Καμπανάκι για τους κινδύνους που εγκυμονεί το τεχνητό μαύρισμα (σολάριουμ). Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας καταρρίπτει τους μύθους.
Πολλοί καταναλωτές πιστεύουν ότι το τεχνητό μαύρισμα (σολάριουμ) είναι ένας ασφαλής τρόπος μαυρίσματος. Κάνουν λάθος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας που χαρακτήρισε την ακτινοβολία των μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος «καρκινογενή για τον άνθρωπο».
‘Οπως επισημαίνει το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), τα μηχανήματα τεχνητού μαυρίσματος εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία, τα επίπεδα της οποίας μπορεί να είναι αρκετές φορές υψηλότερα, από ό,τι ο μεσημεριανός ήλιος, το καλοκαίρι, στις μεσογειακές χώρες.
Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας – ΕΕΑΕ, ως ρυθμιστική αρχή αρμόδια, για την προστασία του πληθυσμού, από τις ακτινοβολίες, επισημαίνει:
Το τεχνητό μαύρισμα ΔΕΝ είναι ασφαλέστερη επιλογή, για μαύρισμα, σε σχέση με τον ήλιο. Τα μηχανήματα τεχνητού μαυρίσματος εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία, όπως και ο ήλιος. Η ακτινοβολία, που εκπέμπουν μπορεί να είναι πολλές φορές ισχυρότερη, από την ηλιακή.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε την ακτινοβολία των μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος «καρκινογενή για τον άνθρωπο» – κατηγορία 1 (όπως ο καπνός του τσιγάρου, ο αμίαντος, η ακτινοβολία γάμμα, το ραδόνιο κ.α.).
Το μαύρισμα ΔΕΝ είναι ένδειξη υγείας. Η άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού, απέναντι στη υπεριώδη ακτινοβολία, εκδηλώνεται, ως μαύρισμα. Η μελανίνη του δέρματος σκουραίνει, για να αποτρέψει περαιτέρω βλάβες, στο δέρμα, από την υπεριώδη ακτινοβολία. Δεν παρέχει καμία προστασία, έναντι των μακροχρόνιων επιδράσεων της υπεριώδους ακτινοβολίας. Το μαύρισμα μπορεί να φαίνεται αισθητικά ωραίο και να είναι επιθυμητό, αλλά, στην πραγματικότητα, δεν είναι παρά ένα ορατό σημάδι πως το δέρμα έχει υποστεί βλάβες και έχει προσπαθήσει να προστατευτεί από αυτές.
Το τεχνητό μαύρισμα ΔΕΝ προετοιμάζει το δέρμα, για την ηλιοθεραπεία. Η προστασία, που παρέχει το τεχνητό μαύρισμα, ισοδυναμεί με αυτή που παρέχει ένα αντηλιακό με δείκτη προστασίας SPF 2, ή 3. Δηλαδή, δεν προστατεύει, καθόλου, από την έκθεση, στον ήλιο και το ηλιακό έγκαυμα.
Το τεχνητό μαύρισμα ΔΕΝ αυξάνει τα επίπεδα της βιταμίνης D. Το τεχνητό μαύρισμα δεν είναι μια ασφαλής επιλογή, για την αύξηση της βιταμίνης D.
Για τους ενήλικες στην Ελλάδα, αρκούν ελάχιστα λεπτά καθημερινής έκθεσης των χεριών και του προσώπου τους, στον ήλιο, για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών, σε βιταμίνη D.
Η υπερέκθεση, στην υπεριώδη ακτινοβολία, δεν αυξάνει τα επίπεδα βιταμίνης D, στον οργανισμό και δεν είναι ωφέλιμη. Αντιθέτως, θεωρείται επικίνδυνη, καθώς η υπεριώδης ακτινοβολία έχει καρκινογενετικές ιδιότητες.
Ο χρήστης μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος δέχεται περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία, από ό,τι θα δεχόταν, αν έκανε ηλιοθεραπεία.
Άτομα, τα οποία ξεκίνησαν συνεδρίες τεχνητού μαυρίσματος, σε νεαρή ηλικία, έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος, σε σύγκριση, με όσους δεν έχουν κάνει, ποτέ τεχνητό μαύρισμα.
Το παράδοξο
Το τεχνητό μαύρισμα έγινε εξαιρετικά δημοφιλές, από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και μετά. Πλέον, τα μηχανήματα τεχνητού μαυρίσματος είναι δημοφιλή, παγκοσμίως και χρησιμοποιούνται, ευρύτατα, για τεχνητό μαύρισμα, για λόγους αισθητικής. Παραδόξως, θεωρούνται ασφαλέστερη επιλογή, για μαύρισμα, σε σχέση, με την ηλιοθεραπεία, μολονότι τα μηχανήματα τεχνητού μαυρίσματος εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία, τα επίπεδα της οποίας μπορεί να είναι αρκετές φορές υψηλότερα, από ό,τι ο μεσημεριανός ήλιος, το καλοκαίρι, στις μεσογειακές χώρες.
Για το λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Διεθνής Επιτροπή για την Έρευνα στον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και η Επιστημονική Επιτροπή, για την υγεία, το περιβάλλον και τους ανακύπτοντες κινδύνους (Scientific Committee on Health, Environmental and Emerging Risks, SCHEER) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέφρασαν σοβαρές ανησυχίες και θεωρούν επικίνδυνο το τεχνητό μαύρισμα.
Μάλιστα η SCHEER δημοσίευσε, το Νοέμβριο του 2016, την τελική της γνώμη, για τους βιολογικούς κινδύνους της υπεριώδους ακτινοβολίας των σολάριουμ. Η ακτινοβολία των σολάριουμ θεωρείται και από την SCHEER, ως καρκινογενής.
Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία, η επιτροπή καταλήγει πως η έκθεση, στην υπεριώδη ακτινοβολία των σολάριουμ, συνδέεται με το μελάνωμα, ειδικά όταν η πρώτη έκθεση, στην ακτινοβολία γίνεται, σε νεαρή ηλικία.
Η επιτροπή συμπεραίνει πως δεν υπάρχει «όριο για την ασφαλή έκθεση», στην υπεριώδη ακτινοβολία των σολάριουμ.
Στοιχεία για την Ελλάδα
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της καταγραφής του τομέα παροχής υπηρεσιών τεχνητού μαυρίσματος, που πραγματοποιήθηκε το 2017, για πρώτη φορά, στη Ελλάδα, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), διαπιστώθηκε ότι:
- στο 63,5% των μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος, που μετρήθηκαν, η υπεριώδης ακτινοβολία υπερέβαινε το όριο των 0,3 W/m2
- η παροχή υπηρεσιών τεχνητού μαυρίσματος δεν ήταν σύμφωνη, με τις σχετικές οδηγίες και τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΕΕΑΕ εξέδωσε συστάσεις
- Η ασφάλεια των χρηστών εξαρτάται, από τον τρόπο, που παρέχονται οι υπηρεσίες τεχνητού μαυρίσματος, στις αντίστοιχες επιχειρήσεις, οι οποίες οφείλουν να διαθέτουν μηχανήματα τεχνητού μαυρίσματος (σολάριουμ), σύμφωνα με τις προδιαγραφές για την εκπομπή ακτινοβολίας (0.3 W/m2) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Στην επιχείρηση τεχνητού μαυρίσματος, πρέπει να είναι διαθέσιμες πληροφορίες, σχετικά με τις επιδράσεις της διαδικασίας μαυρίσματος, καθώς επίσης και οδηγίες ασφάλειας, για τους καταναλωτές, όπως αυτές ορίζονται, στα σχετικά διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα.
- Οι χρήστες οφείλουν να ακολουθούν τους χρόνους έκθεσης, στην υπεριώδη ακτινοβολία, που τους υποδεικνύει ο κατάλληλα εκπαιδευμένος επαγγελματίας τεχνητού μαυρίσματος, σύμφωνα με τον τύπο δέρματός τους.
- Οι χρήστες πρέπει να φορούν, καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίας, κατάλληλα προστατευτικά γυαλιά (τα γυαλιά πρέπει να παρέχονται από την επιχείρηση), για την προστασία των ματιών τους από την υπεριώδη ακτινοβολία.
- Οι χρήστες πρέπει να αφαιρούν τα καλλυντικά, από το σώμα τους.
- Οι χρήστες πρέπει να μη χρησιμοποιούν αντηλιακά, ενισχυτικά μαυρίσματος, ή άλλα παρόμοια προϊόντα.
- Οι χρήστες πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο, ή το τεχνητό μαύρισμα, για τουλάχιστον 48 ώρες, μετά από την κάθε συνεδρία.
Πρέπει να αποφεύγουν το τεχνητό μαύρισμα, όσοι έχουν:
- ηλικία μικρότερη των 18 ετών
- τύπο δέρματος Ι (τάση να εμφανίζουν φακίδες, φυσικό χρώμα μαλλιών κόκκινο, αδυναμία μαυρίσματος, ή μαυρίζουν, μόνο αφού καούν από τον ήλιο, ή καίγονται εύκολα στον ήλιο)
- περισσότερους από 16 σπίλους (διαμέτρου μεγαλύτερης των 2mm), στο δέρμα τους, ή ασυμμετρικούς και ακανόνιστου σχήματος σπίλους διαμέτρου μεγαλύτερης των 5mm, με διάφορα χρώματα και ανώμαλα όρια
- ιστορικό συχνών σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων, κατά την παιδική ηλικία
- ηλιακό έγκαυμα (ερύθημα)
- δερματικό καρκίνο, ή ιστορικό δερματικού καρκίνου
- πρώτου βαθμού συγγενή, με ιστορικό μελανώματος
- φωτοευαισθησία
- λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή η οποία προκαλεί φωτοευαισθησία
Τα αποτελέσματα, από την πρώτη δράση καταγραφής του τομέα παροχής υπηρεσιών τεχνητού μαυρίσματος, που έγινε, ποτέ, στη Ελλάδα καταδεικνύουν την ανάγκη ρύθμισης του τομέα αυτού, τη σημασία της συνέχισης των σχετικών ελέγχων καθώς και της ευαισθητοποίησης του κοινού και των επαγγελματιών σχετικά με το τεχνητό μαύρισμα.
Επειδή, όμως, από το 2017 μέχρι σήμερα, δεν έχουν εφαρμοστεί οι συστάσεις της ΕΕΑΕ, το ΚΕΠΚΑ συνιστά στους καταναλωτές να αποφεύγουν το τεχνητό μαύρισμα.