Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος. Εκδηλώνεται συχνότερα σε νέες γυναίκες και αφορά πάνω από 2 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως.
Ριζική θεραπεία της νόσου δεν υπάρχει μέχρι σήμερα, αλλά μία νέα έρευνα που αποκαλύπτει τον ιό που συνδέεται με την εμφάνιση της νόσου, δίνει ελπίδες στην ιατρική κοινότητα και στους ασθενείς. Φαίνεται πως ανοίγει ο δρόμος για την ανακάλυψη της οριστικής θεραπείας της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας αποτελεί το συχνότερο αίτιο χρόνιων νευρολογικών ελλειμμάτων μη τραυματικής αιτιολογίας σε νέες ηλικίες. Στην Ελλάδα, ο συνολικός αριθμός των πασχόντων εκτιμάται ότι είναι πάνω από 20.000.
Αν και η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων εκδηλώνεται μεταξύ 15 και 45 ετών. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τους άντρες, με αποτέλεσμα να συνιστούν περίπου το 65-70% των πασχόντων.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Αντ’ αυτού, η αντιμετώπιση και η φαρμακευτική αγωγή επικεντρώνονται στον έλεγχο των συμπτωμάτων, στη μείωση του αριθμού των υποτροπών και στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Ο ιός που συνδέεται με την σκλήρυνση κατά πλάκας
Ωστόσο, ελπίδες φέρνει μία νέα ανακάλυψη που δείχνει ότι ο ιός Epstein-Barr, ένας ιός του έρπητα που μπορεί να προκαλέσει λοιμώδη μονοπυρήνωση, αποτελεί σημαντικό παράγοντα εμφάνισης της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Ερευνητές στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σουηδία πιστεύουν ότι είναι πιο κοντά στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο ιός Epstein-Barr συμβάλει στην ανάπτυξη της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
«Η ανακάλυψη της σχέσης μεταξύ του ιού Epstein-Barr [EBV] και της σκλήρυνσης κατά πλάκας έχει τεράστιες επιπτώσεις στην κατανόηση της αυτοάνοσης νόσου, αλλά ακόμη αρχίζουμε να αποκαλύπτουμε τους μηχανισμούς που εμπλέκονται» δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ Graham Taylor, αναπληρωτής καθηγητής ανοσολογίας όγκων στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ στην Αγγλία.
«Η τελευταία μας μελέτη δείχνει ότι μετά τη μόλυνση από τον ιό Epstein-Barr υπάρχει πολύ μεγαλύτερη παραπλάνηση του ανοσοποιητικού συστήματος, ή διασταυρούμενη αντίδραση, από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως» εξήγησε στο δελτίο τύπου του πανεπιστημίου.
Ο Δρ Taylor και η ομάδα του που δημοσιεύσαν τη μελέτη στο περιοδικό PLOS Pathogens, ανέλυσαν δείγματα αίματος που ελήφθησαν από άτομα που είχαν διαγνωστεί με σκλήρυνση κατά πλάκας και συνέκριναν τα δείγματα αυτά με αίμα που ελήφθη από άτομα που είχαν πρόσφατα αναρρώσει από ασθένεια που σχετίζεται με τον EBV.
Το ζητούμενο είναι οι αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος στα αντισώματα του EBV. Προηγούμενες έρευνες είχαν προσδιορίσει ότι ένα αντίσωμα που στοχεύει στον EBV και βρίσκεται στο αίμα, το οποίο ονομάζεται EBNA1, αναγνωρίζει επίσης ορισμένες πρωτεΐνες που εμφανίζονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα, εξηγώντας ενδεχομένως πώς ο EBV μπορεί να καταλήξει να προκαλέσει βλάβες που συνδέονται με τη σκλήρυνση κατά πλάκας.
Στη νέα μελέτη, η ομάδα του Taylor διαπίστωσε ότι ο EBV φαίνεται επίσης να ενεργοποιεί έναν άλλο βασικό παράγοντα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα Τ-κύτταρα.
Αυτά τα Τ-κύτταρα φαίνεται να αναγνωρίζουν ορισμένες πρωτεΐνες του εγκεφάλου, υποδεικνύοντας μια άλλη πιθανή σύνδεση με τη σκλήρυνση κατά πλάκας.
Αυτά τα “διασταυρούμενα” Τ-κύτταρα εντοπίστηκαν σε δείγματα αίματος από άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλά και σε άτομα χωρίς την ασθένεια, σημείωσε η ομάδα του Taylor.
Έτσι, οι διαφορές στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται αυτά τα κύτταρα μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να βοηθήσουν στην εξήγηση της σύνδεσης του ιού Epstein-Barr με τη σκλήρυνση κατά πλάκας, θεωρούν οι ερευνητές.
«Η ανίχνευση διασταυρούμενων Τ-κυττάρων σε υγιή άτομα υποδηλώνει ότι μπορεί να είναι η ικανότητα αυτών των κυττάρων να έχουν πρόσβαση στον εγκέφαλο που είναι σημαντική στη σκλήρυνση κατά πλάκας» ανέφερε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ Olivia Thomas, επίκουρη καθηγήτρια νευροεπιστήμης στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας.
«Δείξαμε ότι το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα διασταυρώνει ένα πολύ ευρύτερο φάσμα πρωτεϊνών του EBV και του κεντρικού νευρικού συστήματος απ’ ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως και ότι υπάρχουν διαφορετικά μοτίβα διασταυρούμενης αντιδραστικότητας» πρόσθεσε ο Δρ Taylor. «Η γνώση αυτού του γεγονότος θα βοηθήσει στον εντοπισμό των πρωτεϊνών που είναι σημαντικές στη σκλήρυνση κατά πλάκας και μπορεί να προσφέρει στόχους για μελλοντικές εξατομικευμένες θεραπείες» κατέληξε ο ίδιος.