Μπορεί η προσωπικότητά σας να αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας; Εν συντομία: ναι. Τι αποκαλύπτει η νέα μελέτη για τους παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου;
Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι έχουν εντοπίσει βασικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας — και κάποιοι από αυτούς μπορεί να σχετίζονται με την προσωπικότητά μας. Αμερικανοί ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 20.000 ενήλικες άνω των 50 ετών για να εκτιμήσουν την πιθανότητα εμφάνισης της διαταραχής μνήμης.
Άνοια: Το απλό τεστ των δύο δακτύλων που δείχνει αν κινδυνεύετε – Πώς γίνεται
Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν και αναπόφευκτοι παράγοντες, όπως η γήρανση και η γενετική σύνθεση, οι ειδικοί εντόπισαν 12 βασικές μεταβλητές που επηρεάζουν τον κίνδυνο. Η ύπαρξη εγκεφαλικού επεισοδίου, η κακή σωματική υγεία, ο διαβήτης ή ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) άνω του 35 — που ταξινομείται ως παχυσαρκία — περιλαμβάνονταν στις ενδείξεις.
Μελέτες εδώ και καιρό υποστηρίζουν αυτά τα συμπεράσματα. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι του ερευνητικού κέντρου RAND, με έδρα την Καλιφόρνια, εντόπισαν τρεις παράγοντες που σχετίζονται με την προσωπικότητα.
Ποιες προσωπικότητες συνδέονται με την άνοια;
Οι προσωπικότητες που συνδέονται με την άνοια συμπεριλαμβάνουν την έλλειψη επαγγελματικής φιλοδοξίας, τη μειωμένη συνείδηση και την ελάχιστη ενασχόληση με χόμπι. Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την ελάχιστη κατανάλωση αλκοόλ ή την υπερβολική κατανάλωση, την πλήρη αποχή από τη σωματική άσκηση, τα χαμηλά σκορ σε σωματικές δοκιμασίες, τις χαμηλότερες γνωστικές ικανότητες ή τους γνωστικούς περιορισμούς και την αδυναμία εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων.
Παρόλα αυτά, οι ερευνητές τόνισαν ότι τα ευρήματά τους απλώς δείχνουν μια σύνδεση μεταξύ των παραγόντων και της άνοιας, χωρίς να αποδεικνύεται ότι προκαλούν την πάθηση. Γράφοντας στην έκθεσή τους, ανέφεραν:
«Τα ηλικιωμένα άτομα που επιθυμούν να διατηρήσουν υψηλή γνωστική λειτουργία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορεί να επωφεληθούν από πρώιμες τροποποιήσεις του τρόπου ζωής, όπως η σωματική άσκηση, η εργασία περισσότερα χρόνια, η ενασχόληση με χόμπι και δραστηριότητες νέας πληροφόρησης μετά τη συνταξιοδότηση και η διατήρηση καλής σωματικής υγείας».
Ωστόσο, πρόσθεσαν: «Οι εκτιμώμενες επιδράσεις των ψυχοκοινωνικών μέτρων διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τα μοντέλα που εξετάστηκαν και δεν παρατηρήθηκε σαφές μοτίβο. Για παράδειγμα, η ενασχόληση με χόμπι και δραστηριότητες νέας πληροφόρησης προστατεύει από την εμφάνιση άνοιας σε δύο χρόνια, αλλά όχι σε τέσσερα. Η ύπαρξη συνειδητής προσωπικότητας εκτιμάται ότι προστατεύει από την εμφάνιση άνοιας σε τέσσερα χρόνια, αλλά όχι σε δύο. Επομένως, αυτά τα αποτελέσματα είναι κάπως ευαίσθητα».
Μήπως το επάγγελμά σας μειώνει τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ; Τι δείχνει νέα έρευνα
Ωστόσο, οι ερευνητές ελπίζουν ότι αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση για τους παράγοντες κινδύνου — οι οποίοι αλλάζουν με την ηλικία — οι άνθρωποι μπορούν να λάβουν μέτρα για να μειώσουν τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.
Έγκαιρη πρόληψη και αντιμετώπιση
Μια σημαντική μελέτη του Ιουλίου έδειξε ότι σχεδόν οι μισές περιπτώσεις της νόσου Αλτσχάιμερ θα μπορούσαν να προληφθούν με την αντιμετώπιση 14 παραγόντων του τρόπου ζωής από την παιδική ηλικία. Παγκοσμίως κορυφαίοι επιστήμονες εντόπισαν δύο νέους παράγοντες κινδύνου — την υψηλή χοληστερόλη και την απώλεια όρασης — που μαζί ευθύνονται για σχεδόν μία στις δέκα περιπτώσεις άνοιας παγκοσμίως.
Αυτοί προστίθενται στους 12 υπάρχοντες παράγοντες, από τη γενετική έως τη συνήθεια του καπνίσματος, που οι ειδικοί έχουν εντοπίσει ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Αποκλείοντας τους αναπόφευκτους παράγοντες, όπως η γήρανση και η γενετική σύνθεση, οι ειδικοί είπαν ότι το κάπνισμα, η έλλειψη άσκησης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η κοινωνική απομόνωση και η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνονται για τέσσερις στις δέκα περιπτώσεις της πάθησης.
Οι ειδικοί υποστήριξαν ότι η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό The Lancet, παρέχει περισσότερη ελπίδα από «ποτέ άλλοτε» ότι η διαταραχή της μνήμης που επηρεάζει εκατομμύρια ζωές μπορεί να αντιμετωπιστεί. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας και επηρεάζει 200.000 άτομα στην Ελλάδα.
Θεωρείται ότι προκαλείται από τη συσσώρευση αμυλοειδούς και ταυ στον εγκέφαλο, που σχηματίζουν πλάκες και πλέγματα, δυσχεραίνοντας τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου. Τελικά, ο εγκέφαλος δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει στη ζημιά αυτή και αναπτύσσονται τα συμπτώματα της άνοιας.
Σημαντική ανακάλυψη για το Αλτσχάιμερ: Δεν είναι νόσος του εγκεφάλου – Από ποια διαταραχή ξεκινά
Τα προβλήματα μνήμης, οι δυσκολίες σκέψης και λογικής, καθώς και τα προβλήματα λόγου είναι κοινά πρώιμα συμπτώματα της πάθησης, τα οποία επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Πηγές: Daily Mail, NIH