Τα πρωτεία στις καισαρικές τομές συνεχίζει να κρατάει η Ελλάδα, καθώς τα ποσοστά εκτιμάται ότι ανέρχονται στο 50-65%. Ως βασικότεροι λόγοι αυτού του φαινομένου θεωρούνται οι αναίτιες προκλήσεις τοκετών και οι προηγηθείσες γέννες με καισαρική τομή.
Σημειώνεται ότι στις ΗΠΑ το αντίστοιχο ποσοστό καισαρικής τομής ανέρχεται στο 30%, ο μέσος ευρωπαϊκός όρος βρίσκεται στο 25%, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) χαρακτηρίζει επιτρεπτό ποσοστό το 15%.
Ένας σημαντικός αριθμός τοκετών με καισαρική τομή γίνονται για λόγους υγείας και μαιευτικές ενδείξεις, ορισμένες οφείλονται απλώς σε αίτημα της μητέρας. Ανεξάρτητα από τον λόγο, η καισαρική τομή δεν είναι το ιδανικό τελικό αποτέλεσμα μιας υγιούς εγκυμοσύνης και αυξάνει τον κίνδυνο παθήσεων υγείας για το παιδί.
Έρευνα δείχνει ότι τα μωρά που γεννιούνται με προγραμματισμένες καισαρικές τομές αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα υγείας από αυτά που γεννιούνται με επείγουσα καισαρική.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA αξιολόγησε 321.287 βρέφη που γεννήθηκαν στη Σκωτία και το Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 1993 και 2007. Οι ερευνητές συνέκριναν τα νεογνά που γεννήθηκαν με προγραμματισμένη καισαρική τομή με τα νεογνά που γεννήθηκαν με απρογραμμάτιστη καισαρική τομή ή γεννήθηκαν κολπικά. Σε σύγκριση με τα βρέφη που γεννήθηκαν κολπικά, αυτά που γεννήθηκαν με προγραμματισμένη καισαρική τομή διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο άσθματος που απαιτούσε εισαγωγή στο νοσοκομείο και χρήση συνταγής εισπνευστήρα στην ηλικία των 5 ετών.
9 νοσήματα που συνδέονται με την καισαρική τομή
Καθώς η τάση αύξησης των καισαρικών τομών συνεχίζει να αυξάνεται, αυξάνεται και η επιδημία αυτοάνοσων νοσημάτων όπως:
- ο διαβήτης τύπου 1,
- η νόσος του Crohn,
- η κοιλιοκάκη,
- η σκλήρυνση κατά πλάκας,
- οι αλλεργικές ασθένειες όπως το άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα,
- η ατοπική δερματίτιδα,
- λευχαιμία,
- ρευματοειδή αρθρίτιδα,
- παιδική παχυσαρκία.
Κολπικοί τοκετοί vs καισαρικής τομής
Όπως εξηγεί ο Σπύρος Γράψας, χειρουργός γυναικολόγος-μαιευτήρας, επιστημονικός συνεργάτης της Γ’ Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικόν, «όταν ένα μωρό γεννιέται κολπικά, έρχεται σε επαφή με βακτήρια από τη μητέρα. Αυτά τα βακτήρια, ή μικρόβια, που περνούν στο μωρό κατά τη διάρκεια του κολπικού τοκετού θα αναπτυχθούν στη συνέχεια στο έντερο του βρέφους και θα συνθέσουν το ανοσοποιητικό του σύστημα.»
Είναι σημαντικό τα μικρόβια να αποικίζονται στο έντερο του βρέφους προκειμένου να δημιουργήσει το μικροβίωμα και να αναπτύξει ένα ανοσοποιητικό σύστημα που λειτουργεί καλά.
Αμέσως μετά τη γέννηση, 500-1.000 διαφορετικά είδη μικροβίων αρχίζουν να καταλαμβάνουν το δέρμα, το στόμα, τον κολπικό βλεννογόνο και τη γαστρεντερική οδό. Αυτοί οι οργανισμοί παίζουν ζωτικό ρόλο στη διάσπαση των θρεπτικών ουσιών και παρέχουν αντίσταση στον αποικισμό παθογόνων μικροοργανισμών.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα μικρόβια μπορούν να έχουν μια βαθιά και μακροχρόνια επίδραση στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος του μωρού τόσο εντός όσο και εκτός του εντέρου. Το ανοσοποιητικό σύστημα του μωρού αναγνωρίζει τα επιβλαβή βακτήρια.
«Μπορούμε να πούμε ότι κατά τη δημιουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, το μωρό και οι μικροοργανισμοί δημιουργούν κάποιου είδους συνεξάρτηση. Το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί μια ανοχή στα βακτήρια και γίνεται λιγότερο ευαίσθητο σε μια ξένη ουσία όταν καταπίνεται. Αυτή η ανοχή είναι σημαντική γιατί μειώνει τις υπεραντιδραστικές ανοσολογικές αποκρίσεις που οδηγούν σε φλεγμονή που προκαλεί ασθένειες, όπως αυτοάνοσα νοσήματα και αλλεργίες.» εξηγεί ο ειδικός.
Είναι η επαφή του βρέφους με την κολπική και εντερική χλωρίδα της μητέρας κατά τον κολπικό τοκετό που παίζει σημαντικό ρόλο στην ικανότητα του βρέφους να αποικίζει μικροοργανισμούς. Κατά τη διάρκεια μιας καισαρικής τομής, αυτή η άμεση επαφή δεν υπάρχει. Αντίθετα, το βρέφος λαμβάνει περιβαλλοντικά βακτήρια που δεν προέρχονται από τη μητέρα και θα αποικιστούν στο έντερο του.
Τι δείχνουν οι έρευνες
Ο κολπικός τοκετός βελτιώνει την αναπνοή του βρέφους, προστατεύει την καρδιά και τον εγκέφαλο, αυξάνοντας τη ροή του αίματος στα ζωτικά αυτά όργανα, ενώ αυξάνει και την εγρήγορση του νεογνού. Αντίθετα η προγραμματισμένη καισαρική τομή:
- Διαταράσσει το μικροβίωμα του εντέρου: Μελέτη που διεξήχθη στη Φινλανδία διαπίστωσε ότι η πρωτογενής χλωρίδα του εντέρου σε βρέφη που γεννήθηκαν με καισαρική τομή μπορεί να διαταραχθεί για έως και έξι μήνες μετά τη γέννηση.
- Δεν προσφέρει τα σωστά προστατευτικά βακτήρια: Μελέτη, που διεξήχθη το 2004, αξιολόγησε τη σύνθεση της μικροχλωρίδας σε παιδιά 7 ετών και συνέκρινε τις επιπτώσεις του κολπικού τοκετού και της καισαρικής τομής. Εξήντα παιδιά συμμετείχαν στη μελέτη, τα 31 είχαν γεννηθεί με καισαρική τομή και τα 29 με κολπικό τοκετό.Στην ηλικία των 7 ετών, βρέθηκαν σημαντικά υψηλότεροι αριθμοί κλωστριδίων (ένας τύπος βακτηρίων) σε παιδιά που γεννήθηκαν κολπικά σε σύγκριση με παιδιά που γεννήθηκαν με καισαρική τομή. Βακτήρια όπως τα κλωστρίδια παίζουν ιογενή ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Για παράδειγμα, τα παιδιά με άσθμα είχαν χαμηλότερο αριθμό κλωστριδίων στα δείγματα κοπράνων τους ενώ τα υγιή παιδιά είχαν υψηλότερο αριθμό κλωστριδίων.
Ποιος η διαφορά επείγουσας και προγραμματισμένης καισαρικής τομής;
Ίσως αναρωτιέστε, ποια είναι η διαφορά μεταξύ μιας προγραμματισμένης και επείγουσας καισαρικής τομής; Αν μη τι άλλο, θα σκεφτόσασταν ότι οι προγραμματισμένες γίνονται υπό πιο ελεγχόμενες συνθήκες και επομένως θα πρέπει να έχουν λιγότερο κίνδυνο για την υγεία του μωρού, σωστά;
Όταν μια μητέρα γεννά, ακόμα κι αν τελικά χρειαστεί καισαρική τομή, το μωρό εκτίθεται σε βακτήρια στα οποία δεν θα εκτεθεί κατά τη διάρκεια μιας προγραμματισμένης καισαρικής τομής. Το μωρό προετοιμάζεται επίσης για τη γέννηση. Όταν ο τοκετός ξεκινά από μόνος του, υπάρχουν φυσιολογικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στη μητέρα και το βρέφος προκειμένου να προετοιμαστούν.
Για παράδειγμα, όταν ξεκινά ο τοκετός, το υγρό απομακρύνεται από τους πνεύμονες του μωρού. Το μωρό εκτίθεται επίσης στο στρες και στις αναπαραγωγικές ορμόνες που θα το βοηθήσουν να προσαρμοστεί στη διαδικασία του τοκετού και στη ζωή έξω από τη μήτρα. Η έκθεση στον τοκετό προετοιμάζει επίσης το μωρό για το θηλασμό.
Θηλασμός μετά τον τοκετό με καισαρική τομή
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Birth διαπίστωσε ότι ο τοκετός με καισαρική τομή έχει αρνητικές επιπτώσεις στον θηλασμό. Η μελέτη περιελάμβανε 677 νεογνά που γεννήθηκαν με καισαρική τομή και 1.496 γεννήθηκαν κολπικά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο επιπολασμός του θηλασμού στην αίθουσα τοκετού ήταν σημαντικά υψηλότερος μετά τον κολπικό τοκετό σε σύγκριση με αυτόν μετά τον τοκετό με καισαρική τομή. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι οι μητέρες πρέπει να περιμένουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση για να ξεκινήσουν το θηλασμό.
VBAC: Μία καισαρική δεν σημαίνει ότι και στον επόμενο τοκετό θα γεννήσετε με καισαρική
Η VBAC είναι ο κολπικός τοκετός που γίνεται μετά από καισαρική τομή. Επειδή τα ποσοστά καισαρικής τομής συνεχίζουν να αυξάνονται κάθε χρόνο, οι ερευνητές προτείνουν ότι η VBAC είναι μια λογική και ασφαλής επιλογή για την πλειοψηφία των γυναικών με προηγούμενη καισαρική τομή. Όχι μόνο η VBAC θα είναι ωφέλιμη για το βρέφος, αλλά υπάρχουν αναδυόμενες ενδείξεις για τη σοβαρή βλάβη που σχετίζεται με τις πολλαπλές καισαρικές για τη μητέρα.
Το North American Journal of Medical Sciences δημοσίευσε μια μελέτη που αξιολόγησε 100 γυναίκες που προσπαθούσαν να κάνουν τοκετό VBAC. Το 85% των περιπτώσεων είχε επιτυχημένη VBAC και το 15% υποβλήθηκε σε επείγουσα καισαρική τομή. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η διαστολή του τραχήλου της μήτρας πάνω από τρία εκατοστά τη στιγμή της εισαγωγής στο νοσοκομείο ήταν ένας σημαντικός παράγοντας μιας επιτυχημένης VBAC.