Πιστεύετε ότι το καθημερινό μπάνιο είναι απαραίτητο; Ένας ειδικός αμφισβητεί τους κοινωνικούς κανόνες και εξηγεί πόσο συχνά πρέπει πραγματικά να κάνουμε ντους για να διατηρήσουμε την υγεία του δέρματος, χωρίς να το επιβαρύνουμε.
Είναι υγιεινό να ουρείτε στη μπανιέρα; Η απροσδόκητη απάντηση των ειδικών
Κάθε πότε πρέπει να κάνετε ντους; Υπάρχει απάντηση;
Σύμφωνα με το Harvard, το καθημερινό ντους είναι περισσότερο θέμα συνήθειας και κοινωνικών προτύπων παρά υγείας. Σημειώνει ότι το υπερβολικό πλύσιμο μπορεί να αφαιρέσει τα φυσικά έλαια και τα “καλά” βακτήρια από το δέρμα, οδηγώντας σε ξηρότητα, ερεθισμό και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων.
Η αλήθεια είναι ότι το δέρμα μας θεωρείται το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας, με επιφάνεια περίπου 1,4 έως 1,9 τετραγωνικά μέτρα. Μερικοί υπολογισμοί το ανεβάζουν τουλάχιστον δέκα φορές μεγαλύτερο, εάν ληφθούν υπόψη οι κοιλότητες που δημιουργούν οι θύλακες των τριχών και οι ιδρωτοποιοί αδένες.
Μας αρέσει, λοιπόν, να το διατηρούμε απολύτως καθαρό. Μάλιστα, είναι κάτι που η αγορά έχει εκμεταλλευτεί έντονα. Τα προϊόντα ομορφιάς και προσωπικής φροντίδας μόνο στις ΗΠΑ ξεπέρασαν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 σε έσοδα, με προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης.
«Μπαίνεις σε ένα φαρμακείο και δίπλα στα φάρμακα για το κρυολόγημα και τη γρίπη, υπάρχουν διάδρομοι γεμάτοι σαμπουάν και σαπούνια. Αυτό με έκανε να αναρωτηθώ: Για ποιο λόγο είναι όλα αυτά;» είπε ο Dr. James Hamblin στον Dr. Sanjay Gupta στο podcast Chasing Life του CNN.
«Πόσο από αυτό είναι απαραίτητο για την υγεία; Πόσο είναι απλώς θέμα προσωπικής προτίμησης; Χάνω χρόνο και χρήματα; Θα ήμουν καλύτερα αν έκανα λιγότερα;», αναρωτήθηκε.
Γιατί η βρύση του ντους μπορεί να σας αρρωστήσει- Πώς θα την καθαρίσετε σωστά
Ειδικός απείχε για πέντε χρόνια από το μπάνιο
Αυτά ήταν τα ερωτήματα που ήθελε να διερευνήσει ο James Hamblin, γιατρός προληπτικής ιατρικής και δημόσιας υγείας, όταν αποφάσισε να σταματήσει να κάνει ντους, τουλάχιστον με τον παραδοσιακό τρόπο, για περίπου πέντε χρόνια.
Το βιβλίο του Hamblin, Clean, The New Science of Skin (2020), καταγράφει το πείραμά του και αναλύει την ιστορία της καθαριότητας και της υγιεινής.
«Έγραψα προσεκτικά στο βιβλίο ότι πριν από πέντε χρόνια σταμάτησα το μπάνιο και το έκανα», εξήγησε, σημειώνοντας ότι εκείνα τα χρόνια αφιερώθηκαν στη δοκιμή και το λάθος.
«Σε αυτό το διάστημα, δοκίμασα διάφορα προϊόντα και διαφορετικές ρουτίνες καθαριότητας. Δεν πέρασα πέντε ολόκληρα χρόνια χωρίς να κάνω ντους, όχι. Αλλά οι άνθρωποι ήθελαν πολύ να το ακούσουν αυτό». Ωστόσο, πρόσθεσε: «Σίγουρα ήμουν πολύ μινιμαλιστής για μεγάλο χρονικό διάστημα».
Αλτσχάιμερ: Το περίεργο σύμπτωμα που εμφανίζεται όταν είστε στο μπάνιο
Τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας έχουν έξυπνο μάρκετινγκ
Ο Hamblin, ο οποίος πλέον διδάσκει στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Yale, ανέφερε ότι υπάρχει ένα «υγιεινό προσωπείο» γύρω από τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Πολλά από αυτά προβάλλονται ως απαραίτητα για την υγιεινή, αλλά οι ισχυρισμοί τους είναι κυρίως θέμα έξυπνου μάρκετινγκ.
«Αν εξετάσετε τον πραγματικό τρόπο με τον οποίο αυτά τα προϊόντα αποτρέπουν τη μετάδοση ασθενειών, πέρα από την απομάκρυνση των σωματικών υγρών που μπορεί να μεταδώσουν ασθένειες, το υπόλοιπο αφορά κυρίως την αισθητική και την οσμή».
Το σαπούνι, για παράδειγμα, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διάσπαση των λιπαρών ουσιών, αλλά κυρίως η μηχανική τριβή κάνει το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς. «Όταν τρίβετε τα χέρια σας κάτω από νερό, απομακρύνετε πολλά από τα υπολείμματα», τόνισε.
Μπάνιο: 7 λάθη που κάνετε όταν το καθαρίζετε και μπορεί να βλάπτετε την υγεία σας – Τι να αποφεύγετε
Το μπάνιο δεν είναι το ίδιο με την υγιεινή
Η υγιεινή έχει σκοπό να προλαμβάνει τη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών, εξηγεί ο Hamblin, ενώ ο καθαρισμός είναι περισσότερο προσωπική και τελετουργική πρακτική.
Η υγιεινή περιλαμβάνει πράγματα όπως το πλύσιμο των χεριών μετά τη χρήση της τουαλέτας, ώστε να μην εξαπλώνονται σωματικά υγρά ή μικρόβια, ή να μην φτερνίζεται κανείς στο χέρι του και έπειτα να κάνει χειραψία. Αυτά είναι τα βασικά μέτρα που λαμβάνουμε για να μην αρρωστήσουμε τους άλλους, αναφέρει.
Από την άλλη πλευρά, η καθαριότητα είναι μια πολύ πιο ευρεία έννοια που σχετίζεται με το αίσθημα της αναζωογόνησης και της ανανέωσης.
«Δεν είναι απλώς αισθητική υπόθεση», σημειώνει ο Hamblin. «Υπάρχουν και ψυχολογικές παράμετροι σε αυτό.»
Το καθημερινό τρίψιμο με σαπούνι από την κορυφή ως τα νύχια είναι αποκλειστικά αισθητική και ψυχαγωγική επιλογή και δεν είναι απαραίτητο για την υγεία, προσθέτει.
Κάποιος θα μπορούσε να κυκλοφορεί με έντονη οσμή και ατημέλητη εμφάνιση και να μη θέτει σε κίνδυνο κανέναν, επισημαίνει ο Hamblin. «Αλλά υπάρχει μια μακρά ιστορία σύγχυσης αυτών των εννοιών… ακόμα και πριν την ανάπτυξη της θεωρίας των μικροβίων».
10 αντικείμενα που δεν πρέπει να αποθηκεύετε στο μπάνιο – Μπορεί να χαλάσουν από την υγρασία
Δεν υπάρχει μία κοινώς αποδεκτή «σωστή» μέθοδος για το ντους
Για κάποιους, ένα γρήγορο ξέβγαλμα είναι αρκετό. Άλλοι προτιμούν μια πλήρη, πολυτελή ρουτίνα περιποίησης. Και ανάμεσα σε αυτές τις δύο επιλογές, υπάρχουν αμέτρητες παραλλαγές.
«Για κάποιους, το ντους είναι απαραίτητο για να νιώσουν ότι ξύπνησαν και ξεκίνησαν τη μέρα τους και είναι ένα είδος τελετουργίας», αναφέρει ο Hamblin. «Ακόμα κι αν δεν πλένουν τα μαλλιά τους, χρησιμοποιούν ελάχιστο σαπούνι και διαρκεί μόλις δύο λεπτά, αυτό εξακολουθεί να θεωρείται ντους».
«Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι πρέπει να αφρίσουν ολόκληρο το σώμα τους και να τρίψουν σχολαστικά κάθε εκατοστό του δέρματός τους για να θεωρηθεί το ντους “σωστό”». Αν και είναι αλήθεια ότι ένα ντους 30 δευτερολέπτων δεν έχει την ίδια αίσθηση με ένα 15λεπτο ντους, η επιλογή παραμένει αυστηρά προσωπική.
Πρωινό ντους: Ο αηδιαστικός λόγος που πρέπει να σταματήσετε να το κάνετε, σύμφωνα με ειδικούς
Οι περισσότεροι μάθαμε πώς «πρέπει» να κάνουμε ντους όταν ήμασταν παιδιά και στη συνέχεια προσαρμόσαμε τη ρουτίνα μας μεγαλώνοντας. Συνεπώς, για τον ίδιο το ερώτημα «πόσο συχνά πρέπει να κάνω μπάνιο» αφορά μια προσωπική επιλογή και όχι μια οδηγία που πρέπει όλοι να τηρούν.