Ο διαβήτης είναι μία πάθηση γνωστή εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Η νόσος εκδηλώνεται όταν το πάγκρεας δυσκολεύεται να επεξεργαστεί την ινσουλίνη και επομένως η γλυκόζη στο αίμα σας (το σάκχαρο) γίνεται πολύ υψηλή. Τι ρόλο παίζει, όμως, το έντερο στην εμφάνιση της πάθησης; Τι έδειξε μία νέα μελέτη.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες άρχισαν να εξετάζουν το μικροβίωμα του εντέρου -το θηριοτροφείο βακτηρίων, μυκήτων, ιών και άλλων μικροβίων που ζουν στο έντερό μας και επηρεάζουν την υγεία μας – για ενδείξεις στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο διαβήτης.
Σχετικό άρθρο:
Διαβήτης: Το προειδοποιητικό σημάδι που συνήθως παραβλέπετε λόγω ζέστης
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Medicine αναφέρει ότι ο διαβήτης θα μπορούσε να οφείλεται σε αλλαγές στο μικροβίωμα και ότι οι αλλαγές που περνάει ένας οργανισμός όταν αναπτύσσει την πάθηση μπορεί ακόμη και να ξεκινούν από εκεί.
Καθώς τα ποσοστά διαβήτη συνεχίζουν να αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, ο ιατρικός τομέας συνεχίζει να αναζητά αποτελεσματικές θεραπείες για την ύπουλη αυτή ασθένεια.
Τα συμπτώματα και οι επιπλοκές του διαβήτη
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 εμφανίζουν συμπτώματα όπως κόπωση, δίψα, συχνή ούρηση, αίσθηση μυρμηγκιάσματος και τακτικές λοιμώξεις. Εάν δεν αντιμετωπιστούν, οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 μπορεί να εμφανίσουν επιπλοκές, όπως βλάβες στα νεφρά, βλάβες στα μάτια, καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια.
Για δεκαετίες, οι γιατροί αντιμετώπιζαν καταστάσεις όπως ο διαβήτης τύπου 2 με φάρμακα όπως η μετφορμίνη και οι αναστολείς SGLT2 ή με ενέσεις ινσουλίνης.
Αυτό που υποδηλώνει η νέα έρευνα είναι ότι η θεραπεία του διαβήτη θα μπορούσε να επεκταθεί πέρα από το αίμα ή το πάγκρεας, εστιάζοντας στους μικροοργανισμούς που κατοικούν στο έντερό μας.
Πώς αναπτύσσεται ο διαβήτης; Ξεκινά από το έντερο;
«Είμαστε βέβαιοι ότι οι παρατηρούμενες αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου συμβαίνουν πρώτα και ότι ο διαβήτης αναπτύσσεται αργότερα, όχι το αντίστροφο. Αν και η μελέτη μας είναι κυρίως υποθετική και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως άμεση απόδειξη για αιτιώδη συμπερασματολογία, η λεπτομερής ανάλυσή μας (συμπεριλαμβανομένων πολλών αναλύσεων ευαισθησίας) υποστηρίζει ότι τα ευρήματά μας για τα μικροβιακά χαρακτηριστικά του διαβήτη είναι απίθανο να οφείλονται σε αντίστροφη αιτιότητα – δηλαδή οι παθολογικές αλλαγές του διαβήτη προκαλούν μικροβιακές αλλαγές» δήλωσε στο Salon ο ιατρός και συγγραφέας της μελέτης Δρ Daniel Dong Wang.
Η μελέτη περιλαμβάνει τη μεγαλύτερη και πιο ποικιλόμορφη ανάλυση εντερικών μικροβιωμάτων που έχει δημιουργηθεί ποτέ για άτομα με διαβήτη τύπου 2 (T2D), προδιαβήτη και υγιή κατάσταση γλυκόζης. Στην πορεία, οι ερευνητές από το Νοσοκομείο Brigham and Women’s, το Ινστιτούτο Broad του ΜΙΤ και του Χάρβαρντ και τη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ ανακάλυψαν τόσο συγκεκριμένους ιούς όσο και γενετικές παραλλαγές σε συγκεκριμένα βακτήρια που αντιστοιχούν στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου συμβαίνουν πρώτα και ο διαβήτης αναπτύσσεται αργότερα, δήλωσε ο Δρ Wang.
Ωστόσο, όπως είπε ο ίδιος, απαιτούνται μελλοντικές κι άλλες μελέτες για να αποδειχθεί σταθερά η αιτιώδης συνάφεια.
Πώς συνδέεται το έντερο με τον διαβήτη
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχουν 19 φυλογενετικά διαφορετικά είδη μικροοργανισμών που ζουν στο ανθρώπινο έντερο και σχετίζονται με τον διαβήτη τύπου 2, συμπεριλαμβανομένου του Clostridium bolteae και του Butyrivibrio crossotus.
Επιπλέον, η μελέτη εντόπισε φυλογενετική ποικιλομορφία εντός του είδους για στελέχη 27 ειδών που εξηγούν τις ατομικές διαφορές στον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, όπως το Eubacterium rectale.
Ίσως η σημαντικότερη συμβολή της δημοσίευσης στην κατανόηση του διαβήτη είναι ότι τεκμηριώνει σταθερά ότι διαφορετικά είδη μικροβίων συνδέονται με διαφορετικά επίπεδα κινδύνου διαβήτη.
Παρόλο που οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καθορίσει ακριβώς γιατί αυτά τα μικρόβια συνδέονται με τον διαβήτη, το να γνωρίζουμε απλώς με βεβαιότητα ότι αυτό συμβαίνει είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Σκεφτείτε το ως ένα είδος αστυνομικής αναγνώρισης: θα είναι ευκολότερο να προσδιορίσουμε τι προκαλεί διαβήτη στο μέλλον αν γνωρίζουμε πώς μοιάζουν οι πιθανοί “εγκληματίες”.
Σχετικό άρθρο:
Καλοκαίρι: Τι πρέπει να προσέξουν τα άτομα με διαβήτη
Διαφορετικά μικροβιακά στελέχη, ακόμη και εντός του ίδιου μικροβιακού είδους, συνδέονται με διαφορετικούς κινδύνους διαβήτη, δήλωσε ο Δρ Wang. Και όπως είπε ο ίδιος, οι διαφορές στη συσχέτιση μπορούν να εξηγηθούν από τη διαφορετική γενετική σύνθεση και, επομένως, τις λειτουργίες των στελεχών.
Όταν οι ερευνητές εφαρμόσουν τα ευρήματα της μελέτης και χρησιμοποιήσουν τα μικροβιακά χαρακτηριστικά ως βιοδείκτες, θα βοηθήσουν τους ασθενείς να προβλέψουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή γιατί μελετώντας τα διαφορετικά βακτήρια και τους ιούς στο έντερο των ασθενών με διαβήτη, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν νέες θεραπείες.
Θα αναπτυχθούν νέα φάρμακα για τον διαβήτη
«Εάν μελλοντικές μελέτες επιβεβαιώσουν ότι συγκεκριμένα μικροβιακά στελέχη σχετίζονται αιτιωδώς με τον κίνδυνο διαβήτη, θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε μέτρα παρέμβασης, όπως συμπληρώματα διατροφής ή νέα φάρμακα που στοχεύουν στα συγκεκριμένα μικροβιακά στελέχη για την πρόληψη και τη θεραπεία του διαβήτη» δήλωσε ο Δρ Wang.
Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μια έκρηξη της έρευνας σχετικά με το μικροβίωμα του εντέρου του ανθρώπου. Οι επιστήμονες έχουν μάθει για τον άξονα έντερο-εγκέφαλος, στον οποίο το βιοόργανο του εντέρου βοηθά στον έλεγχο των επιθυμιών μας και μπορεί επίσης να συνδέεται με νευρολογικές ασθένειες.
Η διατροφή επηρεάζει το έντερο;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα μικρόβια του εντέρου και ο ανθρώπινος ξενιστής τους μοιράζονται μεγάλο μέρος του ίδιου μεταβολικού μηχανισμού, με τα βακτήρια να επηρεάζουν ποια συστατικά της διατροφής και πόση ενέργεια είναι σε θέση να αποσπάσει ο ανθρώπινος ξενιστής τους από τη διατροφή του.
Αυτό που τρώμε και πίνουμε, με τη σειρά του, επηρεάζει το μικροβίωμα, με σημαντικές επιπτώσεις στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών. Αυτή η αυξανόμενη κατανόηση του ρόλου της διατροφής στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ μικροβιώματος και ανθρώπου οδηγεί το ενδιαφέρον και τις επενδύσεις στα προβιοτικά και πρεβιοτικά προϊόντα διατροφής ως μέσο για την οικοδόμηση και τη διατήρηση της υγείας.
Σχετικό άρθρο:
Διαβήτης: Η διατροφή που μειώνει τον κίνδυνο και επηρεάζει περισσότερο από τα γονίδια
Από αυτή την άποψη, ο Δρ Wang υποδηλώνει ότι η νέα μελέτη μπορεί πραγματικά να είναι πρωτοπόρος σε νέους τρόπους κατανόησης των μικροβίων του εντέρου του ανθρώπου.
Όπως λέει ο ίδιος, η μελέτη προσφέρει τα πιο ολοκληρωμένα στοιχεία μέχρι σήμερα για τη συμμετοχή του μικροβιώματος του εντέρου στην παθογένεια του διαβήτη.
Τα αποτελέσματα αυτά θέτουν τις βάσεις για μελλοντικές μελέτες. Τα ευρήματά μας παρέχουν στοιχεία για τον πιθανό λειτουργικό ρόλο του μικροβιώματος του εντέρου στην παθογένεια του διαβήτη και αναδεικνύουν τον προσδιορισμό βιοδεικτών για μελλοντικές διαγνωστικές εφαρμογές.