Υπάρχει ένα ρητό που λέει ότι ο πόνος γεννά πόνο. Χρησιμοποιείται στο πλαίσιο του σωματικού πόνου, καθώς και όταν κάποιος προκαλεί τον δικό του ψυχολογικό πόνο σε άλλους. Πρακτικά, οι έρευνες παρέχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ο πόνος στον αυχένα οδηγεί συχνά σε πονοκεφάλους.
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Headache and Pain είναι η πρώτη που παρέχει έναν αντικειμενικό δείκτη για τη συμμετοχή των μυών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία (MRI) για να διερευνήσουν την εμπλοκή του μυοπεριτονιακού πόνου (μυών και περιβάλλοντος συνδετικού ιστού) σε πονοκεφάλους τάσης και ημικρανίες σε 50 άτομα.
Εκτός από την εύρεση μιας σχέσης μεταξύ του πόνου στον αυχένα και της παρουσίας και των δύο τύπων πονοκεφάλων, οι μαγνητικές τομογραφίες αποκάλυψαν ανεπαίσθητες αλλαγές στον τραπεζοειδή μυ, ο οποίος εκτείνεται από το μέσο της πλάτης στον αυχένα και τους ώμους, που μπορεί να προέρχονται από φλεγμονή σε άτομα με διαταραχές πονοκεφάλων.
«Βρήκαμε επίσης σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ αυτών των μυϊκών αλλαγών και του αριθμού των ημερών που ένα άτομο υπέφερε από πονοκέφαλο τις 30 ημέρες πριν από την απεικόνιση καθώς και πόνο στον αυχένα», λέει στο National Geographic ο συγγραφέας της μελέτης Nico Sollmann, ακτινολόγος που συνεργάζεται με το University Hospital Ulm and Technical Unicersity του Μονάχου.
«Αυτά τα ευρήματα μπορεί να παρέχουν αντικειμενικά στοιχεία για την αλληλεπίδραση μεταξύ της περιοχής του λαιμού και του εγκεφάλου σε διαταραχές πονοκεφάλου», συμπληρώνει ο ειδικός.
Αδιαμφισβήτητη η σχέση του πόνου στον αυχένα και των πονοκεφάλων
Ωστόσο, ο Mark Green, καθηγητής νευρολογίας στο Mount Sinai Icahn School of Medicine στη Νέα Υόρκη, αμφισβητεί ορισμένα από τα ευρήματα. «Δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχει φλεγμονή από μια μαγνητική τομογραφία -ο μυς μπορεί να τεντωθεί ή να συσπαστεί», λέει. Αυτό που δεν αμφισβητεί είναι η σχέση μεταξύ του πόνου στον αυχένα και των πονοκεφάλων τάσης ή της ημικρανίας.
Η έρευνα του Δρ. Sollmann δεν είναι η πρώτη που συνδέει τον πόνο στον αυχένα και τον πονοκέφαλο. Μια άλλη μελέτη στο Neurology διαπίστωσε ότι ο πόνος στον αυχένα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εμφάνιση του πόνου της ημικρανίας.
«Μερικές φορές οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο πόνος στον αυχένα είναι ένα έναυσμα, αλλά είναι επίσης ένα σημάδι ότι η δραστηριότητα του νευρικού συστήματος που συνεχίζεται με μια κρίση ημικρανίας έχει ξεκινήσει. Μπορεί να είναι ένα σημάδι για να ξεκινήσετε τη θεραπεία της ημικρανίας», λέει ο συγγραφέας της προαναφερθείσας μελέτης Dawn C. Buse, κλινικός καθηγητής νευρολογίας στο Albert Einstein College of Medicine στο Νέα Υόρκη.
Οι συνδέσεις μεταξύ των μυών του λαιμού, του εγκεφάλου και του πόνου
Το εάν ο πόνος στον αυχένα προκαλεί πράγματι πονοκέφαλο ή εάν οι δύο καταστάσεις πόνου απλώς συνυπάρχουν δεν είναι πλήρως κατανοητό. «Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι τα άτομα με ημικρανία έχουν πιο συχνά πόνο στον αυχένα, ακόμη και όταν δεν έχουν κρίση ημικρανίας», λέει η Jessica Ailani, καθηγήτρια κλινικής νευρολογίας και διευθύντρια του Κέντρου Κεφαλαλγίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Medstar Georgetown στην Ουάσιγκτον.
Όσον αφορά την υποκείμενη αιτία, το τρίδυμο νεύρο, γνωστό και ως το πέμπτο κρανιακό νεύρο, είναι ο κοινός παρονομαστής για πολλούς πονοκεφάλους. Συνδέεται με το εγκεφαλικό στέλεχος και κατεβαίνει στην άνω αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, μεταδίδοντας σήματα πόνου, αφής και θερμοκρασίας σε διάφορα μέρη του προσώπου και του κεφαλιού.
«Με τον πόνο στον αυχένα, τα ανώτερα αυχενικά νεύρα ενεργοποιούν το τρίδυμο νεύρο και μπορούν να προκαλέσουν ημικρανία. Το 75% των ατόμων με ημικρανία έχουν πόνο στον αυχένα», σημειώνει ο Δρ.Green, πρόεδρος της Παγκόσμιας Εταιρείας Κεφαλαλγίας.
Ο ρόλος της ευαισθησίας στον πόνο
Μπορεί επίσης να υπάρχει ένα φαινόμενο ευαισθητοποίησης του πόνου. Με απλά λόγια, με μακροχρόνιο πόνο, το νευρικό σύστημα ενός ατόμου παραμένει σε μια χρόνια ενεργοποιημένη κατάσταση, μειώνοντας το όριο του πόνου και καθιστώντας το άτομο υπερευαίσθητο στον πόνο.
Μια μελέτη στο Scandinavian Journal of Pain διαπίστωσε ότι τα άτομα που έχουν πόνο στον αυχένα και χρόνια ημικρανία -που ορίζονται ως 15 ή περισσότερες ημέρες πονοκεφάλου το μήνα- ή πονοκεφάλους τάσης τείνουν να έχουν μεγαλύτερη περικρανιακή ευαισθησία από εκείνους με επεισοδιακούς πονοκεφάλους. μια θεωρία είναι ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην ευαισθητοποίηση του πόνου.
«Όταν έχετε περισσότερο πόνο σε μια περιοχή, είναι πιο πιθανό να έχετε περισσότερο πόνο σε μια άλλη, επειδή όλος ο πόνος βρίσκεται στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος γίνεται υπερβολικά ευαισθητοποιημένος και ο πόνος ενισχύεται. Μπορεί επίσης να είναι πιο δύσκολο για τον εγκέφαλο να κλείσει τα σήματα πόνου», εξηγεί η Δρ. Ailani.
Επιπλέον, τα άτομα με ημικρανία ή πονοκεφάλους τάσης έχουν συχνά μυοπεριτονιακά σημεία ενεργοποίησης που όταν ψηλαφούνται χειροκίνητα μπορεί να προκαλέσουν επεισόδια κεφαλαλγίας. Η έρευνα υποδηλώνει ότι τα ενεργά μυοπεριτονιακά σημεία ενεργοποίησης στο τριχωτό της κεφαλής ατόμων με πονοκεφάλους τάσης συσχετίζονται με χαμηλότερους ουδούς πίεσης πόνου, γεγονός που υποδηλώνει ένα αποτέλεσμα ευαισθητοποίησης.