Οι στατίνες είναι γνωστές για τη μείωση της χοληστερίνης, αλλά μήπως επηρεάζουν και τη λειτουργία του εγκεφάλου; Παρά τις φήμες ότι σχετίζονται με άνοια, τι αποκαλύπτουν πραγματικά οι έρευνες;
Στατίνες: Ποιες οι παρενέργειες των φαρμάκων για τη χοληστερίνη – Προκαλούν άνοια;
Οι στατίνες είναι από τα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα στον κόσμο, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης και στην πρόληψη καρδιακών παθήσεων. Μειώνοντας την «κακή» LDL χοληστερόλη και αυξάνοντας την «καλή» HDL χοληστερόλη, οι στατίνες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος, εγκεφαλικών επεισοδίων, ακόμα και θανάτου από καρδιαγγειακά συμβάντα.
Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν μπλοκάροντας ένα ένζυμο στο ήπαρ που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή χοληστερόλης, αποτρέποντας έτσι τη συσσώρευση επικίνδυνης πλάκας στις αρτηρίες. Παρόλο που οι στατίνες είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές στη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης, γίνονται συχνά θέμα συζήτησης για τις επιπτώσεις που έχουν και τις παρενέργειές τους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν καλή ανεκτικότητα στις στατίνες, αλλά ορισμένοι μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα, που κυμαίνονται από ήπιους πονοκεφάλους μέχρι πιο σοβαρούς μυϊκούς πόνους ή φλεγμονή του ήπατος. Τα τελευταία χρόνια, η έρευνα έχει επίσης διερευνήσει τις πιθανές επιπλέον ευεργετικές επιδράσεις που έχουν οι στατίνες, όπως οι αντιφλεγμονώδεις και οι νευροπροστατευτικές τους ιδιότητες.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τι είναι οι στατίνες, πώς λειτουργούν, ποιοι πρέπει να τις παίρνουν, ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες, ποιες είναι οι αλληλεπιδράσεις και θα επιβεβαιώσουμε ή θα καταρρίψουμε κάποιους μύθους που σχετίζονται με αυτή την κατηγορία φαρμάκων. Επιπλέον, θα διερευνήσουμε πιθανές μελλοντικές εφαρμογές των στατινών και τον ρόλο τους στη διατήρηση της υγείας της καρδιάς.
Τι είναι οι στατίνες;
Οι στατίνες είναι μια κατηγορία φαρμάκων που συχνά συνταγογραφούνται από τους γιατρούς για να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης στο αίμα. Με τη μείωση των επιπέδων αυτών, βοηθούν στην πρόληψη εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Μελέτες δείχνουν ότι οι στατίνες μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και ακόμη και θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις κατά περίπου 25%.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι στατινών. Ορισμένες παλαιότερες στατίνες μπορεί να μειώσουν τη χοληστερόλη κατά 25% έως 35%, ενώ οι νεότερες μπορεί να τη μειώσουν έως και κατά 50%. Οι περισσότεροι άνθρωποι που λαμβάνουν στατίνες τις ανέχονται αρκετά καλά. Ωστόσο, κάποιοι μπορεί να εμφανίσουν παρενέργειες όπως πονοκέφαλο, δυσκολία στον ύπνο ή έξαψη του δέρματος.
Ποιοι πρέπει να παίρνουν στατίνες;
Εκτιμάται ότι, εκτός από τα άτομα που ήδη λαμβάνουν στατίνες, άλλα 15 έως 20 εκατομμύρια άνθρωποι θα έπρεπε να λαμβάνουν στατίνες βάσει των παραγόντων κινδύνου τους για καρδιακές παθήσεις. Η Αμερικανική Ομάδα Πρόληψης Συνιστά ότι οι ενήλικες 40 έως 75 ετών πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο λήψης στατινών εάν ο γιατρός τους υπολογίσει ότι έχουν 10% κίνδυνο αθηροσκλήρωσης (σκλήρυνση των αρτηριών) μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Ο υπολογισμός αυτός λαμβάνει υπόψη το φύλο, τη φυλή, την ηλικία, το αν καπνίζουν ή έχουν διαβήτη και την αρτηριακή τους πίεση. Ο γιατρός σας μπορεί να κάνει μια απλή εξέταση αίματος για να καθορίσει την ποσότητα της χοληστερίνης στο αίμα. Εάν έχετε υψηλά επίπεδα LDL «κακής» χοληστερόλης, έχετε μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρδιακών παθήσεων, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου.
Βάσει του συνολικού κινδύνου σας, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να λαμβάνετε στατίνες για να μειώσετε τη χοληστερίνη σας κατά ένα συγκεκριμένο ποσοστό.
Πώς λειτουργούν οι στατίνες;
Οι στατίνες λειτουργούν εμποδίζοντας τη δράση ενός ενζύμου του ήπατος που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή χοληστερόλης. Η υπερβολική χοληστερίνη στο αίμα μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση πλάκας στα τοιχώματα των αρτηριών. Αυτή η συσσώρευση μπορεί τελικά να προκαλέσει τη στένωση ή τη σκλήρυνση των αρτηριών. Οι ξαφνικοί θρόμβοι αίματος σε αυτές τις στενές αρτηρίες μπορεί να προκαλέσουν έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Δεν είναι όλη η χοληστερίνη επιβλαβής. Είναι καλό, για παράδειγμα, να έχετε υψηλά επίπεδα HDL «καλής» χοληστερόλης. Η HDL χοληστερόλη αποτρέπει τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες μεταφέροντας την κακή (LDL) χοληστερόλη από το αίμα στο ήπαρ, από όπου αποβάλλεται από το σώμα σας.
Οι στατίνες μειώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης και της ολικής χοληστερόλης. Ταυτόχρονα, μειώνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και αυξάνουν τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης. Οι στατίνες μπορεί επίσης να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της πλάκας στις αρτηρίες, μειώνοντας την πιθανότητα εμφράγματος.
Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής ενώ παίρνετε στατίνες μπορεί να κάνει το φάρμακο πιο αποτελεσματικό. Φροντίστε να:
- Τρώτε μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή για την καρδιά.
- Ασκηθείτε τακτικά.
- Περιορίζετε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Αποφύγετε το κάπνισμα.
Στατίνες: Παρενέργειες
Οι περισσότεροι άνθρωποι που λαμβάνουν στατίνες τις αντέχουν πολύ καλά. Ωστόσο, ορισμένοι μπορεί να εμφανίσουν παρενέργειες. Οι πιο συχνές παρενέργειες των στατινών περιλαμβάνουν:
- Πονοκέφαλο
- Δυσκολία στον ύπνο
- Ερυθρότητα του δέρματος
- Μυϊκούς πόνους (μυαλγία), ευαισθησία ή αδυναμία
- Υπνηλία
- Ζάλη
- Ναυτία ή εμετό
- Πόνους ή κράμπες στην κοιλιά
- Φούσκωμα ή αέρια
- Διάρροια
- Δυσκοιλιότητα
- Εξάνθημα
- Χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων
Λιγότερο συχνές παρενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν με τις στατίνες είναι:
- Ναυτία
- Τριχόπτωση
- Αίσθημα «βελονιάσματος» ή μουδιάσματος στο δέρμα
- Φλεγμονή του ήπατος, που μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης
- Φλεγμονή του παγκρέατος, που μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στομάχι
- Δερματικά προβλήματα όπως εξανθήματα ή ακμή
- Σεξουαλικά προβλήματα, όπως στυτική δυσλειτουργία ή χαμηλή σεξουαλική διάθεση
Οι στατίνες συνοδεύονται επίσης από προειδοποιήσεις ότι η απώλεια μνήμης, η πνευματική σύγχυση, η νευροπάθεια, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και ο διαβήτης τύπου 2 είναι πιθανές παρενέργειες. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι στατίνες μπορεί να αλληλεπιδράσουν με άλλα φάρμακα που παίρνετε.
Στατίνες: Σοβαρές παρενέργειες
Οι στατίνες συνδέονται με ορισμένες σπάνιες αλλά ενδεχομένως σοβαρές παρενέργειες, όπως:
- Μυοσίτιδα: Φλεγμονή των μυών. Ο κίνδυνος μυϊκής βλάβης αυξάνεται όταν λαμβάνονται άλλες φαρμακευτικές αγωγές μαζί με στατίνες, όπως ένας συνδυασμός στατίνης και φιμπράτης, ο οποίος αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο μυϊκής βλάβης σε σχέση με τη λήψη μόνο στατίνης.
- Αυξημένα επίπεδα CPK (κρεατινικής κινάσης): Ένα μυϊκό ένζυμο που, όταν αυξηθεί, μπορεί να προκαλέσει μυϊκούς πόνους, ήπια φλεγμονή και μυϊκή αδυναμία. Αυτή η κατάσταση, αν και σπάνια, μπορεί να χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα για να υποχωρήσει.
- Ραβδομυόλυση: Ακραία φλεγμονή και βλάβη των μυών. Σε αυτή την κατάσταση, οι μύες σε όλο το σώμα γίνονται επώδυνοι και αδύναμοι. Οι σοβαρά κατεστραμμένοι μύες απελευθερώνουν πρωτεΐνες και ηλεκτρολύτες στο αίμα, που συγκεντρώνονται στα νεφρά και μπορεί να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια ή ακόμη και θάνατο. Ευτυχώς, η ραβδομυόλυση είναι εξαιρετικά σπάνια και συμβαίνει σε λιγότερο από 1 στους 10.000 ανθρώπους που λαμβάνουν στατίνες.
Εάν έχετε ανεξήγητο πόνο στις αρθρώσεις ή τους μύες, ευαισθησία ή αδυναμία ενώ λαμβάνετε στατίνες, θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον γιατρό σας.
Ένζυμα CoQ10 και στατίνες
Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να λαμβάνουν συνένζυμο Q10 (CoQ10) μαζί με τις στατίνες τους. Το CoQ10 είναι ένα ένζυμο που παράγεται φυσικά από το σώμα. Ωστόσο, οι στατίνες μπορεί να μειώσουν την ποσότητα του CoQ10 στο σώμα. Αν και δεν υπάρχει έρευνα που να το αποδεικνύει ακόμη, ορισμένοι πιστεύουν ότι τα συμπληρώματα CoQ10 μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των μυϊκών πόνων. Αν επιλέξετε να λάβετε συμπληρώματα CoQ10, ενημερώστε τον γιατρό σας ώστε να προστεθεί στη λίστα των φαρμάκων σας.
Στατίνες και άνοια
Όταν οι στατίνες άρχισαν να γίνονται δημοφιλείς, κυκλοφόρησαν φήμες ότι οι άνθρωποι που τις έπαιρναν είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, πολλές μελέτες τα τελευταία 20 χρόνια δεν επιβεβαίωσαν αυτή τη θεωρία. Στην πραγματικότητα, απέδειξαν το αντίθετο.
Οι άνθρωποι που λαμβάνουν στατίνες δεν είχαν υψηλότερο κίνδυνο άνοιας ή νόσου Αλτσχάιμερ, ενώ η λήψη στατινών μπορεί στην πραγματικότητα να μειώσει τον κίνδυνο σε ορισμένες ομάδες, όπως σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπλέον, οι άνθρωποι με νόσο Αλτσχάιμερ ή μικτή άνοια μπορεί να δουν βελτίωση στη γνωστική τους λειτουργία ενώ λαμβάνουν στατίνες.
Στατίνες και διαβήτης
Τα άτομα με διαβήτη, είτε τύπου 1 είτε τύπου 2, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρδιακές παθήσεις, ειδικά εάν έχουν υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης. Όταν συμβαίνει αυτό, μπορεί να τους χορηγηθούν στατίνες για να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Μπορούν να αυξήσουν το σάκχαρο στο αίμα;
Ο κίνδυνος είναι μικρός, αλλά οι στατίνες μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ιδιαίτερα εάν τα επίπεδα ήταν ήδη υψηλότερα από το φυσιολογικό σε άτομα με προδιαβήτη ή διαβήτη.
Αντιφλεγμονώδης δράση
Πέρα από τη ρύθμιση των λιπιδίων, έχει αποδειχθεί ότι οι στατίνες μειώνουν τη φλεγμονή, έναν βασικό παράγοντα σε διάφορες καρδιαγγειακές και συστημικές ασθένειες. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι στατίνες μειώνουν τα επίπεδα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), ενός δείκτη φλεγμονής, σε ασθενείς με υπερχοληστερολαιμία, σακχαρώδη διαβήτη και μεταβολικό σύνδρομο.
Οι αντιφλεγμονώδεις δράσεις των στατινών αποδίδονται στην ικανότητά τους να ρυθμίζουν τις ανοσολογικές αντιδράσεις και να μειώνουν τις προ-φλεγμονώδεις κυτοκίνες.
Πιθανή νευροπροστατευτική δράση
Νεότερες έρευνες υποδεικνύουν ότι οι στατίνες μπορεί να έχουν νευροπροστατευτικά οφέλη, μειώνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση που περιελάμβανε πάνω από 7 εκατομμύρια ασθενείς βρήκε ότι η χρήση στατινών συσχετίστηκε με σημαντική μείωση του κινδύνου άνοιας, συμπεριλαμβανομένης της νόσου Αλτσχάιμερ.
Οι προτεινόμενοι μηχανισμοί περιλαμβάνουν τη μείωση της παραγωγής β-αμυλοειδούς και τις αντιφλεγμονώδεις δράσεις εντός του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Στατίνες και απώλεια μνήμης
Αν και δεν είναι συχνό, ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν σύγχυση ενώ λαμβάνουν στατίνες. Αυτό υποχωρεί όταν σταματούν τη λήψη των φαρμάκων. Κάποιοι αναφέρουν επίσης απώλεια μνήμης. Ωστόσο, πολλές μελέτες που εξέτασαν τη σχέση των στατινών με την απώλεια μνήμης δεν βρήκαν σύνδεση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ορισμένες μελέτες έδειξαν βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας σε ορισμένα άτομα που λαμβάνουν στατίνες.
Στατίνες και αύξηση βάρους
Οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν κάποια αύξηση βάρους, αλλά αυτό ίσως δεν οφείλεται στο φάρμακο καθεαυτό. Η αύξηση βάρους μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιοι αισθάνονται πιο άνετα να καταναλώνουν τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, πιστεύοντας ότι οι στατίνες θα τους προστατεύσουν.
Παράγοντες κινδύνου για να εμφανιστούν παρενέργειες
Δεν παρουσιάζουν όλοι παρενέργειες, αλλά ορισμένοι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο. Οι πιθανότητες να εμφανίσετε παρενέργειες είναι μεγαλύτερες εάν:
- Λαμβάνετε περισσότερα από ένα φάρμακα για τη ρύθμιση της χοληστερόλης σας.
- Είστε γυναίκα.
- Έχετε μικρόσωμο σωματότυπο.
- Είστε άνω των 80 ετών.
- Έχετε νεφρική ή ηπατική νόσο.
- Καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες αλκοόλ.
- Πάσχετε από άλλες καταστάσεις υγείας, όπως ο υποθυρεοειδισμός ή νευρομυϊκές διαταραχές.
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφών με στατίνες
Ορισμένες τροφές και φάρμακα δεν συνδυάζονται καλά με τις στατίνες και μπορεί να επιδεινώσουν τις παρενέργειες:
- Χυμός γκρέιπφρουτ: Περιέχει μια χημική ουσία που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας μεταβολίζει τις στατίνες.
- Φάρμακο για ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς, όπως η αμιοδαρόνη.
- Γεμφιμπροζίλη, ένα φάρμακο για τη χοληστερίνη.
- Αναστολείς πρωτεάσης, φάρμακα για τον HIV, όπως η ριτοναβίρη και η σακουιναβίρη.
- Ορισμένα αντιβιοτικά και αντιμυκητιασικά φάρμακα, όπως η κλαριθρομυκίνη και η ιτρακοναζόλη.
- Ορισμένα φάρμακα, όπως η κυκλοσπορίνη, που μειώνουν τη δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος.
Υπάρχουν και άλλα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα εάν λαμβάνονται μαζί με στατίνες. Πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή, τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα φυτικά συμπληρώματα ή τις βιταμίνες που χρησιμοποιείτε.
Στατίνες και αλκοόλ
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προειδοποιήσεις να μην καταναλώνετε αλκοόλ ενώ λαμβάνετε στατίνες. Ωστόσο, η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Εάν προσπαθείτε να μειώσετε τη χοληστερίνη σας, είναι καλύτερο να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρότερων παρενεργειών.
Γκρέιπφρουτ και στατίνες
Ο χυμός γκρέιπφρουτ μπορεί να επηρεάσει ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων κάποιων στατινών. Ο χυμός μπορεί να κάνει το φάρμακο πιο ισχυρό, κάτι που μπορεί να είναι επικίνδυνο. Εάν απολαμβάνετε τον χυμό γκρέιπφρουτ και προτιμάτε να μην τον κόψετε, μιλήστε με τον γιατρό σας για το τι μπορείτε να κάνετε.
Οι στατίνες που επηρεάζονται περισσότερο από το χυμό γκρέιπφρουτ είναι:
- ατορβαστατίνη
- λοβαστατίνη
- σιμβαστατίνη
Οι στατίνες που έχουν ελάχιστη ή καθόλου επίδραση από το χυμό γκρέιπφρουτ είναι:
- φλουβαστατίνη
- πιταβαστίνη
- πραβαστατίνη
- ροσουβαστατίνη
Πώς να ανακουφιστείτε από τις παρενέργειες
Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει τρόπους για την ανακούφιση των παρενεργειών που προκαλούνται από τις στατίνες. Μπορεί να σας βοηθήσει να ρωτήσετε τον γιατρό σας εάν:
- Μπορείτε να κάνετε ένα διάλειμμα από τις στατίνες, ώστε να διαπιστώσετε εάν οι μυϊκοί πόνοι ή άλλες παρενέργειες προκαλούνται από τα φάρμακα.
- Μπορείτε να δοκιμάσετε διαφορετικό φάρμακο στατίνης ή διαφορετική δόση.
- Μπορείτε να δοκιμάσετε άλλο είδος φαρμάκου για τη μείωση της χοληστερόλης.
- Πρέπει να πάρετε συμπληρώματα βιταμίνης D ή συνένζυμο Q10, τα οποία μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση από παρενέργειες σε ορισμένους ανθρώπους.
- Πρέπει να ασκείστε τακτικά.
- Πρέπει να χάσετε βάρος.
- Πρέπει να ελέγξετε τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών σας.
Στατίνες: Εναλλακτικές
Δεν είναι όλοι σε θέση ή δεν επιθυμούν να λαμβάνουν στατίνες για τη μείωση της χοληστερίνης. Εάν σας ενδιαφέρουν εναλλακτικές λύσεις, μιλήστε με τον γιατρό σας. Υπάρχουν ορισμένες άλλες επιλογές που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης. Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει:
- Φιμπράτες
- Νιασίνη (βιταμίνη B3)
- Οξύ βεμπεδοϊκό
Φυσικές στατίνες
Η φύση μας παρέχει ορισμένες φυσικές στατίνες που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης, όπως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία μπορείτε να πάρετε ως συμπλήρωμα ή να βρείτε σε τροφές όπως:
- Λινέλαιο
- Λάδι κανόλας
- Σπόρους chia
- Σολομό
- Οστρακοειδή
- Καρύδια
- Σόγια
Άλλα προϊόντα διατροφής που μπορεί να μειώσουν τη χοληστερόλη περιλαμβάνουν:
- Φρούτα, ειδικά αβοκάντο
- Λαχανικά, ειδικά μπρόκολο
- Όσπρια
- Ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης
- Προϊόντα σόγιας όπως το τόφου
Ορισμένα βότανα πιστεύεται ότι μειώνουν τη χοληστερόλη, αν και αυτό δεν έχει αποδειχθεί:
- Σκόρδο
- Τζίντζερ
- Ιερό βασιλικό (holy basil)
- Δεντρολίβανο
- Κουρκουμάς
Αλλαγές στον τρόπο ζωής
Η μείωση της χοληστερόλης δεν πρέπει να εστιάζει μόνο στη λήψη φαρμάκων αλλά και στην αλλαγή ορισμένων στοιχείων του τρόπου ζωής σας. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να μην μειώσουν τη χοληστερόλη σας σε ιδανικά επίπεδα, αλλά μπορούν να τη μειώσουν, μειώνοντας την ανάγκη για φάρμακα:
- Επιλέξτε υγιεινές διατροφικές επιλογές: περιορίστε τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά, αυξήστε την πρόσληψη τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, προσθέστε περισσότερες τροφές με διαλυτές ίνες, προσθέστε πρωτεΐνη ορού γάλακτος (που βρίσκεται σε γαλακτοκομικά προϊόντα) στη διατροφή σας
- Αυξήστε τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας: περπατήστε, παίξτε το αγαπημένο σας άθλημα, χορέψτε, ασχοληθείτε με την κηπουρική
- Σταματήστε το κάπνισμα αν καπνίζετε
- Χάστε βάρος αν είναι απαραίτητο
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ
Μύθοι και αλήθειες για τις στατίνες
Οι στατίνες, οι οποίες συνταγογραφούνται ευρέως για τη μείωση της χοληστερίνης και τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, περιβάλλονται συχνά από παρανοήσεις. Ας δούμε και ας καταρρίψουμε μερικούς από τους πιο συνηθισμένους μύθους:
Μύθος 1: Οι στατίνες προκαλούν απώλεια μνήμης
Ορισμένοι πιστεύουν ότι η χρήση στατινών οδηγεί σε γνωστική εξασθένηση ή προβλήματα μνήμης. Ωστόσο, εκτεταμένες έρευνες δείχνουν ότι οι στατίνες δεν προκαλούν συνήθως απώλεια μνήμης. Στην πραγματικότητα, η μακροχρόνια χρήση στατινών μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στον εγκέφαλο, καθώς βοηθούν στην πρόληψη εγκεφαλικών επεισοδίων και προστατεύουν την υγεία των αρτηριών στον εγκέφαλο.
Μύθος 2: Οι στατίνες προκαλούν συχνά μυϊκούς πόνους
Ενώ ορισμένοι χρήστες στατινών αναφέρουν μυϊκούς πόνους, μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι τέτοια συμπτώματα είναι σχετικά σπάνια. Κλινικές δοκιμές αποκαλύπτουν ότι οι μυϊκοί πόνοι εμφανίζονται σε παρόμοια ποσοστά σε όσους λαμβάνουν στατίνες και σε όσους λαμβάνουν εικονικό φάρμακο. Η πραγματική συχνότητα σοβαρής μυϊκής βλάβης είναι περίπου 1 στους 10.000 χρήστες στατινών.
Μύθος 3: Οι στατίνες μπορούν να προκαλέσουν διαβήτη
Υπάρχει η παρανόηση ότι οι στατίνες προκαλούν άμεσα διαβήτη. Ενώ οι στατίνες μπορεί να αυξήσουν ελαφρώς τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, δεν προκαλούν διαβήτη σε άτομα χωρίς προϋπάρχοντες παράγοντες κινδύνου. Για όσους έχουν οριακά υψηλό σάκχαρο στο αίμα, τα οφέλη των στατινών στη μείωση του κινδύνου εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου υπερτερούν κατά πολύ του ελάχιστου κινδύνου αύξησης του σακχάρου.
Μύθος 4: Η υψηλή χοληστερόλη δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η υψηλή χοληστερόλη δεν ενέχει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Αντίθετα, η αυξημένη χοληστερόλη μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Η διαχείριση των επιπέδων χοληστερόλης είναι ζωτικής σημασίας για την καρδιαγγειακή υγεία.
Μύθος 5: Οι στατίνες δεν είναι απαραίτητες εάν έχετε υγιεινό τρόπο ζωής
Αν και μια ισορροπημένη διατροφή και η τακτική άσκηση αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την υγεία της καρδιάς, αυτά μπορεί να μην είναι αρκετά για όλους. Οι γενετικοί παράγοντες και οι προϋπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις μπορεί να απαιτούν τη χρήση στατινών για την αποτελεσματική διαχείριση των επιπέδων χοληστερόλης και τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για να λαμβάνετε τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τη χρήση στατινών, βάσει του ατομικού σας προφίλ υγείας και των πιο πρόσφατων ιατρικών δεδομένων.
Λίγα λόγια για τις στατίνες
Η υψηλή LDL χοληστερόλη μπορεί να είναι επικίνδυνη, οδηγώντας σε καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι στατίνες είναι πολύ συνηθισμένα φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων της LDL. Συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με τη λήψη στατινών. Εάν διατρέχετε κίνδυνο παρενεργειών από τις στατίνες, μπορείτε να κάνετε ορισμένα βήματα για να μειώσετε αυτούς τους κινδύνους, όπως ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ ή η απώλεια βάρους. Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν διακόψετε τη λήψη στατινών.
Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τις στατίνες
Απαγορεύονται οι στατίνες στην Ευρώπη;
Οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές έχουν διαφορετικές συστάσεις για το ποιος πρέπει να ξεκινήσει να παίρνει στατίνες και πότε, αλλά δεν υπάρχει ευρωπαϊκή απαγόρευση για τις στατίνες.
Ποια είναι η στατίνη που προκαλεί λιγότερους μυϊκούς πόνους;
Δύο στατίνες που είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν μυϊκούς πόνους είναι η ροσουβαστατίνη και η πραβαστατίνη.
Μπορώ να σταματήσω τις στατίνες;
Μπορείτε να σταματήσετε τη λήψη μιας στατίνης οποιαδήποτε στιγμή, αλλά μην το κάνετε χωρίς να μιλήσετε πρώτα με τον γιατρό σας. Θα πρέπει να συζητήσετε γιατί θέλετε να σταματήσετε και τους κινδύνους που ενέχει η διακοπή.
Γιατί κάποιοι γιατροί είναι επιφυλακτικοί με τις στατίνες;
Ορισμένοι γιατροί ανησυχούν για παρενέργειες, όπως οι μυϊκοί πόνοι ή η αύξηση του σακχάρου στο αίμα, ενώ οι ασθενείς λαμβάνουν στατίνες. Ορισμένοι επίσης πιστεύουν ότι, μόλις ξεκινήσει η χρήση στατινών, πρέπει να συνεχιστεί εφ’ όρου ζωής. Ευτυχώς, αυτό δεν ισχύει απαραίτητα.
Αλληλεπιδρούν οι στατίνες με άλλα φάρμακα;
Ναι, οι στατίνες μπορεί να αλληλεπιδράσουν με ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά (π.χ. βαρφαρίνη), τα αντιβιοτικά (π.χ. κλαριθρομυκίνη) και τα αντιμυκητιασικά φάρμακα (π.χ. ιτρακοναζόλη). Πάντα να ενημερώνετε τον γιατρό σας για οποιαδήποτε φάρμακα λαμβάνετε, συνταγογραφούμενα ή μη, για να αποφύγετε πιθανές αλληλεπιδράσεις.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να λειτουργήσουν οι στατίνες;
Οι στατίνες αρχίζουν να μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστούν έως και τρεις μήνες για να δείτε τα πλήρη αποτελέσματα στα επίπεδα της LDL χοληστερόλης. Οι τακτικές αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην παρακολούθηση της προόδου σας.
Πρέπει να παίρνω στατίνες για πάντα;
Δεν χρειάζεται όλοι να παίρνουν στατίνες εφ’ όρου ζωής. Εάν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και άλλοι παράγοντες βελτιώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης σας και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ο γιατρός σας μπορεί να συζητήσει εάν η διακοπή των στατινών είναι κατάλληλη. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι χρειάζονται στατίνες μακροπρόθεσμα για να διατηρήσουν την υγεία της καρδιάς.
Μπορώ να πάρω στατίνες εάν έχω προβλήματα στο συκώτι;
Άτομα με ενεργή ηπατική νόσο δεν πρέπει να παίρνουν στατίνες. Ωστόσο, άτομα με ελαφρώς αυξημένα ηπατικά ένζυμα μπορεί να μπορούν να χρησιμοποιούν στατίνες με ασφάλεια υπό ιατρική παρακολούθηση. Ο γιατρός σας θα παρακολουθεί τακτικά τη λειτουργία του ήπατος σας εάν λαμβάνετε στατίνες και έχετε ιστορικό ηπατικών προβλημάτων.
Υπάρχουν φυσικές εναλλακτικές αντί για στατίνες;
Ορισμένες φυσικές εναλλακτικές λύσεις που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της χοληστερόλης περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή για την καρδιά, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ωστόσο, αυτές οι εναλλακτικές μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικές όσο οι στατίνες για άτομα με υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Έχετε υψηλά τριγλυκερίδια; Ποιες τροφές πρέπει να αποφεύγετε
Μπορούν οι στατίνες να προκαλέσουν κόπωση;
Η κόπωση είναι μια πιθανή παρενέργεια των στατινών, αν και είναι λιγότερο συχνή. Εάν αισθάνεστε ασυνήθιστη κόπωση μετά την έναρξη των στατινών, συζητήστε το με τον γιατρό σας, καθώς μπορεί να σχετίζεται με άλλους παράγοντες ή υποκείμενη πάθηση.
Πηγές: WebMD, PubMed, Nature, Alzheimer’s Association, JICEM, Johns Hopkins Medicine, NGHS, SVS