παρενέργειες στο γαστρεντερικό σύστημα, όπως ναυτία ή διάρροια.
Η πιπερίνη δημιουργεί τα δικά της προβλήματα, επειδή αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης αδρανοποιώντας ένα ένζυμο στο ήπαρ που διαφορετικά θα τη διέλυε. «Αυτό το ένζυμο είναι πραγματικά σημαντικό για τη διάσπαση των περισσότερων φαρμάκων που παίρνουν οι άνθρωποι» σημειώνει η Funk.
Θεωρητικά, η πιπερίνη θα μπορούσε να προκαλέσει συσσώρευση φαρμάκων στο σώμα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για παρενέργειες. «Σε γενικές γραμμές, αν παίρνετε άλλα φάρμακα, θα απέφευγα οποιοδήποτε προϊόν που περιέχει πιπερίνη, σε περίπτωση που θα μπορούσε να επηρεάσει τον μεταβολισμό των άλλων φαρμάκων σας» προσθέτει η ίδια
Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία αποτελεί ο σπάνιος αλλά σοβαρός κίνδυνος ηπατικής βλάβης από τα συμπληρώματα κουρκουμά, καθώς και τα υψηλά επίπεδα μολύβδου σε αυτά τα προϊόντα.
Αρκετές μελέτες, συμπεριλαμβανομένης μιας που συνυπέγραψε η Funk, διαπίστωσαν υπερβολικές ποσότητες μολύβδου σε ορισμένα συμπληρώματα κουρκουμά -ιδιαίτερα σε εκείνα που περιείχαν ρίζα κουρκουμά. Η έκθεση σε μόλυβδο σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να έχει τοξικές επιπτώσεις στον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων καρδιακών και νεφρικών προβλημάτων.
Πρέπει να παίρνετε κουρκουμά;
Αξίζει να παίρνετε κουρκουμά; «Αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων», λέει ο Singletary. Δεδομένης της έλλειψης σαφών στοιχείων σχετικά με τα οφέλη του και τους πιθανούς κινδύνους, λέει ότι είναι ασφαλέστερο να λαμβάνετε κουρκουμά μέσω της διατροφής σας.
Μπορείτε να προσθέσετε το μπαχαρικό σε σούπες, βραστά, σάλτσες και smoothies. Συμπληρώστε τα με μια πρέζα μαύρο πιπέρι ή μαγειρέψτε τον κουρκουμά σε λάδι για να ενισχύσετε τη βιοδιαθεσιμότητά του.
Εάν χρησιμοποιείτε συμπληρώματα κουρκουμά, μπορεί να είναι δύσκολο να ξέρετε ποια μορφή είναι η καλύτερη ή πόση ποσότητα να πάρετε.
Η καλύτερη συμβουλή είναι να ρωτήσετε τον γιατρό σας, λέει ο Singletary. Ξεκινήστε με χαμηλή δόση για να δείτε πώς ανταποκρίνεται το σώμα σας σε αυτήν. «Και μην περιμένετε ότι ο κουρκουμάς θα είναι πανάκεια για όλες τις παθήσεις σας, κάτι που είναι απίθανο να συμβαίνει» καταλήγει ο καθηγητής Singletary.