Μια δοκιμή στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι μια δίαιτα προσαρμοσμένη στο DNA θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαχείριση της γλυκόζης στο αίμα και στη μείωση του κινδύνου εξέλιξης σε διαβήτη τύπου 2 σε άτομα υψηλού κινδύνου.
Τα ευρήματα της πιλοτικής μελέτης, που δημοσιεύονται στο Scientific Reports, προέρχονται από μια μικρή πιλοτική μελέτη του Imperial College του Λονδίνου και της DnaNudge στην οποία συμμετείχαν 148 άτομα με υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα που κινδύνευαν να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2.
Διαπίστωσε ότι η παρακολούθηση εξατομικευμένων διατροφικών συμβουλών με βάση γενετικές πληροφορίες, σε συνδυασμό με διατροφική καθοδήγηση πρόσωπο με πρόσωπο από επαγγελματία υγείας, ήταν πιο αποτελεσματική στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα από την τυπική διατροφική καθοδήγηση με βάση το Εθνικό Ινστιτούτο Αριστείας Υγείας και Φροντίδας (NICE).
Ενώ η εργασία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, οι ερευνητές λένε ότι είναι ένα πολλά υποσχόμενο παράδειγμα για το πώς τα γενετικά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη μακροπρόθεσμων καταστάσεων και στη βελτίωση της υγείας. Σημειώνουν ότι απαιτούνται μεγαλύτερες δοκιμές για να επαληθεύσουν τα ευρήματά τους και να διασφαλίσουν ότι η προσέγγιση είναι κατάλληλη για χρήση στην κλινική πράξη και για μια σειρά ανθρώπων και καταστάσεων.
«Τα γενετικά προφίλ χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η παχυσαρκία, η υπέρταση και η χοληστερόλη μπορούν να μας πουν ποιες τροφές είναι καλύτερες ή χειρότερες στη μείωση του κινδύνου των καταστάσεων, επιτρέποντας να προσαρμόσουμε τις συμβουλές σχετικά με τη διατροφική πρόσληψη λιπών, υδατανθράκων και άλλων μακροθρεπτικών συστατικών», δήλωσε ο ανώτερος συγγραφέας Chris Toumazou, από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών και DnaNudge του Imperial College του Λονδίνου.
«Η πιλοτική μας μελέτη, που την εφαρμόζουμε στον προδιαβήτη, δείχνει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, υποδεικνύοντας ότι οι γενετικά ενημερωμένες δίαιτες θα μπορούσαν να είναι μια αποτελεσματική παρέμβαση σε σύγκριση ή σε συνδυασμό με τις τυπικές συμβουλές που καθοδηγούνται από το NICE», πρόσθεσε ο καθηγητής.
Αλλαγές του τρόπου ζωής
Ο προδιαβήτης είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να ταξινομήσει πότε η γλυκόζη στο αίμα ενός ατόμου είναι σταθερά υψηλότερη από το συνηθισμένο, αλλά όχι ακόμη αρκετά υψηλή ώστε να ταξινομηθεί ως διαβήτης τύπου 2. Σε αντίθεση με τον διαβήτη, ο προδιαβήτης είναι αναστρέψιμος, αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί, έως και το 10% των ατόμων με προδιαβήτη εξελίσσουν διαβήτη τύπου 2 κάθε χρόνο.
Ο διαβήτης είναι μια κύρια αιτία απώλειας όρασης, νεφρικής ανεπάρκειας, καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικού και ακρωτηριασμού κάτω άκρων. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν στο μισό την πιθανότητα ο προδιαβήτης να εξελιχθεί σε διαβήτη τύπου 2.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι γενικοί γιατροί, οι νοσηλευτές και άλλοι επαγγελματίες υγείας χρησιμοποιούν παρεμβάσεις από τη NICE για να βοηθήσουν στη βελτίωση της διατροφής των ανθρώπων και στην αύξηση της σωματικής τους δραστηριότητας. Ωστόσο, τέτοιες παρεμβάσεις μπορεί να είναι δαπανηρές και εντατικές, απαιτώντας πολλαπλά ραντεβού.
Ορισμένα γενετικά χαρακτηριστικά μπορούν να προβλέψουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει χρόνιες παθήσεις που σχετίζονται με τη διατροφή, υπογραμμίζοντας τη σημασία των διατροφικών τροποποιήσεων, όπως η αλλαγή στο αλάτι, το λίπος και τα κορεσμένα λιπαρά για την αντιμετώπιση του καρδιαγγειακού κινδύνου ή αλλαγή της πρόσληψης ζάχαρης και κορεσμένων λιπαρών για τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
Με βάση αυτό, το DnaNudge ανέπτυξε το πλαίσιο για την παροχή εξατομικευμένων σχεδίων διατροφής με βάση τα γενετικά προφίλ των ανθρώπων, τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν από ένα δείγμα σάλιου.
Για να ελέγξουν τις επιδράσεις των διατροφών με βάση το DNA στον προδιαβήτη, οι ερευνητές στρατολόγησαν 148 άτομα με υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και έλαβαν βασικές μετρήσεις της γλυκόζης πλάσματος νηστείας (FPG) καθώς και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν επίσης ένα ερωτηματολόγιο που περιγράφει πόσο συχνά κατανάλωναν ορισμένα τρόφιμα.
Στη συνέχεια, η ομάδα τυχαιοποίησε τους συμμετέχοντες σε μία από τις τρεις ομάδες: την ομάδα ελέγχου, της οποίας τα άτομα έλαβαν καθοδήγηση με NICE μόνο από διαιτολόγο. την ομάδα παρέμβασης, της οποίας τα άτομα έλαβαν καθοδήγηση και δίαιτα βασισμένη στο DNA και την διερευνητική ομάδα, της οποίας τα άτομα δεν έλαβαν καθοδήγηση, αλλά καθοδηγούνταν μόνοι τους από την εφαρμογή και τη φορητή συσκευή του DnaNudge που τους επέτρεπε να σαρώνουν γραμμικούς κώδικες και να λαμβάνουν εξατομικευμένες προτάσεις για φαγητό και ποτό.
Εξέτασαν ξανά το FPG και την HbA1c των συμμετεχόντων στις έξι, 12 και 26 εβδομάδες. Δεν βρήκαν στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων στις έξι εβδομάδες, αλλά σημαντική μείωση τόσο του FPG όσο και της HbA1c σε συμμετέχοντες που ακολουθούσαν δίαιτα βασισμένη στο DNA, τόσο με όσο και χωρίς την εφαρμογή DnaNudge, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου στις 26 εβδομάδες.
Στις 26 εβδομάδες, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, η ομάδα παρέμβασης είδε μέση μείωση της FPG κατά 0,019 mmol/L και μείωση της HbA1c κατά 0,038 mmol/mol, ενώ η ομάδα διερεύνησης είδε μείωση της FPG κατά 0,021 mmol/L χωρίς καμία μείωση στην HbA1c.
Ευκαιρίες για μείωση του κινδύνου
Ο καθηγητής Nick Oliver, κλινικός σύμβουλος στον διαβήτη και την ενδοκρινολογία από το Τμήμα Μεταβολισμού, Πέψης και Αναπαραγωγής του Imperial College του Λονδίνου, δήλωσε:
«Πριν από την εξέλιξη σε διαβήτη τύπου 2, οι άνθρωποι και οι γιατροί τους έχουν την ευκαιρία να μειώσουν τον κίνδυνο. Οι οδηγίες NICE για την αλλαγή του τρόπου ζωής -για παράδειγμα, η συμπερίληψη φρούτων, λαχανικών, υγιεινών λιπαρών και δημητριακών ολικής αλέσεως- είναι βασισμένες σε στοιχεία και είναι αποτελεσματικές για έναν πληθυσμό, αλλά τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η εξατομίκευση μέσω γενετικής προσαρμογής διατροφικών συμβουλών σε ένα άτομο μπορεί να έχει ακόμη μεγαλύτερο αποτέλεσμα».
Οι ερευνητές λένε ότι τα αποτελέσματά τους πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή λόγω του μικρού μεγέθους της μελέτης των 148 ατόμων και ότι τα αποτελέσματα δικαιολογούν επιβεβαίωση σε μια μεγαλύτερη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή.
Σημειώνουν επίσης ότι τυχόν γενετικοί παράγοντες κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 θα μπορούσαν να έχουν περιορισμένες επιπτώσεις σε σύγκριση με άλλες βιολογικές ή κοινωνικοοικονομικές ευπάθειες, καθώς και ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, που σχετίζονται με τη φυλή και την εθνικότητα.
Τώρα σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν μια μεγαλύτερη, πολυεθνική δοκιμή με χιλιάδες συμμετέχοντες για να επικυρώσουν τα αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος θα τους επιτρέψει επίσης να συμπεριλάβουν αποτελέσματα σε διαφορετικές εθνοτικές ομάδες και φύλα, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Η συγγραφέας Δρ. Maria Karvela, από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών του Imperial College και DnaNudge, είπε: «Μολονότι η κλινική έρευνα για την εξατομικευμένη διατροφή και τον διαβήτη τύπου 2 εξακολουθεί να αναπτύσσεται, η μελέτη μας προσθέτει στοιχεία που υποστηρίζουν την αξία τέτοιων εξατομικευμένων προσεγγίσεων. Εάν επικυρωθεί, η παρέμβασή μας θα μπορούσε να προσφέρει ένα οικονομικά αποδοτικό, ευρέως διανεμόμενο και εύκολα επεκτάσιμο εργαλείο πρόληψης για τη βελτίωση της ρύθμισης της γλυκόζης σε άτομα υψηλού κινδύνου».