Η ρήξη μηνίσκου μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πόνο και περιορισμένη κίνηση, αλλά η σωστή θεραπεία μπορεί να επιταχύνει την ανάρρωση. Ποια είναι τα αίτια και συμπτώματα; Πώς γίνεται η διάγνωση και ποιες είναι οι θεραπείες; Το περπάτημα βοηθάει με το γόνατο ή όχι;
Πόνος στο γόνατο: Ποιες είναι οι αιτίες και πότε να επισκεφθείτε ειδικό
Τι είναι η ρήξη μηνίσκου, τι την προκαλεί, ποια είναι τα συμπτώματα και ποιες οι θεραπείες
Η ρήξη μηνίσκου είναι ένας συχνός τραυματισμός του γόνατος που μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών, από αθλητές έως ηλικιωμένους. Ο μηνίσκος είναι ένας χόνδρος σε σχήμα «C» που βρίσκεται στο γόνατο και λειτουργεί ως αμορτισέρ, παρέχοντας στήριξη και σταθερότητα στην άρθρωση. Όταν υποστεί ρήξη, μπορεί να προκαλέσει πόνο, οίδημα και δυσκολία στην κίνηση του γόνατος.
Τι είναι η ρήξη μηνίσκου;
Ο μηνίσκος είναι ένας χόνδρος σε σχήμα «C» που βρίσκεται ανάμεσα στο μηριαίο οστό και την κνήμη. Κάθε γόνατο έχει δύο μηνίσκους: τον έσω μηνίσκο (πιο κοντά στο άλλο γόνατο) και τον έξω μηνίσκο (στο εξωτερικό του γόνατος). Ο μηνίσκος λειτουργεί ως αμορτισέρ, απορροφά τους κραδασμούς και συμβάλλει στην ομαλή κίνηση του γόνατος.
Ο μηνίσκος παθαίνει ρήξη όταν ο χόνδρος έχει υποστεί βλάβη, είτε λόγω ενός ξαφνικού τραυματισμού (οξεία ρήξη) είτε λόγω σταδιακής φθοράς με την πάροδο του χρόνου (χρόνια ή εκφυλιστική ρήξη). Οι ρήξεις ταξινομούνται με βάση τη θέση, το σχήμα και τη σοβαρότητά τους. Για παράδειγμα, μπορεί να περιγραφούν ως ρήξη κρημνού, ως πλήρης ρήξη ή ως ατελής ρήξη.
Ρήξη μηνίσκου: Συμπτώματα
Το πιο συνηθισμένο σημάδι της ρήξης μηνίσκου είναι η αίσθηση ότι το γόνατο κάνει «κλικ», όταν μπλοκάρει ή όταν υποχωρεί. Ορισμένα άτομα μπορεί να ακούσουν ή να αισθανθούν ένα «κλικ» τη στιγμή του τραυματισμού. Κάποια άλλα από τα συμπτώματα της ρήξης μηνίσκου είναι:
- Ο πόνος: Πόνος στο γόνατο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια στροφικών κινήσεων ή όταν το γόνατο καταπονείται.
- Το οίδημα: Το γόνατο μπορεί να πρηστεί μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες μετά τον τραυματισμό.
- Η δυσκαμψία: Δυσκολία στο λύγισμα ή το τέντωμα.
Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλει ανάλογα με την έκταση της ρήξης. Οι σοβαρές ρήξεις συχνά προκαλούν έντονο πόνο και οίδημα και περιορίζουν σημαντικά την κίνηση του γόνατος. Οι πιο ήπιες ρήξεις μπορεί να μην εμφανίσουν άμεσα συμπτώματα– συνήθως τα συμπτώματα αναπτύσσονται σταδιακά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ρήξη μπορεί να είναι ασυμπτωματική.
Ρήξη μηνίσκου: Αίτια
Η ρήξη μηνίσκου μπορεί να προκληθεί από οξείς τραυματισμούς ή από εκφυλιστικές αλλαγές στο γόνατο. Συνηθισμένα αίτια οξέος τραυματισμού περιλαμβάνουν:
- Απότομες κινήσεις: Στροφικές κινήσεις, περιστροφές ή απότομες αλλαγές κατεύθυνσης μπορούν να προκαλέσουν ρήξη μηνίσκου. Αυτό συμβαίνει συχνά σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το αμερικανικό ποδόσφαιρο και άλλα που απαιτούν γρήγορες στάσεις και αλλαγές κατεύθυνσης.
- Τραύμα: Η άμεση πλήξη στο γόνατο, όπως σε μια πτώση ή ατύχημα, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ρήξη.
Η φυσική διαδικασία γήρανσης αποτελεί μια κοινή αιτία χρόνιου πόνου στο γόνατο σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων των εκφυλιστικών ρήξεων μηνίσκου. Με την πάροδο του χρόνου, ο χόνδρος γίνεται πιο αδύναμος και πιο επιρρεπής σε ρήξη, ακόμη και με μικρές κινήσεις ή ελάχιστο έως καθόλου τραύμα.
Ρήξη μηνίσκου: Διάγνωση
Για τη διάγνωση της ρήξης μηνίσκου, ο γιατρός θα σας ρωτήσει σχετικά με τα συμπτώματά σας και τον τρόπο με τον οποίο συνέβη ο τραυματισμός, εάν υπήρξε. Θα πραγματοποιήσει επίσης μια κλινική εξέταση, αξιολογώντας τη σταθερότητα, την ευαισθησία, το οίδημα και το εύρος κίνησης του γονάτου σας.
Εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως το τεστ McMurray, περιλαμβάνουν συγκεκριμένες κινήσεις του γόνατος που βοηθούν στην αναγνώριση της ρήξης. Απεικονιστικές εξετάσεις μπορούν να παρέχουν πιο λεπτομερείς πληροφορίες. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Ακτινογραφίες: Παρόλο που δεν απεικονίζουν τους μαλακούς ιστούς, όπως ο μηνίσκος, οι ακτινογραφίες μπορούν να αποκλείσουν άλλες παθήσεις, όπως κατάγματα ή οστεοαρθρίτιδα.
- Υπέρηχος: Η εξέταση αυτή χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για τη δημιουργία εικόνων του γόνατος, βοηθώντας στην ανίχνευση ρήξεων ή άλλων τραυματισμών των μαλακών ιστών.
- Μαγνητική τομογραφία (MRI): Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία για να δημιουργήσει λεπτομερείς εικόνες του γόνατος, συμβάλλοντας στην αναγνώριση της ρήξης και του εντοπισμού της. Η μαγνητική τομογραφία αποτελεί την εξέταση εκλογής για την ανίχνευση μικρών ρήξεων. Ωστόσο, δεν είναι συνήθως απαραίτητη, εκτός εάν υπάρχει ισχυρή υποψία για ρήξη μηνίσκου, τα συμπτώματα είναι έντονα και ενδείκνυται χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της ρήξης.
Ρήξη μηνίσκου: Θεραπεία
Η θεραπεία για τη ρήξη μηνίσκου εξαρτάται από παράγοντες όπως η σοβαρότητα, το μέγεθος και η θέση της ρήξης, καθώς και το επίπεδο δραστηριότητάς σας. Οι επιλογές κυμαίνονται από τη συντηρητική αγωγή (που περιλαμβάνει αναλγητικά και ασκήσεις) έως τη χειρουργική επέμβαση. Μικρές ή ατελείς ρήξεις μηνίσκου ενδέχεται να επουλωθούν αυτόματα, ανάλογα με τη θέση τους.
Αρθροσκόπηση γόνατος: Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται και τα οφέλη της για τον πόνο
Συντηρητικές θεραπείες (χωρίς χειρουργείο)
Εάν δεν υπάρχει έντονος πόνος, σημαντικό οίδημα ή αστάθεια, η ρήξη μηνίσκου μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί με τα ακόλουθα συντηρητικά μέτρα:
- Ανάπαυση του γόνατος: Αποφύγετε δραστηριότητες όπως τα βαθιά καθίσματα, το να γονατίζετε, να στρίβετε το γόνατο, να τρέχετε ή να κολυμπάτε μέχρι να υποχωρήσει ο πόνος και το οίδημα.
- Παγοθεραπεία και ανύψωση: Εφαρμόστε πάγο στο γόνατο για 15 λεπτά κάθε τέσσερις έως έξι ώρες για λίγες ημέρες και διατηρείτε το πόδι σας ανυψωμένο, ιδίως εάν υπάρχει οίδημα.
- Πατερίτσες: Χρησιμοποιήστε πατερίτσες εάν αισθάνεστε έντονο πόνο όταν «σηκώνει» το βάρος σας το τραυματισμένο πόδι.
- Χρήση νάρθηκα γόνατος: Ο νάρθηκας μπορεί να βοηθήσει εάν το γόνατό σας αισθάνεται αδύναμο ή ασταθές.
- Λήψη αναλγητικών: Αναλγητικά φάρμακα χωρίς συνταγή, όπως η παρακεταμόλη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs, ΜΣΑΦ), όπως η ιμπουπροφαίνη ή η ναπροξένη, μπορούν να ανακουφίσουν τον πόνο. Τα φάρμακα αυτά μπορεί να έχουν παρενέργειες, επομένως συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας εάν χρειάζεται να τα χρησιμοποιείτε καθημερινά για περισσότερες από λίγες ημέρες.
Καθώς ο πόνος βελτιώνεται, μπορείτε σταδιακά να επανέλθετε στις συνηθισμένες σας δραστηριότητες. Εστιάστε στην ενδυνάμωση των μυών του μηρού (τετρακέφαλοι), οι οποίοι στηρίζουν την άρθρωση του γόνατος. Συνεργαστείτε με φυσικοθεραπευτή για να δημιουργήσετε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα άσκησης.
Σε περίπτωση εκφυλιστικής ρήξης μηνίσκου που συνυπάρχει με οστεοαρθρίτιδα, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει ενέσεις κορτικοστεροειδών για την προσωρινή ανακούφιση από τον πόνο.
Επεμβατικές θεραπείες (χειρουργείο)
Εάν η συντηρητική θεραπεία δεν αποδώσει ή η ρήξη είναι σοβαρή, ενδέχεται να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Συνιστάται να επισκεφτείτε τον γιατρό σας εάν τα συμπτώματά σας επιμένουν παρά την τήρηση των συστάσεων της συντηρητικής θεραπείας για τρεις έως τέσσερις εβδομάδες. Ο γιατρός σας, εάν δεν έχει ήδη γίνει, μπορεί να συστήσει μαγνητική τομογραφία και να σας παραπέμψει σε ορθοπεδικό χειρουργό για να συζητήσετε τις διαθέσιμες επιλογές.
Οι χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Αρθροσκόπηση γόνατος: Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός συρράπτει τις σχισμένες άκρες του μηνίσκου. Η αρθροσκοπική συρραφή ενδείκνυται κυρίως σε νεαρούς ασθενείς και σε ρήξεις που εντοπίζονται σε περιοχές με καλή αιμάτωση.
- Μερική μηνισκεκτομή: Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αφαίρεση του κατεστραμμένου τμήματος του μηνίσκου, με στόχο την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του γόνατος.
- Αντικατάσταση μηνίσκου: Πρόκειται για μια σπάνια και πιο σύνθετη χειρουργική επιλογή, κατά την οποία χρησιμοποιείται ιστός δότη για την αντικατάσταση του κατεστραμμένου μηνίσκου. Εναλλακτικά, βρίσκονται υπό ανάπτυξη τεχνητά εμφυτεύματα μηνίσκου. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα και η μακροχρόνια ασφάλεια αυτών των δύο τελευταίων επιλογών δεν έχουν ακόμη επιβεβαιωθεί πλήρως μέσω εκτεταμένων κλινικών μελετών.
Ρήξη μηνίσκου: Φυσικοθεραπεία
Η φυσικοθεραπεία είναι απαραίτητη για την πλήρη ανάρρωση, ανεξάρτητα από το αν ο ασθενής έχει υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. Ο φυσικοθεραπευτής θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα που θα στοχεύει στη βελτίωση της δύναμης, της ευλυγισίας και του εύρους κίνησης του γόνατος.
Το πρόγραμμα αποκατάστασης περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης και βελτίωσης της ελαστικότητας των μυών που περιβάλλουν το γόνατο, συμπεριλαμβανομένων των οπίσθιων μηριαίων, των τετρακέφαλων και των γαστροκνημίων. Οι ασκήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν ήπιες διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης και ασκήσεις ισορροπίας, με σκοπό την πλήρη αποκατάσταση της λειτουργικότητας του γόνατος και την πρόληψη μελλοντικών τραυματισμών.
Η ρήξη μηνίσκου μπορεί να επηρεάσει πώς περπατάτε. Για τον λόγο αυτό, το να μάθετε πάλι να περπατάτε, με την καθοδήγηση φυσικοθεραπευτή, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο. Ο φυσικοθεραπευτής θα αξιολογήσει το βάδισμά σας, θα σας δώσει οδηγίες για το σωστό τρόπο βάδισης και, εάν κριθεί απαραίτητο, θα προτείνει συγκεκριμένες ασκήσεις ή προσαρμογές στα υποδήματα, προκειμένου να υποστηριχθεί η διαδικασία ανάρρωσης.
Βοηθάει το περπάτημα με τη ρήξη μηνίσκου;
Η δυνατότητα βάδισης με ρήξη μηνίσκου εξαρτάται από τη σοβαρότητα και τη θέση της ρήξης, καθώς και από την προσωπική αντοχή του ατόμου στον πόνο. Σε αρχικό στάδιο, ενδέχεται να είναι δυνατή η φόρτιση του πάσχοντος σκέλους, αλλά είναι πιθανό το γόνατο να παρουσιάσει οίδημα και να γίνει σταδιακά πιο επώδυνο μέσα σε λίγες ημέρες, σύμφωνα με την Cleveland Clinic.
Μικρές ρήξεις, που συνήθως εντοπίζονται στο εξωτερικό τμήμα του μηνίσκου, μπορεί να επουλωθούν αυτόματα, επιτρέποντας στο άτομο να περπατήσει με ελάχιστη ενόχληση, λαμβάνοντας παράλληλα αναλγητικά φάρμακα χωρίς συνταγή, σύμφωνα με το Healthline. Ωστόσο, οι πιο σοβαρές ρήξεις μπορεί να απαιτήσουν χειρουργική επέμβαση, με επακόλουθη περίοδο περιορισμένης φόρτισης.
Ακόμη και μετά τη χειρουργική επέμβαση, συνιστάται σταδιακή αποκατάσταση, η οποία περιλαμβάνει και το περπάτημα, με στόχο την αποκατάσταση της μυϊκής δύναμης. Είναι, ωστόσο, απολύτως απαραίτητο να ακολουθούνται οι οδηγίες του χειρουργού σχετικά με τους περιορισμούς φόρτισης και να αποφεύγονται κινήσεις όπως το βαθύ κάθισμα και η στροφή, καθώς αυτές οι κινήσεις μπορεί να επιδεινώσουν τον τραυματισμό.
Νάρθηκες γόνατος για ρήξη μηνίσκου
Οι νάρθηκες γόνατος είναι εξειδικευμένες συσκευές που έχουν σχεδιαστεί για να μειώνουν την πίεση σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του γόνατος, όπως αναφέρεται στο Mount Sinai. Λειτουργούν μεταφέροντας το βάρος μακριά από την πάσχουσα περιοχή, γεγονός που μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετικό όταν ένα τμήμα του γόνατος επιβαρύνεται δυσανάλογα.
Παρόλο που οι νάρθηκες αυτοί δεν αντιμετωπίζουν την υποκείμενη αιτία των προβλημάτων του γόνατος, μπορούν να ανακουφίσουν συμπτώματα όπως ο πόνος και η αστάθεια κατά τη διάρκεια της κίνησης. Οι αποφορτιζόμενοι νάρθηκες διατίθενται σε δύο βασικούς τύπους:
- Εξατομικευμένους νάρθηκες: Κατασκευάζονται από εξειδικευμένο ορθοπεδικό, μετά από σχετική συνταγή. Προσφέρουν άριστη εφαρμογή, αλλά έχουν υψηλότερο κόστος.
- Νάρθηκες έτοιμους προς χρήση: Διατίθενται σε καταστήματα ιατρικών ειδών χωρίς συνταγή. Είναι πιο οικονομικοί, αλλά η εφαρμογή τους μπορεί να μην είναι το ίδιο ακριβής και, κατά συνέπεια, η αποτελεσματικότητά τους μπορεί να είναι μειωμένη.
Η Νο1 άσκηση που μπορεί να μειώσει την αρθρίτιδα και τον πόνο στα γόνατα
Παρόλο που η αποτελεσματικότητά τους δεν έχει αποδειχθεί οριστικά μέσω εμπεριστατωμένων ερευνών, γενικά θεωρούνται ασφαλείς για χρήση και αποτελούν μια πιθανή επιλογή για άτομα που αναζητούν ανακούφιση από τα συμπτώματα ή επιθυμούν να καθυστερήσουν πιο επεμβατικές θεραπείες.
Πηγές: Harvard Health Publishing, Cleveland Clinic (1), Cleveland Clinic (2), Mount Sinai