Οι ερευνητές φαίνεται πως βρίσκουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι ο μήνας και η εποχή γέννησής μας μπορεί να έχουν επίδραση στην υγεία μας. Το φως, ο καιρός, η θερμοκρασία, η διατροφή της μητέρας και άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την εποχή του χρόνου που γεννιόμαστε, φαίνεται πως μας επηρεάζουν στη μετέπειτα ζωή μας.
Γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση και άλλοι άσθμα; Γιατί μερικοί άνθρωποι είναι επιρρεπείς σε κάποια ψύχωση ή έχουν ΔΕΠΥ; Και γιατί υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στις αναπνευστικές ιώσεις και άλλοι που δεν αρρωσταίνουν ποτέ; Το πόσο υγιείς είμαστε εξαρτάται φυσικά από τα γονίδιά μας και τον τρόπο ζωής μας.
Εγκυμοσύνη: Πόσες ώρες ύπνου μπορούν να βλάψουν την ανάπτυξη του εμβρύου και την υγεία της εγκύου
Πώς επηρεάζει την υγεία μας ο μήνας γέννησης
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι η εποχή που γεννηθήκαμε μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο.
Μελέτες, για παράδειγμα, δείχνουν ότι τα παιδιά που γεννιούνται την άνοιξη έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σκλήρυνση κατά πλάκας ως ενήλικες, ενώ περισσότερα παιδιά του χειμώνα αναπτύσσουν σχιζοφρένεια. Τα παιδιά του καλοκαιριού είναι πιο πιθανό να έχουν άσθμα και τα παιδιά του φθινοπώρου είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από αλλεργίες.
Η επιστήμη έχει ορισμένες απαντήσεις στο ερώτημα γιατί θα μπορούσε να συμβαίνει αυτό. Το γεγονός ότι η προδιάθεση για μια συγκεκριμένη ασθένεια είναι πιο συχνή σε άτομα που γεννήθηκαν συγκεκριμένους μήνες συνδέεται προφανώς με τις συνθήκες στις οποίες εκτεθήκαμε τόσο εμείς όσο και οι μητέρες μας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τις πρώτες εβδομάδες της ζωής μας. Και αυτές διαφέρουν ανάλογα με την εποχή του χρόνου.
Ποιους μήνες υπάρχει προδιάθεση για αναπνευστικές παθήσεις
Για παράδειγμα, παθογόνα του αναπνευστικού όπως η γρίπη και οι αναπνευστικοί συγκυτιακοί ιοί (RSV) κυκλοφορούν κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα. Αυτό μπορεί να έχει μόνιμο αντίκτυπο στην υγεία των παιδιών που γεννιούνται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τόσο μέσω απευθείας μετάδοσης όσο και επειδή επηρεάζουν τη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σε αντίθεση με τα μωρά της άνοιξης και του καλοκαιριού, τα παιδιά που γεννιούνται μεταξύ Νοεμβρίου και Φεβρουαρίου παρουσιάζουν συχνά την πρώτη ήπια λοίμωξη του αναπνευστικού τους σε ηλικία μόλις λίγων εβδομάδων. Αυτό συνήθως οδηγεί σε βουλωμένη μύτη και πυρετό χωρίς άλλες συνέπειες. Λέγεται μάλιστα συχνά ότι η πρώιμη επαφή με μικρόβια ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και ότι τα μωρά του χειμώνα είναι επομένως λιγότερο πιθανό να αρρωστήσουν αργότερα.
Αλλά δυστυχώς δεν είναι τόσο απλό. Επιπλέον, ορισμένες λοιμώξεις δεν είναι τόσο αβλαβείς. Μια σοβαρή λοίμωξη από RSV τον πρώτο χρόνο της ζωής, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο άσθματος.
Μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet διαπίστωσε ότι τα παιδιά που δεν προσβάλλονται από RSV στη βρεφική ηλικία έχουν 26% χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν άσθμα μέχρι τα πέμπτα γενέθλιά τους. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι το 15% των περιπτώσεων άσθματος σε παιδιά κάτω των πέντε ετών θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν τα παιδιά δεν είχαν μολυνθεί από τον ιό RSV τον πρώτο χρόνο της ζωής τους.
Η ορμόνη στην εγκυμοσύνη που μπορεί να μειώσει την ευφυΐα των αγοριών – Τι ισχύει για τα κορίτσια
Ευτυχώς, όσο ένα μωρό είναι ακόμα στη μήτρα, προστατεύεται από τα περισσότερα βακτήρια και τους ιούς. Ωστόσο, τα παθογόνα του αναπνευστικού που κυκλοφορούν περισσότερο το φθινόπωρο και τον χειμώνα μπορούν ήδη να έχουν έμμεσο αντίκτυπο στην υγεία τους.
Από τι κινδυνεύουν τα μωρά του καλοκαιριού
Αν και ο κίνδυνος λοιμώξεων του αναπνευστικού είναι σημαντικά υψηλότερος το φθινόπωρο και το χειμώνα, υπάρχουν άλλα παθογόνα που μπορούν να μολύνουν έγκυες γυναίκες και μωρά και που εμφανίζονται σχεδόν αποκλειστικά τους θερμότερους μήνες. Μιλάμε για ιούς όπως ο δάγκειος πυρετός που μπορεί να μεταδοθεί από τα κουνούπια του γένους Aedes.
Λόγω της κλιματικής αλλαγής, ο δάγκειος πυρετός δεν εμφανίζεται πλέον μόνο στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές, αλλά εξαπλώνεται και στον υπόλοιπο κόσμο τα τελευταία χρόνια. Στην Ευρώπη, έχουν καταγραφεί κρούσματα δάγκειου πυρετού.
Εάν ένα βρέφος προσβληθεί από δάγκειο πυρετό, συνήθως αναρρώνει πλήρως. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ωστόσο, μια σοβαρή λοίμωξη σε πολύ νεαρή ηλικία μπορεί επίσης να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Για παράδειγμα, το ανοσοποιητικό σύστημα αυτών των παιδιών μπορεί να είναι ανίσχυρο, καθιστώντας τα πιο ευαίσθητα σε λοιμώξεις κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους και επίσης σε μια δεύτερη λοίμωξη από τον δάγκειο πυρετό. Εάν μια έγκυος έχει μολυνθεί από δάγκειο πυρετό, ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού μπορεί να αυξηθεί, κάτι που με τη σειρά του έχει συχνά συνέπειες για την μετέπειτα υγεία του παιδιού.
Ο ρόλος των βιταμινών στα παιδιά που γεννήθηκαν άνοιξη και χειμώνα
Σε βορειότερες περιοχές, το σώμα παράγει λιγότερη βιταμίνη D από όση χρειαζόμαστε. Η βιταμίνη D βοηθάει στην απορρόφηση ασβεστίου, το οποίο είναι απαραίτητο για γερά οστά. Ενώ στα μωρά που διανύουν το πρώτο έτος της ζωής τους συνιστώνται συμπληρώματα βιταμίνης D, η θρεπτική ουσία είναι επίσης σημαντική για τα αγέννητα μωρά, έτσι ώστε ο σκελετός τους να μπορεί να διαμορφωθεί σωστά και να ωριμάσει το ανοσοποιητικό τους σύστημα.
Εγκυμοσύνη: Έλεγχος και συμπλήρωμα σιδήρου-Ειδικοί του ΕΚΠΑ αναλύουν τα δεδομένα
Εάν ένα παιδί δεν λαμβάνει αρκετή βιταμίνη D στη μήτρα, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο να προσβληθεί από σκλήρυνση κατά πλάκας, μεταξύ και άλλων παθήσεων. Έτσι τουλάχιστον εξηγούν ορισμένοι ερευνητές το γεγονός ότι τα παιδιά που γεννιούνται την άνοιξη έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν σκλήρυνση κατά πλάκας από τα παιδιά που γεννήθηκαν το φθινόπωρο, για παράδειγμα.
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D πριν από τη γέννηση θα μπορούσε να έχει επίδραση και στην ψυχική υγεία. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν επανειλημμένα παρατηρήσει ότι τα παιδιά του χειμώνα έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν αυτισμό, σχιζοφρένεια ή ψύχωση. Μία από τις κύριες υποθέσεις: ανεπαρκής παροχή βιταμίνης D στη μήτρα.
Ο ακριβής ρόλος που παίζει η βιταμίνη D κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν έχει αποδειχθεί, επομένως οι γιατροί δεν συνιστούν στις έγκυες γυναίκες να λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμίνης D εκτός εάν ο γιατρός το συστήνει.
Ο ρόλος του καιρού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Ο καιρός έχει γίνει σημαντικά θερμότερος λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι περίοδοι υπερβολικής ζέστης αυξάνονται. Οι Ευρωπαίοι, και κυρίως οι Βορειοευρωπαίοι, δεν είναι συνηθισμένοι σε τέτοιες θερμοκρασίες, γι’ αυτό και το σώμα μας αντιδρά πιο έντονα σε αυτές.
Ωστόσο αυξάνονται και τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ισχυρές καταιγίδες. Μάλλον, ένα μωρό στη μήτρα δεν παρατηρεί σχεδόν τίποτα από όλα αυτά. Όμως, μια μελέτη από Καναδούς επιστήμονες δείχνει ότι τα κορίτσια των οποίων οι μητέρες είχαν βιώσει τη μεγάλη καταιγίδα πάγου στην επαρχία του Κεμπέκ τον Ιανουάριο του 1998 κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άσθμα αργότερα.
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η καταιγίδα προκάλεσε έντονο στρες στις μέλλουσες μητέρες. Αυτό με τη σειρά του άλλαξε το ανοσοποιητικό σύστημα των αγέννητων μωρών με τέτοιο τρόπο που προκάλεσε το άσθμα.
Άλλες μελέτες για το θέμα επιβεβαιώνουν ότι το άγχος μπορεί να έχει γενική επίδραση στα παιδιά στη μήτρα. Σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, το ψυχολογικό στρες όχι μόνο μπορεί να προκαλέσει πρόωρους τοκετούς, αλλά μπορεί επίσης να βλάψει και την ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού.
Πώς η διατροφή της μητέρας τα Χριστούγεννα επηρεάζει τα ανοιξιάτικα μωρά
Γνωρίζουμε ότι η διατροφή της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που καθορίζει πόσο υγιείς θα είμαστε αργότερα στη ζωή. Για παράδειγμα, εάν μια έγκυος λαμβάνει πολύ λίγα θρεπτικά συστατικά μέσω της διατροφής της, αυτό μπορεί να έχει μόνιμη επίδραση στην ανάπτυξη του εμβρύου. Μια ανεπάρκεια φυλλικού οξέος, για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη σπονδυλική στήλη.
Αυτισμός: Η λοίμωξη κατά την εγκυμοσύνη που αυξάνει τον κίνδυνο στο παιδί
Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι στην Ευρώπη καταναλώνουν διαφορετικές ποσότητες θρεπτικών συστατικών κατά τη διάρκεια του έτους. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Max Rubner, για παράδειγμα, στη Γερμανία καταναλώνονται περισσότερα λαχανικά το καλοκαίρι παρά το χειμώνα. Την κρύα εποχή, οι άνθρωποι τρώνε περισσότερα εσπεριδοειδή όπως πορτοκάλια, αλλά και περισσότερα γλυκά όπως μελόψωμο, μπισκότα και σοκολάτα.
Επιστήμονες από τη Γερμανία βρήκαν ότι οι άνθρωποι τρώνε υπερβολικά τα Χριστούγεννα και αυτός ίσως είναι ο λόγο για τον οποίο τα παιδιά του Μαΐου σε αυτή τη χώρα έχουν υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από καρδιαγγειακά προβλήματα από τα παιδιά του Νοεμβρίου.
Οι ερευνητές εξέτασαν δεδομένα από περισσότερους από έξι εκατομμύρια θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα και διαπίστωσαν ότι τα άτομα που γεννήθηκαν τον Μάιο πέθαναν σημαντικά νωρίτερα από αυτά που γεννήθηκαν τον Νοέμβριο (κατά μέσο όρο εννέα έως δέκα μήνες νωρίτερα). Εκτός από τη μητρική διατροφή, αναφέρουν τον καιρό, την έκθεση στο ηλιακό φως, την ατμοσφαιρική ρύπανση και τις μολυσματικές ασθένειες ως άλλες πιθανές αιτίες.
Πολύπλοκο παζλ
Οι συσχετίσεις που περιγράφονται δεν είναι τυχαίες. Είναι στατιστικά σημαντικές. Αλλά μόνο και μόνο επειδή τα μωρά της άνοιξης φαίνεται να εμφανίζουν αλλεργίες αργότερα στη ζωή τους, δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι που γεννιούνται την άνοιξη παρουσιάζουν αλλεργία αργότερα. Και ακριβώς επειδή τα παιδιά του χειμώνα φαίνεται να παρουσιάζουν άσθμα πιο συχνά αργότερα στη ζωή τους δεν σημαίνει ότι όλα τα μωρά που θα γεννηθούν χειμώνα θα παρουσιάσουν άσθμα.
Δάγκειος πυρετός: Η νέα απειλή για τη δημόσια υγεία είναι προ των πυλών
Είναι πιθανό να υπάρχουν άλλοι παράγοντες που παίζουν πολύ μεγαλύτερο ρόλο: εάν η μητέρα ή ο πατέρας πάσχουν ήδη από άσθμα, αν κάποιος από αυτούς καπνίζει ή αν το σπίτι βρίσκεται σε πολυσύχναστο δρόμο. Ο μήνας γέννησης πρέπει να θεωρείται σαν ένα μικρό κομμάτι του παζλ, ως απλά ένας από τους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μας και στην καλύτερη περίπτωση μας βοηθά να την κατανοήσουμε καλύτερα.