Η περιστασιακή δυσκολία κατάποσης ή ο βήχας κατά τη διάρκεια του φαγητού συνήθως δεν είναι κάτι σοβαρό. Ωστόσο, υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα σε αυτό και σε ένα πιο σοβαρό ζήτημα.
Η περιστασιακή δυσκολία κατάποσης, που μπορεί να συμβεί όταν μιλάτε ή γελάτε ενώ τρώτε ή πίνετε, ή όταν προσπαθείτε να καταπιείτε πολύ μεγάλες μπουκιές βιαστικά, γενικά δεν είναι κάτι ανησυχητικό.
Δυσκολία στην κατάποση: Ποια σοβαρή νόσο υποδεικνύει
Αλλά αν ένα πρόβλημα κατάποσης εμφανίζεται με κάποια συχνότητα ή ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο, τότε αυτό μπορεί να είναι ανησυχητικό, σύμφωνα με τη Deborah Ross, λογοθεραπεύτρια και CEO του San Diego Speech Therapy. Ίσως υπάρχει κάποια ζημιά ή εξασθένηση των μυών ή των νεύρων που συμμετέχουν στη διαδικασία της κατάποσης.
Αν αφεθεί χωρίς διαχείριση, η δυσκολία κατάποσης (γνωστή και ως δυσφαγία) μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη αεραγωγού, υποσιτισμό, αφυδάτωση και επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του θώρακα. Μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο για πνευμονία από εισρόφηση, μια κατάσταση όπου τροφή ή υγρά εισέρχονται στον αεραγωγό και προκαλούν λοίμωξη.
Η διαταραχή της κατάποσης επηρεάζει περίπου 1 στους 7 ανεξάρτητους ενήλικες άνω των 60 ετών. Σύμφωνα με τη Ross, η δυσφαγία συχνά δεν αναγνωρίζεται και παραμένει αδιάγνωστη. Πολλοί άνθρωποι επίσης δεν γνωρίζουν τα σημάδια ή πώς να τη διαχειριστούν.
Δεν μπορείτε να καταπιείτε το χάπι σας; Δείτε αυτές τις τεχνικές
Ποιες είναι οι συνηθισμένες αιτίες της δυσκολίας κατάποσης;
Η δυσκολία κατάποσης παρατηρείται συχνά σε άτομα με προοδευτικές νευρολογικές παθήσεις (όπως η νόσος Parkinson), άνοια, εγκεφαλικό επεισόδιο και καρκίνο της κεφαλής και του λαιμού. Τραυματισμοί στο κεφάλι, το λαιμό και το στήθος μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ικανότητα κατάποσης.
Ορισμένα άτομα βιώνουν σταδιακή εξασθένηση και απώλεια μυϊκής δύναμης καθώς μεγαλώνουν, συμπεριλαμβανομένων των μυών που συμμετέχουν στην κατάποση, σύμφωνα με την Eileen Domalaog, λογοθεραπεύτρια στο Salinas Valley Speech Pathology.
Ορισμένες παρενέργειες από φάρμακα δυσκολεύουν την κατάποση, σύμφωνα με τη Ross, προκαλώντας ξηροστομία ή επηρεάζοντας τον έλεγχο των μυών.
«Βλέπουμε επίσης μια αύξηση των ατόμων που δυσκολεύονται στην κατάποση λόγω άγχους και στρες», ανέφερε.
Μερικές φορές, η αιτία δεν έχει σχέση με τους μύες της κατάποσης, αλλά με τα δόντια. Κακώς τοποθετημένες οδοντοστοιχίες, χαλαρά ή ελλείποντα δόντια μπορεί να δυσκολεύουν το μάσημα.
Άνοια: Το ασυνήθιστο σύμπτωμα στον λαιμό που θα μπορούσε να είναι σημάδι
Πώς εκδηλώνεται η δυσκολία κατάποσης;
Η δυσκολία κατάποσης μπορεί να περιλαμβάνει βήχα κατά το φαγητό ή το ποτό, την αίσθηση ότι το φαγητό κολλάει στο λαιμό, περισσότερη προσπάθεια από το συνηθισμένο για να καταπιείτε, την ανάγκη πολλαπλών προσπαθειών για να καταπιείτε το φαγητό, γουργουριστή φωνή μετά το ποτό λόγω παγιδευμένου υγρού στο λαιμό ή την αίσθηση ότι κάτι έχει κολλήσει στο στήθος.
Αν υπάρχει κάποιο αγαπημένο πρόσωπο που δεν μπορεί να εκφράσει τις ανησυχίες του λόγω κάποιας ιατρικής κατάστασης όπως προχωρημένη άνοια, η Ross προτείνει να παρατηρήσετε τα εξής σημάδια: λιγότερο ενδιαφέρον για το φαγητό, μεγαλύτερη διάρκεια στο φαγητό, απώλεια βάρους ή συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις.
Πότε πρέπει να αναφέρετε ένα πρόβλημα κατάποσης στον γιατρό;
Αν δυσκολεύεστε στην κατάποση με αυξανόμενη συχνότητα ή αν παρατηρήσετε ένα μοτίβο στο οποίο συμβαίνει, και οι δύο λογοθεραπεύτριες τονίζουν τη σημασία να ενημερώσετε τον γιατρό σας.
Ένα παράδειγμα μοτίβου μπορεί να είναι ότι δυσκολεύεστε να καταπιείτε συγκεκριμένα τρόφιμα ή ποτά, σύμφωνα με τη Ross. Πρέπει επίσης να ενημερώσετε τον γιατρό σας αν αρχίσετε να βιώνετε δυσκολίες κατάποσης μετά από μια νέα ιατρική διάγνωση.
«Συνιστάται έντονα να γίνει αξιολόγηση της κατάποσης», δήλωσε η Domalaog. «Αν υπάρχει πρόβλημα, είναι σημαντικό να το εντοπίσουμε νωρίς. Η έγκαιρη παρέμβαση είναι ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσουμε, χωρίς να περιμένουμε».
Οι λογοθεραπευτές είναι οι ειδικοί που πραγματοποιούν εις βάθος αξιολογήσεις κατάποσης για να εξετάσουν τους μύες και τα νεύρα σας. Με βάση την αξιολόγηση, θα σας προτείνουν ένα σχέδιο θεραπείας.
Πώς θα διαχειριστείτε τη δυσφαγία;
Ανησυχείτε ότι η αναφορά ενός προβλήματος κατάποσης σημαίνει ότι θα πρέπει να πίνετε παχύρρευστα υγρά και να τρώτε αλεσμένα τρόφιμα για το υπόλοιπο της ζωής σας;
Μην ανησυχείτε. «Στη σύγχρονη πρακτική, αναζητούμε όλες τις εναλλακτικές λύσεις πριν τροποποιήσουμε τα τρόφιμα και τα υγρά», ανέφερε η Ross. Ο στόχος του λογοθεραπευτή είναι να αποκαταστήσει την ικανότητα κατάποσής σας. Πιθανότατα θα συνεργαστεί μαζί σας σε διαφορετικές ασκήσεις για να εκπαιδεύσετε τους μύες σας.
Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι τροποποιήσεις στην υφή των τροφών και των ποτών είναι προσωρινές, για να «γεφυρώσουν το κενό» καθώς «ανακτάτε την ικανότητα να τρώτε όσο το δυνατόν πιο κανονικά», κατέληξε.