Μία νέα ανάλυση ερευνητών από τα Πανεπιστήμια της Καλιφόρνια, Davis και Northwestern University που δημοσιεύθηκε στο Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association, διερεύνησε τη σχέση μεταξύ των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και του κινδύνου ανάπτυξης άνοιας.
Τα ενδιαφέρονται ευρήματα υπογραμμίζουν τη δυνατότητα στόχευσης χαρακτηριστικών προσωπικότητας σε παρεμβάσεις για τη μείωση του μακροπρόθεσμου κινδύνου άνοιας, δίνοντας έμφαση στο ρόλο των μη γενετικών παραγόντων στην ανάπτυξη της άνοιας.
Πιο αναλυτικά, η μελέτη διαπίστωσε ότι άτομα με χαρακτηριστικά προσωπικότητας όπως ευσυνειδησία, εξωστρέφεια και θετικό συναίσθημα έχουν λιγότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με άνοια σε σχέση με εκείνους με νευρωτισμό και αρνητικό συναίσθημα.
Η διαφορά δεν συνδέθηκε με βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό που εντοπίστηκε σε ασθενείς με άνοια, αλλά πιθανότερα με τον τρόπο με τον οποίο ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας βοηθούν τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τις βλάβες που σχετίζονται με την άνοια.
Προηγούμενες μελέτες προσπάθησαν να δημιουργήσουν συνδέσμους μεταξύ των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και της άνοιας, αλλά αυτές ήταν ως επί το πλείστον μικροί και αντιπροσώπευαν μόνο συγκεκριμένους πληθυσμούς, δήλωσε η Emorie Beck, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο UC Davis και πρώτη συγγραφέας της εργασίας.
«Θέλαμε να αξιοποιήσουμε τη νέα τεχνολογία για να συνθέσουμε αυτές τις μελέτες και να δοκιμάσουμε τη δύναμη και τη συνέπεια αυτών των συσχετισμών», είπε η Δρ. Beck.
«Εάν αυτοί οι σύνδεσμοι διατηρηθούν, τότε η στόχευση χαρακτηριστικών της προσωπικότητας για αλλαγές στις παρεμβάσεις νωρίτερα στη ζωή θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος για να μειωθεί ο κίνδυνος άνοιας μακροπρόθεσμα», πρόσθεσε η ειδικός.
Πώς διεξήχθη η μελέτη για τη σχέση της προσωπικότητας με την άνοια
Η επιστήμονας και οι συνεργάτες της ανέλυσαν δεδομένα από οκτώ δημοσιευμένες μελέτες που περιελάμβαναν πάνω από 44.000 άτομα, από τα οποία τα 1.703 εμφάνισαν άνοια.
Εξέτασαν τις μετρήσεις των πέντε βασικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας (ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, δεκτικότητα στις εμπειρίες, νευρωτισμός και ευχαρίστηση) και της υποκειμενικής ευημερίας (θετικό και αρνητικό συναίσθημα και ικανοποίηση από τη ζωή) σε σύγκριση με κλινικά συμπτώματα άνοιας (απόδοση σε γνωστικά τεστ) και την εγκεφαλική παθολογία στην αυτοψία.
Η προσωπικότητα θεωρείται συνήθως ότι συνδέεται με τον κίνδυνο άνοιας μέσω της συμπεριφοράς, εξήγησε η Δρ. Beck. Για παράδειγμα, τα άτομα που έχουν υψηλή βαθμολογία στην ευσυνειδησία μπορεί να είναι πιο πιθανό να τρώνε καλά και να φροντίζουν την υγεία τους, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα καλύτερη υγεία μακροπρόθεσμα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι υψηλές βαθμολογίες στα αρνητικά γνωρίσματα (νευρωτισμός, αρνητικό συναίσθημα) και οι χαμηλές βαθμολογίες σε θετικά γνωρίσματα (ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, θετικό συναίσθημα) συσχετίστηκαν με υψηλότερο κίνδυνο διάγνωσης άνοιας.
Οι υψηλές βαθμολογίες σχετικά με τη δεκτικότητα στις εμπειρίες, την ευχαρίστηση και την ικανοποίηση από τη ζωή είχαν προστατευτική επίδραση σε ένα μικρότερο υποσύνολο μελετών.
Σύνδεση με τη διάγνωση αλλά όχι την παθολογία
Προς έκπληξή τους, ωστόσο, δεν βρέθηκε καμία σχέση μεταξύ αυτών των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και της πραγματικής νευροπαθολογίας στον εγκέφαλο των ανθρώπων μετά τον θάνατο.
«Αυτό ήταν το πιο εκπληκτικό εύρημα για εμάς. Αν η προσωπικότητα είναι προγνωστική της απόδοσης σε γνωστικά τεστ αλλά όχι η παθολογία, τι μπορεί να συμβαίνει;», διερωτήθηκε η Δρ. Beck.
Μια εξήγηση είναι ότι ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας θα μπορούσαν να κάνουν τους ανθρώπους πιο ανθεκτικούς στις βλάβες που προκαλούνται από ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.
Άτομα με υψηλότερα επίπεδα ορισμένων χαρακτηριστικών μπορεί να βρουν τρόπους, είτε το γνωρίζουν είτε όχι, να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν τις βλάβες. Άλλες εργασίες από μέλη της ομάδας μελέτης έχουν δείξει ότι ορισμένα άτομα με αρκετά εκτεταμένη παθολογία μπορεί να παρουσιάσουν μικρή έκπτωση στα γνωστικά τεστ.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να μετριάσουν τη σχέση μεταξύ της προσωπικότητας και του κινδύνου άνοιας και της νευροπαθολογίας, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, του φύλου και του μορφωτικού επιπέδου.
«Δεν βρήκαμε σχεδόν κανένα στοιχείο για επιπτώσεις, εκτός από το ότι η προστατευτική δράση της ευσυνειδησίας αυξανόταν με την ηλικία», είπε η Δρ. Beck.
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξη της άνοιας. Μεταξύ εκείνων που δεν σχετίζονται άμεσα με τη γενετική, αυτή η μελέτη είναι ένα πρώτο βήμα για να εξετάσει τις συσχετίσεις μεταξύ προσωπικότητας και άνοιας, σύμφωνα με την ειδικό.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν και να επεκτείνουν την εργασία, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης ατόμων που παρουσιάζουν μικρή αναπηρία ενόψει πολλών παθολογιών. Ελπίζουν επίσης να εξετάσουν άλλους καθημερινούς παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη άνοιας.